پیام ظریف به همایش «امام خمینی(ه)، نفی خشونت و افراطی‌گری»
گروه سیاسی: وزیر امور خارجه در پیامی به همایش «امام خمینی(ه)، نفی خشونت و افراطی‌گری» عنوان کرد: امام خمینی اعتقاد داشتند که دین الهی مبتنی بر فطرت است که سرشتی صلح‌جو و عدالت‌طلب دارد و میانه‌ای با خشونت ندارد و هرگونه تلاش برای ایجاد پیوند میان دین و خشونت را اقدامی محکوم به شکست می‌دانستند.
به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا)، نهمین همایش بین‌المللی امام خمینی و سیاست خارجی با عنوان «امام خمینی(ه)، نفی خشونت و افراطی‌گری» صبح امروز، سه‌شنبه 12 خرداد، در دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی وزارت امور خارجه برگزار شد.
متن پیام محمد جواد ظریف، وزیر امور خارجه، به این همایش به شرح ذیل است:
بسم الله الرحمن الرحیم
سالگرد ارتحال ملکوتی حضرت امام خمینی (ره ) را به تمام حق جویان جهان، مسلمانان و مشتاقان آن امام راحل تسلیت عرض می کنم و اعتقاد دارم که با وجود آن که نزدیک به ربع قرن از درگذشت آن بزرگوار می‌گذرد، اندیشه‌های تابناک و انسان‌دوستانه وی همواره چراغ راهی برای هدایت فرد و جامعه است و مرگ و گذشت زمان، نتوانسته ذره ای از درخشانی و اثرگذاری آن را بزداید.
بسیار خوشحالم که در جمع شما سیاستمداران، نخبگان جهان اسلام، اساتید دانشگاه و پژوهشگران در نهمین همایش بین المللی امام خمینی و سیاست خارجی حضور دارم. امیدوارم این اجلاس همچون گذشته دستاوردهای ارزشمندی در تبیین و تشریح اندیشه‌های امام خمینی و اجرایی نمودن آنها برای تداوم صلح و ثبات جهانی داشته باشد. برای دفتر مطالعات سیاسی و بین المللی که همه ساله به برگزاری این مهم اهتمام می‌ورزد نیز آرزوی توفقیات بیشتر دارم.
برگزیدن عنوان نفی خشونت و افراطی‌گری در دیدگاه امام خمینی، انتخابی شاسیته و با درک صحیح از شرایط کنونی منطقه و نظام بین‌المللی است. ما بیش از هر زمان دیگری برای کمک به ساخت دنیایی عاری از خشونت و افراطی گری و برقراری صلح نیازمند رجوع به آرا و اندیشه های مصلحین بزرگ چون امام خمینی هستیم. عمیقا اعتقاد دارم که اندیشه‌ها و سیره عملی آن بزرگوار، بر این بنیاد استوار بوده و پرداختن بدان، می‌تواند شیوه‌هایی را برای برای جلوگیری از افتادن در ورطه افراط و تفریط چه برای حکومت ها و چه برای جوامع مسلمان دارد و ضرورت زمانه این بازنگری را ایجاب می کند.
سال گذشته جمهوری اسلامی ایران این افتخار را داشت که میزبان نخستین کنفرانس بین‌المللی جهان علیه خشونت و افراطی‌گری باشد. حضور گسترده و استقبال جهانی از آن نشان داد که نه تنها فرهیختگان که بسیاری از سیاستمداران دوراندیش جهان به درستی از خطری که خشونت و افراطی‌گری برای جهان امروز پدید آورده و تهدید آن برای آینده بشریت آگاهی دارند. اما برای فائق آمدن بر این شر جهانی، لازم است قدم‌های بلندی با همکاری همدیگر برداشته شود.
با وجود آن که خشونت و افراط در ساختار نظام بین الملل همواره بخش جدایی‌ناپذیر از سیاست قدرت‌های بین‌المللی برای پیش برد اهداف و منافع خود بوده، اما جهان امروز بیش از هر زمانی، زشت‌ترین چهره به کارگیری این شیوه را به نمایش گذاشته شده است. شرایط کنونی جهان، مبین این واقعیت است که گسترش خشونت و افراط نه تنها معلول اشغال خارجی، ساختار ظالمانه نظام بین المللی و بسترهایی است که در درون جوامع برای آن وجود داشته و دارد، بلکه نتیجه غرض‌ورزی برخی از رهبران سیاسی است که با سرمایه‌گذاری بر افراد و جریان‌های افراطی و با مشروعیت‌بخشی به رفتار آنها کوشیده‌اند از آنها برای پیشبرد اهداف سیاسی خود بهره گیرند و بدان‌ها این امکان را بخشیده اند تا با تکیه بر ابزار خشونت و ایجاد ترس در جوامع مختلف در شرق و غرب عالم به ویژه در منطقه ما، صلح و آرامش را از میان بردارند. این شیوه برخورد موجب شده تا خشونت و افراطی‌گری مرزها را در نوردیده و ورای تمامی خطوط سیاسی و اجتماعی خود را به نمایش گذارد. خواسته‌های اقتصادی و اجتماعی رنگ باخته و جریان‌های افراطی و خشن با تکیه بر ایده‌های قومی و مذهبی نمود یابند و پیوند میان عقیده نادرست و سرمایه مالی و سیاسی چهره‌ای خشونت‌آمیز به جهان ما و ساحت مقدس برخی ادیان آسمانی بخشیده است.
