آموزش ادیان در مدارس یونان به دور از تعصبات مذهبی و کلیشه‌ای
شعب خارجی: تدوین‌کنندگان کتب درسی در یونان از فضای جانبدارانه و متعصبانه کتاب‌های قبلی فاصله گرفته و تلاش می‌کنند که در کتب جدید، دانش‌آموزان به دور هر گونه تعصب با ادیان بزرگ جهان آشنا شوند.
به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) شعبه اروپا، محمدحسین مظفری، رایزن علمی و فرهنگی سفارت جمهوری اسلامی ایران در آتن در مقاله‌ای تحقیقی با عنوان «تصویر اسلام در کتاب‌های درسی یونان» که آن را در اختیار ایکنا قرار داد، روند شناخت دانش‌آموزان اروپایی از اسلام و مسلمانان را بررسی کرده است که بخش اول آن به تأسیس آکادمی اسلامی کلن و نقش آن در معرفی اسلام اختصاص داشت، در ذیل بخش دوم و پایانی را که به آموزش ادیان در مدارس یونان به دور از تعصبات مذهبی و کلیشه‌ای و نقش اتحادیه اروپا در این زمینه اشاره دارد، می‌خوانیم.
در این مقاله با اشاره به ضرورت اهتمام به گفت‌و‌گوی دینی با توجه به میزان جمعیت مسلمانان یونان آمده است: از آنجا که در حال حاضر بیش از 700 هزار مسلمان مهاجر در یونان زندگی و کودکان آنها در مدارس یونانی تحصیل می‌کنند، رویکرد تنوع دینی و گفت‌و‌گوی میان ادیان ضرورت می‌یابد. کاربست تنوع مذهبی مستلزم عبور از تعصبات و نگرش‌های کلیشه‌ای در کتاب‌های درسی است.
نگاه اتحادیه اروپا به آموزش دین و مذهب
در بخشی از این مقاله با اشاره به نقش اتحادیه اروپا در ترویج مذهب می‌خوانیم: در اتحادیه اروپا، فرآیندی برای ترویج بعد مذهبی در آموزش بین فرهنگی وجود دارد که ابعاد فرهنگی دین را فرامی‌گیرد. اخیرا، کتاب «تنوع دینی و فرهنگی آموزش و پرورش؛ ابزاری برای مدارس» انتشار یافت.
در این کتاب، دین به عنوان یک پدیده فرهنگی در حوزه عمومی ارائه شده است. اهداف بعد مذهبی آموزش بین فرهنگی در شکیبایی، روابط متقابل، مسئولیت مشترک و اعتدال اجتماعی خلاصه شده و ابراز علنی هویت دینی حذف شده است. برای نمونه، آموزش عملی جایگزین آموزش توصیفی دین شده است. در این زمینه، تنوع مذهبی برجسته شده و گفت‌و‌گو با سایر ادیان به خصوص با اسلام ضرورت یافته است.
نقش مهم آموزش مذهبی در ایجاد جامعه دموکراتیک
در ادامه مقاله نقش مهم آموزش مذهبی در ایجاد جامعه دموکراتیک مورد توجه قرار گرفته و آمده است: در اوایل اکتبر 2005 در کنفرانس پارلمانی شورای اروپا با حضور 47 کشور با صدور توصیه‌نامه‌‌ای به اعضا، با اشاره به ارتباط آموزش و پرورش و مذهب، بر نیاز به معرفی ادیان در مدارس تأکید شد. این توصیه‌نامه، ضمن اشاره به مدل آموزش توصیفی ادیان، پیشنهاد بی‌طرفی در درس دین در سیستم‌های مختلف آموزشی را مطرح و تنوع مذهبی و فرهنگی اسلام را تأیید کرد. این توصیه‌نامه به صراحت اذعان می‌کند که «آموزش مذهبی می‌تواند نقشی کلیدی در ایجاد یک جامعه دموکراتیک داشته باشد»
از طرفی، به دنبال مهاجرت بسیاری از مسلمانان به یونان، وزارت آموزش و امور دینی از سال‌های پایانی 1990 انجام اصلاحاتی را در کتاب‌های دینی مطرح کرد.
همچنین تدوین‌کنندگان کتب درسی در یونان برای عضویت در اتحادیه اروپا و آشنایی با جوامع چندفرهنگی، از فضای جانبدارانه و متعصبانه کتاب‌های قبلی فاصله گرفته و در کتب جدید تلاش می‌کنند که دانش‌آموزان به دور از هر گونه تعصب با ادیان بزرگ جهان آشنا شوند.
معرفی اسلام در کتاب ششم دبستان مدارس یونان
مقاله مذکور به معرفی اسلام در کتاب ششم دبستان مدارس یونان اشاره کرده و آورده است: سرانجام در سال 2006 میلادی در کتاب تعلیمات دینی سال ششم دبستان، بخش کوتاهی در معرفی دین اسلام افزوده شد که مطالب آن بدین شرح است:
«یکی دیگر از ادیان بزرگ در جهان ما، اسلام است که در قرن هفتم بعد از میلاد مسیح(ع) در سرزمین عربستان توسط حضرت محمد(ص) بنیان نهاده شد. مفهوم اسلام در زبان عربی به معنای«تسلیم واطاعت از یک خدای مطلق» است. از نظر اسلام خواست خدا در قرآن یعنی کتاب مقدس مسلمانان آورده شده است که خداوند به پیامبر خود حضرت محمد از طریق وحی ابلاغ کرده است. مسلمانان معتقدند که حضرت محمد بزرگ‌‌ترین و آخرین پیامبر خداوند بخشنده است.
