ایران اسلامی باید از همه امکانات مجازی بهره‌مند باشد

رضا کیمیایی، کارشناس رسانه و پژوهشگر فضای مجازی، در گفت‌وگو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا)، با اشاره به ماهیت شبکه‌های اجتماعی اظهار کرد: شبکه‌های اجتماعی، شبکه‌های نوظهوری هستند و ارتباطی که در آنها تعریف می‌شود با ارتباطاتی که در فضای واقعی جامعه اتفاق رخ می‌دهد، متفاوت است، به همین دلیل به شبکه‌های اجتماعی هم شبکه‌های «زندگی دوم» گفته می‌شود.

وی افزود: در عصر رسانه‌های جدید و شبکه‌های اجتماعی کاربران می‌توانند به همه چیزهایی که در دنیای واقعی به آن دست نیافته‌اند، دست یابند. در عصر رسانه‌های جدید، رویا به واقعیت تبدیل می‌شود و هیچ آرزویی نیست که برآورده نشود. همه آرزوها در رسانه‌های جدید می‌تواند برآورده شود اما در این میان یک پرسش ایجاد می‌‌شود و آن اینکه آیا همه این برآورده شدن آرزوها، رنگ واقعیت دارد یا مجاز؟ واقعیت این است آنچه که در این شبکه‌های اجتماعی رخ می‌دهد، یک واقعیت مجازی است نه یک واقعیت حقیقی. یعنی به راحتی می‌توان درعالم مجاز در خیابان‌های نیویورک قدم زد.

رسانه‌های جدید، فرزند ناخلف ارتباطات هستند

این کارشناس رسانه با اشاره به ارتباطات انسانی اظهار کرد: متأسفانه شبکه‌های اجتماعی و رسانه‌های نوظهور به ارتباطات انسانی لطمه وارد کرده‌اند. یعنی اگر در گذشته صله رحم به معنای واقعی رخ می‌داد امروزه این امر از طریق پیام دادن محقق می‌شود. رسانه‌های جدید فرزند ناخلف ارتباطات هستند، زیرا به ارتباطات انسانی لطمه وارد می‌کنند و ارتباطات انسانی با  آن کم و کیفی که در واقعیت اتفاق می‌افتد، در رسانه‌های جدید رخ نمی‌دهد.

وی ادامه داد: از طرفی هم در رسانه‌های جدید دیگر کنترلی وجود ندارد و اگر در گذشته والدین می‌توانستند فرزندان خود را کنترل کنند در رسانه‌های جدید این اتفاق رخ نمی‌دهد و تنها کافی است که فرزندان یک وسیله ارتباطی داشته باشند تا از همان طریق بتوانند در بسیاری از شبکه‌های اجتماعی و رسانه‌های اجتماعی وارد شود و فعالیت‌هایی انجام دهد که ممکن است چندان برایش خوب نباشد و حتی اگر والدین متوجه فعالیت‌ها شوند، به فرزندان‌شان اجازه ندهند.

همه حجم اطلاعاتی اینترنت به نفع فرزندان نیست

کیمیایی اظهار کرد: تکنولوژی آنقدر پیشرفت کرده است که حتی فرزند چهارساله تبلت به دست می‌گیرند و قطعا این فرزند چهارساله در سن شش سالگی که خواندن و نوشتن یاد گرفتند، وارد شبکه اجتماعی شوند و مطمئنا در حجم اطلاعاتی قرار می‌گیرند که چندان به نفع‌شان نیست و در معرض آسیب قرار می‌گیرند.

وی بیان کرد: آسیب‌های فناوری‌های جدید تنها به کشورمان معطوف نمی‌شود بلکه همه کشورها با آن روبرو هستند و فرزندان در هر سنی از وسایلی استفاده می‌کنند و اگر سنش کمتر از آن باشد مطمئنا آسیب‌هایی به آن وارد خواهد شد که جبران‌‌ناپذیر است.

این پروهشگر فضای مجازی تصریح کرد: بزرگترین آسیبی که رسانه‌های جدید به خانواده‌ها وارد می‌کنند، کودکان و افراد خانواده منزوی می‌شوند و یک نوع انزوای اجتماعی پیش می‌آید. امروزه در خانواده‌ای که فرزندان تبلت، موبایل، لب‌تاب و اینترنت پرسرعت دارند، کمتر رغبت می‌کنند که سرشان را از وسایل‌شان بیرون بیاورند و در جمع حاضر شوند. حتی این استفاده‌ از فناوری به نوعی اعتیاد به بار می‌آورد. همچنین فضای مجازی با بازی‌های پرهیجان و چت کردن با جنس مخاطب آنقدر برای‌شان جذابیت خاص دارند که دنیای سنتی را نمی‌پسندند و بیشترین زمان را برای دنیای مجازی اختصاص می‌دهند.

وی بیان کرد: امروزه دایره افکار عمومی هم کوچکتر شده است چراکه با آمدن نرم‌افزارهای موبایلی افراد حتی در اتوبوس، تاکسی، ادارات کمتر با یکدیگر ارتباط می‌گیرند و بیشتر سعی می‌کنند در انزوا مشغول فعالیت در دنیای مجازی باشند.

هدف رسانه‌های جدید روابط انسانی است

کیمیایی اظهار کرد: آسیب‌های جدی وارد فرهنگ، ارتباطات اجتماعی، روابط انسانی و ارتباطات انسانی وارد شده است، ارتباطات انسانی مقوله مهم، ظریف و عمیقی است که متأسفانه شبکه‌های اجماعی و رسانه‌های جدید آن را هدف گرفتند.

وی در پاسخ به این پرسش مبنی بر اینکه آیا ایران اسلامی می‌تواند نمونه بومی‌ شده ارتباطات در بستر نرم‌افزارهای جدید ارائه دهد، گفت: مخالف این موضوع هستم که ما شبکه اجتماعی ملی، توئیتر ملی و حتی اینترنت ملی محدود داشته باشیم. زمانی که همه دنیا از یک منبع اطلاعاتی استفاده می‌کنند باید ما هم از آن استفاده کنیم و راهش این نیست که ارتباط را قطع کنیم بلکه باید آموزش‌های لازم را به کاربران ارائه کنیم.

این کارشناس رسانه تصریح کرد: باید فرهنگسازی لازم رخ دهد تا سواد رسانه‌ای ارتقاء یابد. یعنی جوان 18 ساله این اختیار را داشته باشد که هر نوع فیلمی را دانلود کند اما فرهنگ اجتماعی و خانوادگی‌اش به او اجازه ندهد که از حدی رها شود.

قطع ارتباط از دنیا، اصل ارتباطات را زیر سؤال می‌برد

وی ادامه داد: اگر بخواهیم ارتباط‌ مان را از دنیا قطع کنیم، شاهد بزرگتر‌ین اشتباه هستیم که در حوزه ارتباطات شکل می‌گیرد و اصل ارتباطات را زیر سؤال می‌برد.

کیمیایی در پایان اظهار کرد: موضوع ارتباطات، جریان آزاد ارتباطات، سواد رسانه و فرهنگ رسانه‌ای مناسب و آموزش از جمله مباحثی است که حتما باید مورد توجه قرار دهیم و نباید صورت مسئله را پاک کنیم.