«اَشِدّآءُ عَلَی الکُفّارِ رُحَمآءُ بَینَهُم»؛ خط مسلّم جمهوری اسلامی

به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن (ایکنا)، اعضای مجمع جهانی اهل‌بیت علیهم‌السلام و اتحادیه رادیو و تلویزیون‌های اسلامی روز گذشته، 26 مردادماه با رهبر معظم انقلاب دیدار کردند.
حضرت آیت‌الله خامنه‌ای در این دیدار به نکات مهمی از جمله اهمیت مجمع جهانی اهل بیت(ع)، مجاهدت اهل بیت(ع)، مبارزه با نقشه‌های استکبار، اختلاف‌افکنی و نفوذ، حمایت از مظلوم و مقاومت و همچنین امپراتوری رسانه‌ای استکبار مطرح کردند.

ایشان در ابتدای این دیدار اظهار کردند: در مورد مجمع جهانی اهل‌بیت، اهمّیّت این مجمع انتساب به اهل‌بیت (علیهم‌السّلام) است؛ چون خداوند متعال درباره اهل‌بیت پیغمبر با صراحت تمام در قرآن بیانی دارد که این بیان درباره کمتر مجموعه‌ای در قرآن تکرار شده است و آن این است: اِنَّما یُریدُ اللهُ لِیُذهِبَ عَنکُمُ الرِّجسَ اَهلَ البَیتِ وَ یُطَهِّرَکُم تَطهیرًا. معرّف اهل‌بیت طهارت آنها و تطهیر الهی نسبت به آنها است.

رهبر معظم انقلاب در این بخش از سخنان‌شان به بخشی از آیه 33 سوره احزاب اشاره کردند که آمده است «خدا فقط می‌خواهد آلودگی را از شما خاندان [پیامبر] بزداید و شما را پاک و پاکیزه گرداند».

در آیه 33 سوره احزاب آمده است «وَقَرْنَ فِی بُیُوتِکُنَّ وَلَا تَبَرَّجْنَ تَبَرُّجَ الْجَاهِلِیَّةِ الْأُولَى وَأَقِمْنَ الصَّلَاةَ وَآتِینَ الزَّکَاةَ وَأَطِعْنَ اللَّهَ وَرَسُولَهُ إِنَّمَا یُرِیدُ اللَّهُ لِیُذْهِبَ عَنکُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَیْتِ وَیُطَهِّرَکُمْ تَطْهِیرًا» (و در خانه‏هایتان قرار گیرید و مانند روزگار جاهلیت قدیم زینت‌هاى خود را آشکار مکنید و نماز برپا دارید و زکات بدهید و خدا و فرستاده‏‌اش را فرمان برید خدا فقط می‌خواهد آلودگى را از شما خاندان [پیامبر] بزداید و شما را پاک و پاکیزه گرداند). بخش پایانی این آیه، یعنی «إِنَّمَا یُرِیدُ اللَّهُ لِیُذْهِبَ عَنکُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَیْتِ وَیُطَهِّرَکُمْ تَطْهِیرًا» که اشاره به عصمت اهل بیت(ع) دارد، به آیه تطهیر معروف است.

علامه طباطبایی در تفسیر المیزان ذیل این بخش از آیه 33 سوره احزاب آورده است: خدا اراده کرده که رجس و پلیدی را تنها از اهل بیت دور کند و به آنان عصمت دهد و مراد از «رجس» نجاسات ظاهری همچون عین نجاسات و نجاسات باطنی همچون شرک و کفر و اعمال زشت و اثر آن است، و مراد از «تطهیر» یعنی مجهز کردن آنها به درک حقیقت در مرحله اعتقاد و عمل، اما مراد از «اهل بیت» مسلما زنان پیامبر (ص) نیستند چون بکار بردن ضمیر جمع «کم» که اختصاص به مردان دارد در مورد زنان به هیچ‌وجه صحیح نیست. بنابراین یا باید گفت مراد از اهل بیت همسران پیامبر و خانواده و فرزندانش هستند و یا اهل بیت غیر از همسران آن جناب و شامل اقربای رسول خدا هستند.

