تبیین گسست‌های ایجاد شده در پیشرفت ایران/ اردیبهشت ۹۴؛ زمان برگزاری کنگره بعدی

به گزارش خبرگزاری بین المللی قرآن (ایکنا)، این مراسم که با تلاوت قرآن توسط رحیم خاکی، قاری بین المللی قرآن آغاز شد با سخنرانی علی متقیان، دبیر ششمین کنگره پیشگامان پیشرفت ادامه یافت.

وی در ابتدای جلسه با سپاس از خداوند و خیر مقدم به حاضران گفت: امروز را با 257 نفر از نخبگان کشور و 750 اثر در قالب مقاله، نوشتار، آثار هنری، چند رسانه ای و شبکه های اجتماعی آغاز می کنیم. از 805 اثر رسیده با داوری های انجام شده 715 اثر شایسته حضور در داوری محتوایی تشحیص داده شد.
وی اظهار کرد: پس از داوری ها مقالات، 279 اثر شایسته انتشار تشخیص داده شد. از میان 279 اثر نوشتاری 56 مقاله انتخاب و امروز در چهار گروه موازی توسط نویسندگان ارائه می شود.
متقیان ضمن اشاره به بهره مندی از تمامی مقالات و نوشتارها به تناسب موضوع، گفت: از این مقالات برای استفاده در تدوین الگوی پیشرفت بهره برداری شده است. استفاده از دانشجویان توانا نکته دیگری است که در جلسات مشورتی مرکز الگوی اسلامی ـ ایرانی پیشرفت محقق شده است.
دبیر کنگره افزود: برای این کنگره موضوع پیشرفت انتخاب شده است. هفتمین کنگره نیز اردیبهشت 94 با عنوان «پیشرفت ایران در آینده» برگزار خواهد شد.
وی با بیان اینکه تدوین نقشه پیشرفت و ارزیابی با خود تحول را به دنبال دارد، گفت: این تحول مانند دوره جوانی است که با نوگرایی همراه است. بدون جوان شدن فکر پیشرفتی میسر نخواهد بود، حال پرسش این است که پیشرفت را از کجا باید آغاز کرد.
متقیان عنوان کرد: یکی از موفقیت های گذشته در دنیای اسلام، ایجاد تمدن منحصر به فردی تحت عنوان تمدن اسلامی است که در قرون چهارم و پنجم هجری به اوج رسید. باید تأمل کنیم که تمدنی که به نام اسلام جهان آن روز را در برگرفت چگونه به آن عظمت دست یافت. آن ها علم وارداتی را بومی کردند. اگر همین درس را از گذشتگان بیاموزیم کفایت می کند.
وی افزود: باید در علوم وارداتی تأمل کنیم و علوم وارداتی را عالمانه نقد کنیم اما آیا امروز چنین است، چند درصد کتاب های دانشگاهی ترجمه است. آیا در برابر این همه تولید جهان، خود را ناتوان نمی بینیم، پاسخ باید منفی باشد اما مثبت است.
بنا بر این گزارش، برنامه با سخنرانی پنج دانشجوی برگزیده از دانشگاه های تربیت مدرس، الزهرا(س)، دو دانشجو از دانشگاه تهران و علوم پزشکی یزد ادامه پیدا کرد.
در ادامه صادق واعظ زاده، رئیس مرکز الگوی اسلامی ـ ایرانی پیشرفت با بیان اینکه در مورد علل عقب ماندگی پیشرفت ایران دلایل متفاوتی ارائه شده است، گفت: تا قبل از این تحلیل های کلی در این زمینه وجود داشته اما در اینجا می خواهیم وارد جزئیات شویم.
وی افزود: با ارائه نمونه های مشخصی که در تاریخ است مقایسه ای با پیشرفت غرب به ویژه اروپا داشته ایم. ایران کشوری بود که اولین امپراتوری را در دنیا تشکیل داد، بعد از ورود اسلام، جنبه های فکری و معنوی در کنار جنبه های شجاعت، فتوحات و غیره آشکار شد.
واعظ زاده با طرح این پرسش که چه شد در حوزه های مختلف عقب افتادیم، گفت: باید نقاط گسست و شکست را پیدا کنیم. به طور مثال سیستم حمل و نقل در ایران از زمان هخامنشی بوده است، سند آن نیز ماکت ارابه زرین است که متأسفانه امروز در ایران نیست.
وی افزود: در جنگ ها نیز ارابه با تغییر شکل و نصب تیغی در کناره ها و همچنین نیزه هایی در زیر آن مورد استفاده قرار می گرفته است. تا عصر مشروطه و دوره قاجار نیز از همین ارابه ها و درشکه ها استفاده می شده است. در غرب، در زمان انقلاب صنعتی که نیروی بخار و احتراق کشف شد، همان کالسکه ها موتوری شدند و به سمت خودروسازی رفتند. بعد از انقلاب صنعتی دیگر از نیروی محرک غیر انسانی و غیر حیوانی استفاده شد و خودروها وارد شدند.