دو نفر از همکلاسی‌های ما به نام‌های «یوسف» و «لیلی» مسلمان هستند. آنان دعوت معلم برای ارائه توضیحاتی درباره مسجد را پذیرفتند. یوسف با نشان‌دادن اسلاید محل و ساختمان مساجدی را که معمولاً به شکل مربع و یا مستطیل هستند، بخش‌های مختلف آن را به ما نشان می‌دهد:
1- مناره‌ها که بلند هستند و مردم می‌توانند آنها را از راه دور هم ببینند و مؤذن 5 بار در روز با گفتن اذان، مردم را برای اقامة نماز دعوت می‌کند. مناره‌ها در هر مسجدی فرق می‌کنند و تعداد آنها می‌تواند از یک تا 6 عدد باشد که سمبل توحید را به نمایش می‌گذارند.
2- وضوخانه محلی است که براساس تعلیمات اسلام، مؤمنان قبل از شروع نماز بایستی خود را بشویند و معمولاً در حیاط مسجد قرار دارد.
3- سالن محل عبادت که با قالی‌هایی که به سبک هنر اسلامی بافته شده‌اند، مفروش می‌شود.
4- تزئینات داخلی با نوشته‌های عربی و قرآنی صورت می‌گیرد، زیرا در اسلام شمایل‌نگاری ممنوع است.
5- منبر، جایی است که امام برای مومنان سخنرانی می‌کند.
6- محراب، محلی که قبله و مکه یعنی شهر مقدس مسلمانان را نشان می‌دهد و امام برای اقامه نماز در آنجا می‌ایستد، مسلمانان موظف هستند وقتی که نماز می‌خوانند به سوی این شهر بایستند.
به منظور درک بهتر مراسم در مساجد در دنیا، لیلی نمونه‌هایی را برای ما بدین شرح ذکر کرد:
مساجدی که می‌توان گفت نمونه هستند، مسجد «عمر» در اورشلیم( قرن هفتم بعد از میلاد)، مسجد بزرگ دمشق( قرن هشتم میلادی)، مسجد «آبی» در استانبول( قرن هفدهم بعدازمیلاد) هستند. از نمونه‌های ذکرشده آنچه که ما را بیشتر متعجب کرد، دیدن تأثیر هنر معماری بیزانس در ساخت مسجد آبی استانبول است. این مسجد به علت این‌که هزاران کاشی به رنگ آبی دریایی در تزئین داخلی آن مورد استفاده قرار گرفته‌اند، به مسجد آبی معروف شده است. با وارد‌شدن به شبستان درونی این مسجد به خوبی متوجه رنگ‌های عقیق و دریایی خواهیم شد و فرد احساس خواهد کرد وارد یک محیطی دریایی شده است.
ظهر جمعه مسلمانان در مساجد برای انجام نماز جمعه گرد هم می‌آیند. امام در جلوی مؤمنان می‌ایستد و بخش مشخصی از قرآن را در نماز می‌خواند و مؤمنان با انجام حرکات منظم که در اسلام به طور دقیق بایستی رعایت شود، نماز می‌خوانند. مساجد محل تجمع مسلمانان بخصوص در هنگام مراسم و اعیاد مذهبی همچون ماه رمضان است. ماه رمضان، ماه روزه‌داری، خویشتنداری و خود انضباطی است. در این مدت مؤمنان حق ندارند از طلوع تا غروب آفتاب چیزی بخورند یا بنوشند.»
در این کتاب آیه 177 سوره بقره «لَّیْسَ الْبِرَّ أَن تُوَلُّواْ وُجُوهَکُمْ قِبَلَ الْمَشْرِقِ وَالْمَغْرِبِ وَلَکِنَّ الْبِرَّ مَنْ آمَنَ بِاللّهِ وَالْیَوْمِ الآخِرِ وَالْمَلآئِکَةِ وَالْکِتَابِ وَالنَّبِیِّینَ وَآتَى الْمَالَ عَلَى حُبِّهِ ذَوِی الْقُرْبَى وَالْیَتَامَى وَالْمَسَاکِینَ وَابْنَ السَّبِیلِ وَالسَّآئِلِینَ وَفِی الرِّقَابِ وَأَقَامَ الصَّلاةَ وَآتَى الزَّکَاةَ وَالْمُوفُونَ بِعَهْدِهِمْ إِذَا عَاهَدُواْ وَالصَّابِرِینَ فِی الْبَأْسَاء والضَّرَّاء وَحِینَ الْبَأْسِ أُولَئِکَ الَّذِینَ صَدَقُوا وَأُولَئِکَ هُمُ الْمُتَّقُونَ: نیکوکاری آن نیست که روی به جانب مشرق یا مغرب کنید، لیکن نیکوکاری آن است که کسی به خدای عالم و روز قیامت و فرشتگان و کتاب آسمانی و پیغمبران ایمان آورد و دارایی خود را در راه دوستی خدا به خویشان و یتیمان و فقیران و در راه‌ماندگان و گدایان بدهد و در آزادکردن بندگان صرف کند و نماز به پا دارد و زکات مال (به مستحق) بدهد و نیز نیکوکاران آنانند که با هر که عهد بسته‌اند به موقع خود وفا کنند و در حال تنگدستی و سختی و هنگام کارزار صبور و شکیبا باشند. آنها به حقیقت راستگویان و آنها به حقیقت پرهیزکارانند.» به عنوان نمونه‌ای از آیات قرآن آمده است.