تفسیر نمونه نیز به این نکات اشاره دارد که «تعبیر به «انما» که معمولاً براى حصر است، دلیل بر این است که این موهبت ویژه خاندان پیامبر (ص) است. جمله «یرید» اشاره به اراده تکوینى پروردگار است، و گرنه اراده تشریعى و به تعبیر دیگر لزوم پاک نگاهداشتن خویش، انحصارى به خاندان پیامبر (ص) ندارد و همه مردم بدون استثناء به حکم شرع موظفند از هر گونه گناه و پلیدى پاک باشند.

معصومان به خاطر تأییدات الهى و اعمال پاک خویش، چنان هستند که در عین داشتن قدرت و اختیار براى گناه کردن به سراغ گناه نمی‌روند درست همان‌گونه که هیچ فرد عاقلى حاضر نیست، قطعه آتشى را بر دارد و به دهان خویش بگذارد با اینکه نه اجبارى در این کار است و نه اکراهى، این حالتى است که از درون وجود خود انسان بر اثر آگاهی‌ها و مبادى فطرى و طبیعى می‌جوشد، بى‌آنکه جبر و اجبارى در کار باشد.

«تطهیر» به معنى پاک ساختن و در حقیقت تأکیدى است بر مسئله «اذهاب رجس» و نفى پلیدی‌ها، و ذکر آن به صورت «مفعول مطلق» در اینجا نیز تأکید دیگرى بر این معنى محسوب مى‏شود.

رهبر معظم انقلاب در بخش دیگری از سخنان خود به ضرورت مجاهدت در راه خدا تأکید کردند. مجاهدتی مصداق امروزی آن، شناخت و مبارزه با نقشه‌های استکبار است.

حضرت آیت‌الله خامنه‌ای در این رابطه اظهار کردند: امروز به نظر ما مصداق مجاهدت که در مقابل ما مسلمان‌ها، ما پیروان اهل بیت قرار دارد، عبارت است از مبارزه با نقشه‌های استکبار در منطقه اسلامی؛ امروز بزرگ‌ترین مجاهدت این است. با نقشه‌های استکبار باید مبارزه کرد. این نقشه‌ها را باید اوّل شناخت، اوّل باید دست دشمن را بخوانیم، بدانیم چه‌کار می‌خواهد بکند؛ بعد بنشینیم برنامه‌ریزی کنیم و با اهداف دشمن مبارزه کنیم. فقط هم حالت دفاع و انفعال نیست. مبارزه اعم است از دفاع و هجوم؛ یک‌وقت لازم است انسان در مواضع دفاعی قرار بگیرد، یک‌وقت هم لازم است در مواضع هجومی قرار بگیرد؛ در هردو حالت هدف عبارت است از مبارزه با برنامه‌های استکبار که دشمن اساسی و اصلی است در این منطقه؛ و هم در کلّ منطقه اسلامی، بخصوص در این منطقه‌ای که غرب آسیا است. این منطقه‌ای که اروپایی‌ها اصرار دارند اسم آن را بگذارند «خاورمیانه»؛ یعنی خاور را، شرق را به نسبت اروپا می‌سنجند. یک‌جا شرق دور است، یک جا شرق میانه است، یک جا شرق نزدیک است؛ این تکبّر اروپایی‌ها [را ببینید!] از اوّل اینجا شده «خاورمیانه»؛ اسم خاورمیانه غلط است؛ اینجا غرب آسیا است. آسیا یک قارّه بزرگی است، ما در غرب آسیا قرار داریم. این منطقه، منطقه‌ بسیار حساسی است؛ منطقه‌ای است از لحاظ راهبردی مهم، از لحاظ نظامی مهم، از لحاظ منابع زیرزمینی مهم، از لحاظ ارتباط بین سه قارّه - آسیا و اروپا و آفریقا – مهم. منطقه مهمّی است. روی این منطقه برنامه دارند، نقشه دارند؛ باید این نقشه‌ها را ببینیم چیست و با این مقابله کنیم؛ این شد مجاهدت. قرآن به ما می‌گوید: جاهِدوا فِی اللهِ حَقَّ جِهادِه؛ جهاد فی‌الله، امروز این است.