رئیس مرکز الگوی اسلامی ـ ایرانی پیشرفت گفت: با ورود خودروها به ایران به یکباره صنعتی که 2500 سال سابقه داشت از چرخه خارج شد. در اروپا کسانی که درشکه می ساختند وارد صنعت خودروسازی شدند اما در ایران یک گسست اتفاق افتاد و کسانی که تجربه ساخت اجزای مختلف را داشتند به یکباره بیکار شدند و در حقیقت بخشی از جامعه به شکل ناگهانی کنار گذاشته شد. این اتفاق در حدود سال 1330 افتاد که حمل و نقل عمومی تهران ماشینی شد.
وی افزود: تبعات اقتصادی و اجتماعی که در جامعه به وجود آمد، جای بررسی دارد. با فوت صاحبان مهارت های ساخت ابزار، این صنایع عملاً از بین رفت. نمونه دیگر شهر سوخته است، شهرنشینی مرحله ای مهم از تاریخ بشر است و چیزی است که سال های بسیار دور در ایران شکل گرفته است. برج قابوس نمونه دیگری است که دارای ویژگی های حیرت آور نجومی است، یا کاروانسراها که انواع مختلفی دارند و داستان مفصلی از معماری، جامعه شناسی و بقیه علوم را در خود به همراه دارد.
واعظ زاده با اشاره به راه های ارتباطی موجود در زمان گذشته، اظهار کرد: راه های ایران از دستاوردهای اعجاب انگیز معماری بوده است، بخش هایی از راه ابریشم، راه شاهی و ... سنگفرش بوده اند. و یا می توان به پل های دوره ساسانی اشاره کرد که هنوز قابل استفاده هستند.
وی با اشاره به ورود معماری اروپایی به ایران، گفت: صندوق پس انداز بانک ملی که به دست معمار آلمانی ساخته شد جزو اولین بناهایی است که معماری ایرانی را کنار گذاشت که در سال 1300 تا 1310 ساخته شد. ساختمان دادگستری در ایران بسیار شبیه ساختمان دیوان عالی آمریکا ساخته شد. هزاران فوت و فن معماری ایرانی با کنار گذاشتن معماران ایرانی کنار گذاشته شد. در اینجا با یک شکست وحشتناک مواجه شدیم که باعث سردرگمی معماری حال حاضر ما شده است و گسستی در معماری چندین هزار ساله ایران اتفاق افتاد.
واعظ زاده با بیان اینکه نان ایرانی تا حدودی به سلامت از گسست جان سالم به در برده است، اظهار کرد: در حوزه فرهنگ نیز ما دچار گسست های بسیاری شدیم. ما قاجاریه را مسئول می دانیم اما در آن زمان گسست ایجاد نشد بلکه رشدی شکل نگرفت. معماری ما با ساخت بناهایی که از 100 سال قبل طبق معماری اروپایی ساخته شد، رو به نابودی رفت و بخش عمده ای از تجارب آن به کناری نهاده شد.
وی با بیان راز پیشرفت اروپاییان گفت: آن ها حرفه های کوچک را تجمیع کردند، شاید گسست الان در حال روی دادن است و اوج آن این است که پیشرفت های خوبی انجام می دهیم اما از آن طرف عقبه ما در حال ویرانی است.
واعظ زاده با طرح این پرسش که چرا گسست اتفاق می افتد، اظهار کرد: اینکه به کهنه چسبیده و از چیزهای جدید استفاده نکرده ایم از یک جهت درست است اما از جهات دیگر نه، وقتی به داده های خودمان چیزی نمی افزاییم عقب ماندگی رخ می دهد و ناچاریم از دستاوردهای آماده استفاده کنیم. وقتی فناوری به دست آمده صنعتی نشود و به تولید انبوده نرسد، رقابتی هم وجود ندارد و بی ثمر است. این رمز پیشرفت غرب است.
وی با اشاره به دلایل نوآوری غربی ها گفت: آنها به یکباره از زندان هزار ساله ای به نام قرون وسطی آزاد شدند. این آدم نسبت به هر چیزی کنجکاو است و با سؤال های زیادی مواجه شد و سؤالات عامل نوآوری بود. نکته دیگر این است که در حدود سال 1700 میلادی در اروپا یک مرتبه جمعیت به شکل انفجاری رشد کرد و احساس نیاز به صنعتی شدن احساس شد.
واعظ زاده در پایان سخنان خود به نکته مهمی اشاره کرد و گفت: ساختن باغ با انتقال درخت ممکن نمی شود، با انتقال بذر انجام می شود و به یک باغبان دلسوز نیاز است.