سیستم بانکی کنونی برای تحقق بانکداری اسلامی تأسیس نشده است

حجت‌الاسلام والمسلمین احمدعلی یوسفی، عضو هیئت‌علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، در گفت‌وگو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن (ایکنا)، به بحث درباره گمانه‌زنی‌ها درباره کاهش نرخ سود بانکی پرداخت و اظهار کرد: نرخ سود بانکی هم می‌تواند ثابت و هم شناور باشد ولی نرخ‌های سود ثابت معمولا در فعالیت‌های اقتصادی وجود دارد که رِزق درآن نباشد و این فعالیت‌ها معمولا فعالیت‌های تولیدی نیستند.

ضرورت تعادل بین سود سپرده و تسهیلات

وی ادامه داد: در بسیاری از فعالیت‌های تولیدی، خطرپذیری وجود دارد که درآنجا نرخ سود ثابت کارایی چندانی ندارد اما نظام بانکداری ما عمدتا به سمت نرخ سودهای ثابت رفته است. نکته دیگر این است که نمی‌شود نرخ سود بانکی در یک بخش یعنی در بخش سپرده‌ها تغییر پیدا کند اما در بخش دیگر یعنی بخش تسهیلات ثابت بماند.

این پژوهشگر اقتصاد اسلامی اظهار کرد: نرخ تسهیلاتی که بانک‌ها ارائه می‌دهند باید متناسب با نرخ سودی باشد که به سپرده‌گذاران پرداخت می‌کنند و اگر بین این دو تناسبی وجود نداشته باشد فعالیت اقتصادی و ساختار بانکی به سمتی حرکت خواهد کرد که صرفا منافع مادی بیشتری در آن باشد و یک ساختار منطقی در نظام بانکی شکل نمی‌گیرد بنابراین اگر تصمیم بر این است که نرخ سود در یک بخش کاهش پیدا کند باید طرف دیگر هم کاهش پیدا کند.

دلایل وجود نرخ سودهای متعدد در نظام بانکی

عضو هیئت‌علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی تأکید کرد: حتی اگر تورمی که گفته می‌شود واقعی باشد باز نرخ سود باید مثبت باشد؛ بدین معنی که اگر 25 درصد تورم وجود دارد معنایی ندارد که نرخ سود بانکی 22 درصد باشد که در اینصورت 3 درصد به سپرده‌گذار زیان وارد می‌شود مخصوصا اگر نرخ سود نرخ ثابتی در نظام بانکی ما وجود داشته باشد.

وی در پاسخ به پرسشی درباره دلایل وجود نرخ سودهای متعدد در نظام بانکی با وجود تعیین یک نرخ ثابت توسط بانک مرکزی اظهار کرد: قبلا هم اعلام کرده‌ام که سیستم بانکداری ما یک نظام بانکداری گرفته شده از نظام سرمایه‌داری است و ریشه و بدنه آن با ساختار موجود در نظام بانکی غرب یکی است اما فقط قوانینی را در داخل این سیستم وضع می‌کنیم و در اینجاست که باید گفت از کوزه برون تراود هر آنچه در اوست.

هدف بانکداری کنونی حداکثر کردن منافع بانکداران است

حجت‌الاسلام یوسفی ادامه داد: از ریشه و بدنه این ساختار کنونی بانکی ایران که وام گرفته از سیستم غربی است هر آنچه در درون ساختار بانکی سرمایه‌داری وجود دارد بیرون می‌تراود؛ بنابراین باید دانست که بانکداری نظام سرمایه‌داری برای حداکثر کردن منفعت مالی بانکداران تأسیس شده است و مسلما چنین مشکلاتی هم در درون آن وجود خواهد داشت.

عضو هیئت‌علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی در پایان عنوان کرد: سیستم بانکداری ما هرجا احساس کند منافعش در معرض خطر است قانون را دور می‌زند و تمکین نمی‌کند و طبیعی است که چنین وضعیتی پیش خواهد آمد؛ چراکه این ساختار برای آن چیزی که ما در جمهوری اسلامی خواستار آن هستیم، یعنی بانکداری اسلامی ساخته نشده است.