به گزارش خبرگزاری بینالمللی قرآن (ایکنا)، همزمان با نیمه شعبان و تولد حضرت مهدی(عج) نگاهی اجمالی به جایگاه آموزههای مهدوی در دانشگاهها داریم. به همین منظور به سراغ وضعیت پایاننامهها در زمینه مهدویت و همچنین رشتههای مهدویتپژوه و آیندهنگر در دانشگاهها رفتیم.
بر اساس دادههای پایگاه اینترنتی پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران که مسئولیت ثبت پایاننامهها را برعهده دارد، ثبت تنها 14 پایاننامه در سال 93 در این باره تدوین و دفاع شده است. همچنین از سال 83 تا پایان سال 93 نیز در مجموع 114 پایاننامه در این زمینه به ثبت رسیده است.
دانشگاه قم؛ دارنده بیشترین تعداد پایاننامه مهدوی در سال 93
در این بین بیشترین تعداد مربوط به دانشجویان دانشکده الهیات و معارف اسلامی دانشگاه قم با چهار پایاننامه بوده است. دو پایاننامه از دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تربیت معلم تهران، دو پایاننامه نیز از دانشکده الهیات و معارف اسلامی دانشگاه سیستان و بلوچستان و از هر کدام از دانشگاههای شاهد، دانشکده الهیات و معارف اسلامی دانشگاه فردوسی مشهد، دانشکده علوم ارتباطات دانشگاه امام صادق(ع)، دانشگاه آزاد اسلامی واحد شاهرود، دانشکده الهیات و معارف اسلامی دانشگاه مازندران و دانشکده علوم انسانی دانشگاه پیام نور نیز یک پایاننامه به ثبت رسیده است.
از پایاننامههای سال 93، 13 پایاننامه در مقطع ارشد و یک مورد نیز در مقطع دکتری بوده است. همچنین در این زمینه از سوی ایرانیان خارج از کشور هیچ پایاننامهای ثبت نشده است.
عوامل و جریانهای مؤثر در پیدایش احادیث ساختگی مهدویت، بررسی جایگاه آموزه مهدویت در سبک زندگی اسلامی و دلالتهای آن در تعلیم و تربیت، وظایف حکومت دینی در زمینه ترویج اخلاق و فرهنگ مهدوی و مبانی آن، سیمای امام عصر(عج) در دیوان سیّد حیدرحلّی با تکیه بر عقیده و تخیل شاعر، مطالعه نقش معلم در زمینهسازی برای ظهور و تحقق جامعه مهدوی، عوامل و جریانهای مؤثر در پیدایش احادیث ساختگی مهدویت، تبیین فلسفی ـ کلامی الگوی نجات آخرالزمانی در آموزه مهدویت، بررسی جایگاه آموزه مهدویت در سبک زندگی اسلامی و دلالتهای آن در تعلیم و تربیت، وظایف حکومت دینی در زمینه ترویج اخلاق و فرهنگ مهدوی و مبانی آن، مطالعه نقش معلم در زمینهسازی برای ظهور و تحقق جامعه مهدوی و وظایف حکومت دینی در زمینه ترویج اخلاق و فرهنگ مهدوی و مبانی آن، عناوین برخی از پایاننامههای ثبت شده در سال گذشته در دانشگاههای کشور است.
تأسیس کانونهای مهدویت در دانشگاهها
بنا بر این گزارش، همچنین در مورد وضعیت و جایگاه مهدویت در دانشگاهها به سراغ سیدضیاء هاشمی، معاون فرهنگی و اجتماعی وزیر علوم، تحقیقات و فناوری رفتیم. وی در گفتوگو با ایکنا اظهار کرد: در مورد مهدویت با دو بخش روبهرو هستیم. یکی بخشهایی که در حوزه علمی، دانشگاهها و دانشکدههایی که در حوزه معارف اسلامی و الهیات کار میکنند و در آنجا تمرکز دارند. بخشی هم تشکلهای اساتید و دانشجویان هستند که بر اساس علایق فرهنگی و دینیشان به این حوزه میپردازند.
وی افزود: ما کانونهای مهدویت را در دانشگاهها داریم که بسیار فعال هستند و بهدنبال این هستیم که انشاءالله اتحادیه کانونهای مهدویت را فعال کنیم. برخی از دوستان برای این کار مراجعه کردهاند، آنها را تشویق کردهایم و امیدوار هستیم که تا پایان سال 94 بتوانیم این کانونها را داشته باشیم.
توسعه رشتههای تخصصی مهدویت در حوزههای علمیه
بنا بر این گزارش، حوزه علمیه در این زمینه با قدرت بیشتری وارد عمل شده و توسعه رشتههای تخصصی مهدویت را در دستور کار خود قرار داده است. در این بین حجتالاسلام محمدتقی ربانی، رئیس سابق انجمن علمی مهدویت حوزههای علمیه از درخواست دانشگاههای کشور برای راهاندازی رشته مهدویت در سطوح تکمیلی خبر داده و گفته بود: در حوزههای علمیه نگاه کلانی در این زمینه در سطوح سه و چهار حوزه وجود داشته و این دورهها با تصویب شورای عالی در دستور کار قرار گرفتهاند، همچنین چندین دانشگاه کشور برای راهاندازی رشته مهدویت در سطح تحصیلات تکمیلی اعلام آمادگی کردهاند.
تأسیس اولین دانشگاه مهدویت در شیراز
بنا بر گزارش ایکنا، 9 مرکز پژوهشی زیر نظر حوزه اقدام به جذب دانشپژوه در عرصه مهدویت میکنند. اما در دانشگاهها این عرصه تقریباً مغفول مانده است و در برخی از دانشگاهها نظیر دانشگاه دفاع ملی در سطح محدودی این کار انجام میشود و تنها واحد درسی دو واحدی دکترین مهدویت ارائه میشود.
در این زمینه استان فارس پیشقدم بوده است و بنیاد مهدی موعود(عج) فارس که نهاد و مؤسسهای کاملاً حوزوی است اقدام به ساخت اولین دانشگاه مهدویت در سطح کشور با اخذ مجوز از وزارت علوم، تحقیقات و فناوری کرده است. کار آغاز ساخت این دانشگاه در سال 90 آغاز شده و تاکنون به پایان نرسیده است.
تأسیس دانشگاهی با عنوان مهدویت در ایران بهعنوان یکی از ثمرات عالی نظام اسلامی ایران محسوب خواهد شد. گسترش آن و داشتن شعبههایی در هر شهری میتواند به غنابخشی این آموزه در جامعه و میان نسل جوان کمک کند.
در کل نگاهی به آمارها و صحبتهای اساتید درباره مهدویت حکایت از تا حدی کمتوجهی به حوزه مهدویت در دانشگاهها دارد. موضوعی که شاید بهعنوان یکی از اعتقادات شاخص شیعه، توجه بیشتری را بطلبد. توجه از این بابت که نهادینهسازی چنین اعتقادی در جوانان این مرز و بوم با توجه به هجمههای گوناگونی که میشود لزوم کار و فعالیت بیشتری داشته باشد.