امسال درحالی همایش بین المللی بزرگداشت امام خمینی (ره) را برگزار می کنیم که موجی از خشونت و افراطی‌گری جهان را فرا گرفته است، در غرب رشد جناح‌های افراطی دست راستی و احزاب پوپولیستی به مهاجرستیزی، اسلام‌ستیزی، خشونت و تولید و صدور ترور انجامیده و بخش هایی از جهان اسلام به صحنه جنایت بی پایان و کشتار روزانه انسان‌های بی‌گناه تبدیل شده است. گرو‌ه‌های تروریستی و مروجان خشونت با نام دین، وحشتناک‌ترین جنایت‌ها را علیه انسان‌های بی‌گناه انجام می دهند و پیوستن صدها نفر با گرایش‌های افراطی از کشورهای مختلف به آنها، هسته‌های وحشتناکی از جنایت علیه بشریت را در منطقه تشکیل داده است.
امروز در کمترجایی از کره زمین است که نتوان رگه‌هایی از خشونت و افراطی گری علیه انسان‌های بی‌گناه یافت. مردم بی گناه سوریه، عراق، یمن، بحرین، فلسطین، لبنان در آتش فتنه افراطیون و تکفیری ها می‌سوزند و دلارهای نفتی آتش تهیه سلاح‌هایی است که هیچ تمایزی در انتخاب هدف ندارند و زنان، کودکان و غیرنظامیان را به سبوعانه ترین روش‌ها نشانه می روند.
در چنین شرایط و فضایی بازگشت به ایده‌ها و اندیشه‌های امام خمینی می‌تواند آموزنده‌ترین درس‌های نفی خشونت و بردباری را برای هر فرد و جامعه به ارمغان آورد. حضرت امام خمینی(ره) از کم نظیرترین و ممتازترین شخصیت‌های تاریخ بشریت است که با اندیشه‌های بلند الهی و تلاشهای صادقانه خویش مسیر تاریخ را دگرگون کرده و سرمنشاء تحولات عظیمی در ایران و جهان گردید. او نمونه شخصیتی جامع است که یکی از اصیل ترین انقلاب‌های تاریخ را به پیروزی رساند و نظامی بی بدیل را پایه‌ریزی و رهبری نمود و با تکیه بر عنصر آگاهی، استقامت و شجاعت توام با شفقت، تزلزلی آشکار در ارکان و مبانی مکاتب سلطه‌جو پدید آورد. ارتقاء سطح آگاهی نسبت به اندیشه ها و شخصیت عظیم حضرت امام خمینی (قدّس سرّه) در این برهه بسیار حساس از تاریخ که دشمنان اسلام با هدف مقابله با نفوذ روزافزون اندیشه‌های الهی در جهان، می کوشند اسلام را در پیوند با خشونت و ترور به جهان معرفی کنند، ضرورتی اجتناب‌ناپذیر است. آنچه امام را رهبری ممتاز و بی نظیر کرده، مجموعه‌ای از ویژگی‌های فردی، اجتماعی، سیاسی و عرفانی است که وی را هم رهبری روحانی و هم مصلحی اجتماعی به جهان معرفی می نمود.
اندیشه و سیره سیاسی امام، بر جهان‌بینی توحیدی، پیوند دین و سیاست، عقلانیت دینی، توجه به مقتضیات زمان و مکان و لزوم تأمین مصالح جامعه اسلامی استوار بود و بر این اساس است که وی بر خلاف آموزه‌های رایج در جهان که سیاست را امری بشری و در نتیجه آن را غیر‌دینی معرفی می‌کردند، دین، اخلاق و معنویت را هم به عنوان ارزش و هم به عنوان شیوه حکومت‌داری برگزیده و به جهان عرضه نمود. از این منظر امام خمینی چارچوب سیاست را از تلاش برای کسب قدرت به اخلاق و معنویت دینی تغییر می‌دهد و سعادت و برابری انسان‌ها و اعتدال اسلامی که نص صریح آیه قرآن (وَکَذَلِکَ جَعَلْنَاکُمْ أُمَّهً وَسَطاً) است را به عنوان آرمان و چارچوب اصلی سیاست حکومت اسلامی در تمام سطوح داخلی و خارجی انتخاب می کند.