«جاهِدوا فِی اللهِ حَقَّ جِهادِه» که در این بخش از سخنان رهبر معظم انقلاب مورد اشاره قرار گرفته، اولین بخش از آخرین آیه سوره حج، یعنی آیه هفتاد و هشتم است.

در این آیه آمده است: «وَجَاهِدُوا فِی اللَّهِ حَقَّ جِهَادِهِ هُوَ اجْتَبَاکُمْ وَمَا جَعَلَ عَلَیْکُمْ فِی الدِّینِ مِنْ حَرَجٍ مِّلَّةَ أَبِیکُمْ إِبْرَاهِیمَ هُوَ سَمَّاکُمُ الْمُسْلِمینَ مِن قَبْلُ وَفِی هَذَا لِیَکُونَ الرَّسُولُ شَهِیدًا عَلَیْکُمْ وَتَکُونُوا شُهَدَاء عَلَى النَّاسِ فَأَقِیمُوا الصَّلَاةَ وَآتُوا الزَّکَاةَ وَاعْتَصِمُوا بِاللَّهِ هُوَ مَوْلَاکُمْ فَنِعْمَ الْمَوْلَى وَنِعْمَ النَّصِیرُ» (و در راه خدا چنانکه حق جهاد [در راه] اوست جهاد کنید اوست که شما را [براى خود] برگزیده و در دین بر شما سختى قرار نداده است آیین پدرتان ابراهیم [نیز چنین بوده است] او بود که قبلا شما را مسلمان نامید و در این [قرآن نیز همین مطلب آمده است] تا این پیامبر بر شما گواه باشد و شما بر مردم گواه باشید پس نماز را برپا دارید و زکات بدهید و به پناه خدا روید او مولاى شماست چه نیکو مولایى و چه نیکو یاورى)

این جهاد شامل تمام مبارزاتی است که انسان را از هر شری دور می‌سازد ؛ چنانچه در تفسیر المیزان آمده است: «جهاد» بذل جهد و کوشش در راه دفع دشمن و دفع هر چیزی که شری به آدمی می‌رساند است، مانند شیطان که او را گمراه می‌کند و نفس اماره که امر به بدی می‌نماید، پس امر به جهاد شامل مبارزه با شیطان و جنگیدن و مخالفت با هواهای نفسانی نیز می‌شود، همچنانکه رسول خدا (ص) جهاد با نفس را «جهاد اکبر» نامیدند. مراد از جنگیدن به حق جهاد، این است که جهاد خالص برای وجه‌الله باشد و هیچ غرض دنیایی در آن نباشد.

با این حال در تفسیر المیزان یکی از شروط جهاد، مبارزه در راه خدا عنوان شده است. در این تفسیر آمده است: اکثر مفسران اسلامی جهاد را در اینجا به معنى خصوص مبارزه مسلحانه با دشمنان نگرفته‌اند، بلکه همانگونه که از مفهوم لغوى آن استفاده مى‌شود به معنى هر گونه جهاد و کوشش در راه خدا و تلاش براى انجام نیکی‌ها، و مبارزه با هوس‌هاى سرکش «جهاد اکبر» و پیکار با دشمنان ظالم و ستمگر «جهاد اصغر» دانسته‌اند.

در تفسیر نمونه در مورد «حق جهاد» نیز آمده است: حق جهاد معنى وسیعى دارد که از نظر کیفیت و کمیت و مکان و زمان و سایر جهات همه را شامل مى‌شود، اما از آنجا که مرحله اخلاص سخت‌ترین مرحله در جهاد نفس است، روى این مرحله تکیه کرده است چرا که نفوذ افکار و انگیزه‌هاى غیر الهى در قلب و اعمال انسان آنقدر مخفى و باریک و پنهان است که جز بندگان خاص خدا از آن رهایى نمى‌یابند.

بخش دیگر سخنان رهبر معظم انقلاب در دیدار اعضای مجمع جهانی اهل بیت علیهم‌السلام و اتحادیه رادیو و تلویزیون‌های اسلامی مربوط به اصول جمهوری اسلامی در عرصه منطقه‌ای و بین‌المللی بود.

