مشکلات صحافی و تأمین کاغذ قرآن‌های گراماژ پایین/ مراکز قرآنی در تقابل با هم هستند
گروه ادب: معاون ارتباطات و فناوری اطلاعات سازمان دارالقرآن الکریم با اشاره به مشکلات چاپ قرآن در قطع کوچک و با گراماژ پایین گفت: اتفاقات خوبی در این باره رخ داده است و مشکل قرآن‌های چاپ‌شده با کاغذ گراماژ پایین، صحافی است که باید رفع شود.
به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا)، یکی از مشکلاتی که در حوزه چاپ قرآن کریم با آن روبرو هستیم، مشکل چاپ قرآن در اقطاع کوچک و با کاغذهای 30 و 32 گرمی است که به دلیل مشکلاتی از جمله نبود نیروی متخصص در بهره‌گیری از دستگاه‌های با تکنولوژی بالا و نیاز به آموزش در این حوزه، بروز و ظهور پیدا کرده است.
یکی دیگر از مسائل این حوزه تهیه کاغذ با گراماژ پایین است که خود مشکل دیگری است و به دلیل عدم تأمین این کاغذها در داخل کشور، مشکل دیگری بر سر راه چاپ قرآن با استفاده از این کاغذها که معمولاً در قطع جیبی و پالتویی چاپ می‌شوند، به وجود می‌آید.
به این منظور به سراغ یوسف افراش که بیش از 20 سال فعالیت در سازمان دارالقرآن الکریم و از جمله پنج سال ریاست این سازمان را در کارنامه خود دارد و هم اکنون معاون ارتباطات و فناوری اطلاعات سازمان دارالقرآن الکریم است، رفته‌ایم و با وی درباره مشکلات موجود و راه‌های رفع موانع و ارتقای صنعت چاپ کشور در حوزه قرآن کریم گفت‌وگو کرده‌ایم.
ـ به عقیده شما برای رفع مشکلات موجود در حوزه چاپ قرآن کریم و ارتقای این صنعت در داخل کشور چه اقداماتی باید صورت گیرد؟
در این حوزه نیازمند بازنگری درباره ماشین‌آلات صنعت چاپ هستیم. درباره کاغذ با گراماژ پایین و صحافی در قطع‌های کوچک نیز مشکل داریم و این موارد از جمله مشکلاتی است که باید رفع شوند و نیاز به دستگاه‌های خاص است که تربیت نیروی متخصص نیز باید برای آنها صورت بگیرد.
ـ آیا این مشکلات درباره همه قرآن‌هایی که به چاپ می‌رسند، وجود دارد؟
درباره قرآن‌هایی که در قطع وزیری و رحلی به چاپ می‌رسند، مشکلی نداریم و این مصاحف با کیفیت مطلوب چاپ می‌شوند. همچنین در صحافی دستی نیز در دنیا کارمان بی‌نظیر است، ولی به تولید انبوه و صنعتی که می‌رسیم، به این دلیل که ماشین‌آلات فرسوده هستند، با مشکل روبرو می‌شویم.
بایستی درباره ماشین‌آلات این حوزه به‌ویژه حوزه چاپ قرآن که یک ضرورت است، اقدامات عاجل انجام شود؛ زیرا شاهد هستیم که متأسفانه برخی نیازهای داخل کشور در حوزه چاپ قرآن کریم از طریق لبنان و کشورهای دیگر تأمین می‌شود.
سازمان دارالقرآن الکریم در این باره کاری را شروع کرده است و مصاحفی را با کاغذ با گراماژ پایین به چاپ رسانده است. این اتفاق شروع خوبی بود، اگرچه صحافی آن ضعف‌هایی دارد، ولی باید به این سمت برویم که این ضعف‌ها برطرف شود.
در این حوزه دولت باید کمک کند که ماشین‌آلات جدید و به‌روز که توانمندی چاپ قرآن‌های باکیفیت و در قطع‌های کوچک داشته باشند، وارد کشور شود که بتوانیم در داخل کشور نیازهای خود را تأمین کنیم.
در این باره بخش خصوصی نیز آمادگی خود را اعلام کرده است که در حوزه چاپ قرآن کریم با این سازمان مشارکت کند و فکر می‌کنم بتوان مشکلات این حوزه را حل کرد.
ـ آیا در دیگر سازمان‌ها و مراکز نیز اقداماتی در این باره مشاهده کرده‌اید؟
در سازمان‌ها و مراکز متعدد، اعتبارات خاص در نظر گرفته شده که در حوزه قرآن سرمایه‌گذاری کرده‌اند و کارهای آموزشی را نیز در این باره انجام می‌دهند و در ارتباط با توسعه آموزش قرآن و آشنایی مردم نیز کارهایی انجام می‌دهند.
اعتبارات ملی نیز در این راستا هزینه می‌شود و باید میزان موفقیت در این حوزه احصا شود تا مشخص شود که در کدام نقاط ضعف داریم و آیا حرکت ما در این حوزه رو به رشد بوده یا اینکه نتیجه مطلوب نداشته است.