بالاترین مشخصه اندیشه سیاسی حضرت امام خمینی درک سریع و زودهنگام ماهیت متحول و انتقالی شرایط نظام درحال دگرگونی بین‌المللی است که در آن مبانی و منابع قدرت چندوجهی شده و دیگر صرف قدرت سخت‌افزاری به تنهایی نمی‌تواند نفوذ در روابط داخلی و بین المللی را تضمین نماید. در اندیشه امام خمینی، نفوذ از طریق صدور پیام و ارزش‌های انسانی انقلاب به شمول فرهنگ مقاومت، شهادت و پیروزی خون بر شمشیر و نه از مسیر تقدیس خشونت متقارن و یا نامتقارن حاصل می گردد و این دیدگاه در قبل و بعد از پیروزی انقلاب شکوهمند اسلامی به وضوح در آموزه‌های حضرت امام و سیره شخصی ایشان جلوه‌گراست.
اندیشه اعتدالی و خشونت‌ستیز امام خمینی حتی در دوران پیش از پیروزی انقلاب اسلامی که کمتر امیدی به پیروزی مبارزات مردم بر رژیمی تا دندان مسلح می‌رفت نیز زیربنای راهبردی ایشان در مبارزه بود. از این رو بود که آگاهی دادن به مردم به منظور ایجاد خیزش عمومی و یکپارچه را هدف خود قرار داده و با انتخاب این روش و اعتماد به وعده های الهی، مبارزه را ادامه داد.
پس از پیروزی انقلاب نیز سیره و سلوک ایشان به عنوان شخص اول نظام اسلامی ایران و رهبری که میلیون ها مسلمان در سراسر جهان وی را الگوی خود قرار داده بودند، تغییر ننموده و با گسترش آن به سیاست بین الملل، اخلاق مداری و مخالفت با ساختار خشونت‌آمیز نظام بین‌الملل را در پیش گرفتند. سیاست خارجی حضرت امام خمینی(ره) مبتنی بر مبانی اخلاقی در سیاست بود. این نوع نگاه ایشان به سیاست بین الملل در عرصه‌های مختلف نمود یافته که مهمترین آنها شکل یابی سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران بر بنیادهایی چون حفظ صلح و امنیت بین المللی، عدم تجاوز، حسن همجواری با همسایگان و تقویت همکاری با دولت‌ها بر مبنای احترام متقابل است. در دیپلماسی حضرت امام، اخلاق برگرفته از اعتقادات اسلامی را بستر و ریشه رفتارها معرفی نموده که این خود سرآغاز شکل‌گیری ارتباط جمهوری اسلامی ایران با ملت‌ها در کنار دولت‌ها بود.
در صحنه عمل نیز شواهد بسیاری می‌توان بر تاثیرگذاری ایده نفی خشونت و افراطی‌گری در سیره امام یافت. تاکید ایشان بر جنگ عادلانه و رعایت حقوق بشردوستانه علی رغم اعمال روش‌های غیرانسانی طرف مقابل و پرهیز ایران از عمل متقابل در موضوعاتی چون جنگ شهرها و کاربرد سلاح شیمیایی نمونه‌هایی از این دست به شمار می‌آیند.
بازخوانی اندیشه‌های بنیانگذار جمهوری اسلامی در نفی خشونت و افراطی گری در شرایط امروزین که که سمت و سوی تحولات در جهان اسلام و ترکیب آن با ایده‌های مروج خشونت و افراطی‌گری که مبتنی بر قرائت نادرست از دین مبین است، اسلام را به عامل خشونت و افراط در جهان معرفی می‌نماید، بسیار ضروری است. امام خمینی اعتقاد داشتند که دین الهی مبتنی بر فطرت است که سرشتی خداجو، نیک، صلح جو و عدالت طلب دارد و میانه ای با خشونت ندارد و هرگونه تلاش برای ایجاد پیوند میان دین و خشونت چه در سطح فردی، چه اجتماعی و چه در نظام بین الملل را اقدامی محکوم به شکست می‌دانستند. پیام اسلام و آرمان امام خمینی دوری از خشونت و تاکید بر صلح و همزیستی به عنوان پایه‌های استحکام تسامح در جامعه بشری است و گفتگو، منطق و استدلال شیوه مناسب محکم برای درک تفاوت‌ها و تقریب اندیشه‌ها است.
دوستان عزیز امروز ما در شرایطی قرار داریم که دغدغه اصلی نظام بین‌الملل افراط و خشونت نیست بلکه دغدغه بزرگ این است که خشونت ، قتل و افراط از سوی افراد و گروه‌هایی، امری عادلانه و اخلاقی تلقی می گردد برخی از دولت‌ها منابع مادی و معنوی خود را در ترویج این ایده و حمایت از این جریان‌ها به کار می‌گیرند. این وضعیت اگرچه تهدیدی عظیم را متوجه جامعه جهانی می‌کند اما می‌تواند فرصتی باشد تا جامعه جهانی چشم خود را به شرایطی که دیده نشده و محرک افراطی‌گری موجود است باز کند و برای آن چاره‌جویی کند.
در خاتمه سخنانم از مشارکت گسترده برادران و خواهران عزیز و مشتاقان امام راحل دراین کنگره ارزشمند و تاثیرگذار تشکر می کنم و امیدوارم جامعه جهانی برای ساخت آینده‌ای بهتر و امن تر برای فرزندانمان بهره بیشتری از میراث گرانبار امام خمینی (ره) علیه ببرد.
والسلام
