نیابت بارگاه حضرت معصومه(س) از بانوی بی‌نشان/ تقدیر الهی و آثار شهادت شفیعه شیعیان
گروه اندیشه: گویا تقدیر آسمان این بود که خواهری قصد دیدار برادری غریب کند تا در غربت شهید شود، اما برکت حضورش تا ظهوری سبز، مومنان را متبرک سازد؛ تقدیری که قم را قطعه‌ای از بهشت ساخت.
دکتر زهره اخوان مقدم، استادیار دانشگاه علوم و فنون قرآن کریم تهران در گفت‌و‌گو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن (ایکنا)، گفت: شاید برخی فکر کنند که حضرت معصومه(س) خواهری بوده است که برای دیدن برادر از مدینه عازم خراسان شده و در راه بیمار و شهید شده‌اند اما این یک دیدگاه سطحی است.
اخوان مقدم ادامه داد: با دقیق‌تر شدن در ماجرا متوجه می‌شویم که قصه مهم‌تر از این حرف‌هاست و صرفا ارتباطی میان یک خواهر و برادر نبوده و گویا قضیه از آسمان‌ها مقدر شده است.
وی افزود: ما می‌توانیم میان امور مادی و معنوی رابطه‌ای به نام این‌همانی تشخیص برقرار کنیم. همانطور میان امور مادی برابری وجود دارد، در امور معنوی هم همین این‌همانی وجود دارد. خداوند ارزش بعضی از اعمال را مساوی قرار داده است. شاید خیلی‌ها دوست داشته باشند از شب تا صبح نماز شب بخوانند اما به خاطر اشتغالات مادی نتوانند این کار را انجام دهند، خداوند می‌گوید اگر با وضو بخوابی من معادل ثواب آن را ثواب منظور می‌کنم. همین طور سه بار تلاوت سوره توحید معادل ختم قرآن ثواب دارد. بنابراین به شرط آنکه انسان صادق باشد مانند امور مادی بین برخی از امور معنوی نیز این‌همانی وجود دارد.
نعمات موجود در زیارت مزار حضرت معصومه(س)
وی ادامه داد: وجود مقدس حضرت زهرا(س) که سرّ خدای متعال و به فرمایش پیامبر لیلة‌القدر هستند، به دلیل مسائلی که در صدر اسلام پیش آمد، تصمیم گرفتند قبرشان مخفی باشد، تا نشانه نارضایتی ایشان تا قیامت و فرج امام عصر باشد و انتقامشان را بگیرند.
اخوان مقدم گفت: ائمه(ع) فرموده‌اند همان نعماتی که باید از زیارت قبر حضرت زهرا(س) به شیعیان می‌رسید و دشمن ایشان را محروم کرده است، خدا در زیارت مزار حضرت معصومه (س) قرار داده است. این یکی از برکات حضور حرم ایشان در قم و بازاری برای جمع‌کردن ثواب و توشه برای آخرت است.
این استاد دانشگاه افزود: این نکته تاریخی بسیار جالب است که جد آقای سیدشهاب الدین مرعشی نجفی ساکن نجف بوده‌اند. ایشان نذر می‌کنند که چهل شبِ چهارشنبه به مسجد سهله بروند تا به دیدار امام زمان(عج) نائل شوند. طبق یک روایت اگر کسی چهل شبِ چهارشنبه به این مسجد برود به زیارت حضرت می‌رسد. ایشان این کار را انجام می‌دهند. نیت ایشان این بوده است که وقتی به دیدار حضرت رسیدند از ایشان بپرسند که قبر مادر مکرمشان حضرت زهرا(س) کجاست.
وی ادامه داد: چهل شب می‌گذرد و ایشان حضرت امام عصر(عج) را زیارت می‌کنند و وقتی می‌پرسند که قبر مادرشان کجاست، حضرت پاسخ می‌دهند که فعلا صلاح نیست جای آن قبر روشن شود اما بدانید که جایگزین آنجا در قم مزار عمه ما حضرت معصومه(س) است. پس از این جریان جد آقای مرعشی به قم مهاجرت کردند. از این رو گفته می‌شود که خاک قم قطعه‌ای از بهشت است، عین آن محراب و منبر پیامبر که قطعه‌ای از بهشت است و قبر حضرت زهرا (س) آنجا قرار دارد.
اخوان مقدم افزود: نقش مهمی که اینجا حضرت معصومه(س) ایفا کرده‌اند این است که باعث می‌شوند با مهاجرت آقای مرعشی این شهر به عنوان یکی حوزه‌های اصلی فقه شیعه در کنار مکتب نجف و مکتب مکه و مدینه شود.
شکل‌گیری حوزه قم به برکت وجود حضرت معصومه(س)
وی تصریح کرد: الان در علوم دینی، حوزه علمیه قم چیزی کم از نجف ندارد و برخی از بزرگان حوزه علمیه قم بالاتر از اساتید حوزه نجف، مکه و مدینه هستند، لذا مانند ائمه ما که به تعبیر امام هادی(ع) در زیارة جامعه علم‌ها و نشانه‌های هدایت هستند، حضرت معصومه(س) هم بدل به علم هدایت شده‌اند. چه از نظر حرم‌شان که محلی برای زیارت، آرامش روح و روان و توبه است و چه از آن جایی که حوزه علمیه قم بنا شده که محلی برای حدیث، تفسیر و فقه اسلامی است. امتداد خط فکری اسلام به خاطر همین هجرت حضرت معصومه (س) به قم بوده که نقش بسیار بزرگی در تاریخ اسلام داشته است.
در پایان اخوان مقدم گفت: اینکه خانمی به شهری بیاید و به برکت وجود او مواهب فراوانی ایجاد شده و مرکز علمی ایجاد شود حتما باید در سایه تقدیر الهی صورت گرفته باشد.