ایشان بخشی از آیه 29 سوره فتح را یکی از اصول اساسی جمهوری اسلامی در تعاملات بین‌المللی عنوان کردند و افزودند: در شمال، در جنوب، در غرب و در شرق، کشورهایی که دوروبر جمهوری اسلامی ایران هستند، با ما روابط خوب دارند. البتّه بعضی‌ها هم نزدیک و دور اختلاف دارند، لجاجت میکنند، خباثت می‌کنند - البتّه این هست لکن از طرف ما بنایمان بر ارتباطات خوب با همسایگان است؛ دولت‌ها و بالخصوص ملّت‌ها. ارتباطات کشور ما با ملّت‌ها ارتباطات خوبی است. اعتقاد ما پایبندی به اصول و مبانی است. ما می‌گوییم بایستی اصول محفوظ بماند. امام بزرگوار ما به برکت پایبندی به اصول بود که توانست انقلاب را پیروز کند و انقلاب را حفظ کند و جمهوری اسلامی را ثبات ببخشد؛ پابند به اصول بود. یکی از اصول، «اَشِدّآءُ عَلَی الکُفّارِ رُحَمآءُ بَینَهُم» است. ما با دشمنان، با استکبار سرِ آشتی نداریم و با برادران مسلمان بنای بر دشمنی و عداوت نداریم؛ بنای بر دوستی و رفاقت و برادری داریم؛ چون معتقدیم باید اَشِدّاءُ عَلَی الکُفّارِ و رُحَماءُ بَینَهُم بود؛ این درس امام بزرگوار ما است؛ این خط مسلّم جمهوری اسلامی است.