ـ برای ارزیابی عملکرد این حوزه علاوه بر بهره‌گیری از روش آمار، از چه راه دیگری می‌توان وارد شد؟
برای ارزیابی فعالیت‌ها لازم است که شاخص مطالعات قرآنی را نیز داشته باشیم تا مقایسه کنیم که روند چاپ قرآن در حوزه مطالعات قرآنی سال مورد نظر با سال‌های قبل چه تفاوتی داشته است و آیا افزایش پیدا کرده یا کاهش نشان داده است؟
باید بررسی شود که اگر مطالعات افزایش داشته، این رویکرد در چه سالی اتفاق افتاده و چه عاملی باعث این موضوع شده است و عوامل برطرف‌کننده مشکلات چه بوده‌اند که باعث ارتقای مطالعات قرآنی شده‌اند.
همچنین اگر میزان مطالعات کاهش یافته است، باید در روند عملکردی که داریم، تجدیدنظر شود. بر این اساس در این حوزه نیاز به شاخصه‌های مهمی است که باید هر سال مورد نظر و در دستور کار قرار گیرد.
ـ به عقیده شما بهترین راهکارها برای ارتقای مطالعه قرآن کدام هستند؟
ریشه تمام مشکلات ما در حوزه فرهنگ، شاید به مهجوریت قرآن کریم مربوط باشد. اگر جامعه با قرآن انس بگیرد، به میزان انس مردم با قرآن، موفقیت‌های خوبی در ارتقای فرهنگ و اخلاق در سطح جامعه خواهیم داشت.
این موضوع در آیات و روایات است که همه انسان‌ها را تشویق می‌کند که به سمت انس با قرآن و ارتباط با این کتاب آسمانی، عمل به آن و درک مفاهیم آن گام برداریم و حتی اگر سواد خواندن را نداریم، توفیق شنیدن کلمات آن را داشته باشیم و در فضای معنوی قرار گیریم. اگر چنین شود، این معجزه الهی قطعاً تاثیر خود را خواهد گذاشت که در روحیات و اخلاق و طرز فکر آحاد جامعه تاثیرگذار خواهد بو و از حوزه‌هایی است که در ارتقای سطح فرهنگ و اخلاق مردم نیز موثر خواهد بود.
برای فراهم کردن زمینه انس با قرآن باید اتفاق‌های زیادی بیفتد. اکنون می‌بینیم که در کنار مسابقات قرآنی که برگزار می‌شود، آموزش نیز برقرار است. باید توجه کنیم که مسابقات به خودی خود و به تنهایی نمی‌توانند کارساز باشند، بلکه باید در کنار آن آموزش نیز وجود داشته باشد.
در این راستا، آموزش و پرورش رکن مهمی در جهت برنامه‌ریزی برای انس با قرآن است. مشکلی که الان در جامعه با آن مواجه هستیم، این است که سازمان‌ها و مراکزی که در حوزه قرآن فعالیت می‌کنند، متاسفانه از یک استراتژی مشخص پیروی نمی‌کنند و در تضاد و تقابل با هم هستند.
اگر بتوان فضایی را به وجود آورد که تصمیم‌گیری‌ها به صورت یکپارچه در آموزش و پرورش صورت گیرد و به طوری باشد که در سطح کلان نیز دیده شود، بسیاری از مشکلات رفع می‌شود.
همچنین اگر بحث قرآن در دانشگاه، مساجد و تکایا و روستاها مطرح است، این موضوع باید از استراتژی ثابت و متمرکز خط بگیرد و کار را دنبال کند؛ البته شنیده‌ام که بحث منشور فرهنگ مطرح بوده است که مراکز عمده آموزش و پرورش، مرکز توسعه و ترویج فعالیت‌های قرآنی و سازمان دارالقرآن و... در این باره با هم جلساتی داشته‌اند تا کارهایی را به صورت مشترک دنبال کنند. باید دید که این استراتژی طراحی و پیش‌بینی شده است یا خیر؟
امیدوارم که در سال‌های آینده نیز مشکل اعتباری در حوزه فرهنگ از جمله در حوزه چاپ و مطالعات قرآنی نداشته باشیم و شورای متمرکز که بتواند فعالیت‌ها را جهت‌دهی کند و به تبیین استراتژی در این باره بپردازد، می‌تواند بسیار راه‌گشا باشد.
فقط از این مشکل ضربه می‌خوریم. در حوزه قرآن باید به شکل اساسی برنامه‌ریزی شود و آنچه که اتفاق افتاده با آنچه که توقع می‌رود متفاوت است و باید بهتر و منسجم‌تر در این حوزه کار شود و اگر در این حوزه بتوانیم فعال شویم، در حوزه فرهنگ هم اتفاق‌های مبارکی خواهد افتاد.