در این آیه شریفه آمده است: «مُّحَمَّدٌ رَّسُولُ اللَّهِ وَالَّذِینَ مَعَهُ أَشِدَّاء عَلَى الْکُفَّارِ رُحَمَاء بَیْنَهُمْ تَرَاهُمْ رُکَّعًا سُجَّدًا یَبْتَغُونَ فَضْلًا مِّنَ اللَّهِ وَرِضْوَانًا سِیمَاهُمْ فِی وُجُوهِهِم مِّنْ أَثَرِ السُّجُودِ ذَلِکَ مَثَلُهُمْ فِی التَّوْرَاةِ وَمَثَلُهُمْ فِی الْإِنجِیلِ کَزَرْعٍ أَخْرَجَ شَطْأَهُ فَآزَرَهُ فَاسْتَغْلَظَ فَاسْتَوَى عَلَى سُوقِهِ یُعْجِبُ الزُّرَّاعَ لِیَغِیظَ بِهِمُ الْکُفَّارَ وَعَدَ اللَّهُ الَّذِینَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ مِنْهُم مَّغْفِرَةً وَأَجْرًا عَظِیمًا» (محمد (ص) پیامبر خداست و کسانى که با اویند بر کافران سختگیر [و] با همدیگر مهربانند آنان را در رکوع و سجود می‌بینى فضل و خشنودى خدا را خواستارند علامت [مشخصه] آنان بر اثر سجود در چهره‏‌هایشان است این صفت ایشان است در تورات و مثل آنها در انجیل چون کشته‏‌اى است که جوانه خود برآورد و آن را مایه دهد تا ستبر شود و بر ساقه‌هاى خود بایستد و دهقانان را به شگفت آورد تا از [انبوهى] آنان [خدا] کافران را به خشم دراندازد خدا به کسانى از آنان که ایمان آورده و کارهاى شایسته کرده‏‌اند آمرزش و پاداش بزرگى وعده داده‏ است).
این آیه صفات پیامبر اسلام(ص) و یاران و همراهان ایشان را بیان کرده که اولین ویژگی آنان سختگیری بر کافران و مهربانی با یکدیگر است. این ویژگی علاوه بر نحوه تعامل اشخاص با یکدیگر، ناظر به نحوه برقراری روابط جوامع اسلامی با دیگر جوامع است.
علامه طباطبائی این بخش از آیه 29 سوره فتح را بیان دو صفت مؤمنان دانسته که هر چند متضاد است اما در کنار یکدیگر قرار گرفته است. در تفسیر المیزان ذیل این بخش از آیه آمده است: مؤمنان و کسانی که به او گرویده‌اند، دو صفت متضاد «شدت» و «رحمت» را با هم آمیخته‌اند یعنی در برابر کفار شدید و بی‌رحم و در میان خودشان مهربان و رحیمند.
در تفسیر نمونه این دو صفت یاران پیامبر و مؤمنان اینگونه آمده است: آنها کانونى از عواطف و محبت نسبت به برادران و دوستان و هم‌کیشانند و آتشى سخت و سوزان و سدى محکم و پولادین در مقابل دشمنان. در حقیقت عواطف آنها در این مهر و قهر خلاصه می‌شود، اما نه جمع میان این دو در وجود آنها تضادى دارد، و نه قهر آنها در برابر دشمن و مهر آنها در برابر دوست سبب می‌شود که از جاده حق و عدالت قدمى بیرون نهند.
حضرت آیت‌الله خامنه‌ای در پایان بیاناتشان به وعده حتمی الهی مبنی بر یاری مؤمنان اشاره کردند. ایشان اظهار کردند: علی‌رغم رجزخوانی‌هایی که استکبار می‌کند و تلاش فراوانی که از لحاظ مالی و نظامی و سیاسی و امنیّتی، استکبار و همراهان استکبار و دنباله‌های استکبار انجام می‌دهند، در این منطقه و در کلّ دنیای اسلام، آینده قطعاً متعلّق به اسلام است؛ روزبه‌روز ان‌شاءالله عزّت اسلام بیشتر خواهد شد، قدرت اسلام بیشتر خواهد شد. البتّه لازم است مجاهدت بشود و انسان‌های مجاهد، مردان و زنان مجاهد، جوانان مجاهد در همه دنیای اسلام، بحمدالله زیادند، قدر آنها را باید بدانیم، شعارهایمان را، حرکتهایمان را، کلماتمان را، فعّالیّتهایمان را باید در این جهت قرار بدهیم و یقیناً خدای متعال کمک خواهد کرد. «اِن تَنصُرُوا اللهَ یَنصُرکُم وَ یُثَبِّت اَقدامَکُم».
رهبر معظم انقلاب سخنان‌شان را در دیدار اعضای مجمع جهانی اهل بیت علیهم‌السلام و اتحادیه رادیو و تلویزیون‌های اسلامی با آیه 7 سوره محمّد به پایان رساندند؛ آیه‌ای که تأکید می‌کند « یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا إِن تَنصُرُوا اللَّهَ یَنصُرْکُمْ وَیُثَبِّتْ أَقْدَامَکُمْ » (اى کسانى که ایمان آورده‏‌اید اگر خدا را یارى کنید یاریتان می‌کند و گامهایتان را استوار می‌دارد).
در تفسیر نمونه این آیه به عنوان یکی از مشوق‌های مؤمنان بیان شده است. در این کتاب آمده است: تکیه بر مسئله «ایمان» اشاره به این است که یکى از نشانه‏‌هاى ایمان راستین پیکار با دشمنان حق است.
یارى کردن خدا به معنى یارى کردن آیین او، یارى کردن پیامبر او، و شریعت و تعلیمات اوست.
در تفسیر المیزان نیز شرط یاری مؤمنان از سوی خدا، جهاد برای تأیید دین و اعتلای کلمه حق است. علامه طباطبایی در این رابطه آورده است: در این آیه به قصد تشویق و تحریک به جهاد، به مؤمنان وعده نصرت می‌دهد، و می‌فرماید اگر با جهاد در راه خدا و به منظور تأیید دین او و اعتلای کلمه حق، خدا را نصرت دهید، خدا هم شما را یاری می‌کند و اسباب غلبه بر دشمن را برایتان فراهم می‌سازد و به شما شجاعت داده و دلهایتان را تقویت می‌کند تا در برابر دشمن ثابت قدم باشید و برآنها غلبه بیابید و این وعده نصرت قطعی و حتمی است و حال که امر چنین است، پس بر مؤمن واجب است که جان خود را در راه نصرت دین خدا هدیه کند.