کارهای تفسیری بعد از انقلاب به اندازه سه قرن قبلی است
گروه حوزه‌های علمیه: رئیس انجمن قرآن‌پژوهی حوزه علمیه با بیان اینکه بعد از انقلاب اسلامی به اندازه سه قرن قبلی در زمینه تفسیر کار انجام شده است گفت: امروز روز ورود به عرصه تفاسیر تخصصی با استفاده از محققان جوان است.
وی با اشاره به اینکه اگر تعبیر جریانشناسی تفاسیر معاصر را به کار ببریم باید انواع تفاسیر را بررسی کنیم افزود: در این تعبیر انواع جریانات تفسیری را داریم که از جمله آن، جریان تفسیر قرآن به قرآن در دوره معاصر است که جلوه بسیار زیبایی داشته است همچنین تفسیر علمی که تلاش زیادی در باره آن شده و در تفسیر تنزیلی نیز فعالیت های خوبی در این حوزه صورت می گیرد هم در داخل ایران و هم در سایر کشورها .
علوی مهر با بیان اینکه تفسیر عقلی نیز شکل گرفته است و حتی تفسیر روایی نیز که در گذشته چهره درخشانی داشته است امروزه به شکل جدی‌تری دیده می شود تصریح کرد: با توجه به رابطه علوم انسانی و اسلامی می‌بینیم تفسیر سیاسی، اقتصادی، اجتماعی، روان شناسی، تربیتی و حقوقی و ... وارد عرصه تفسیر شده است.
وی با بیان اینکه اگر تعبیر جریان شناسی تفسیری معاصر را به کار ببریم باید مکاتب را بررسی کنیم اظهار کرد: در این صورت باید به سراغ نحله ها، مکاتب و مظاهر تفسیری برویم که الان کتابی هم با همین موضوع در انجمن چاپ شده است و طی مراسمی که 13 اسنفد ماه برگزار می شود رونمایی خواهد شد.
تفسیر علوی مهر با اشاره به تفسیر عقلی از قرآن که در ده‌های اخیر رشد داشته است گفت: در تفسیر عقلی، یک گروه به نام نواعتزالیون مطرح اند که منشا آن از مصر بوده است، تفکر اینها آمیخته به مباحث کلامی عقلی و مباحث فلسفه دین از نوع فلسفه غربی و کلام جدید است که فیلسوفانی مانند گادامر و پوپر و ... دارد و یک نتیجه مثبت و منفی از این گروه مستخرج می شود؛ نتیجه مثبت این است که سلفی‌ها و اشاعره را کاملا به چالش می کشند و ایده های آنان را منطبق بر عقل نمی دانند. اینها سنت گرای محض نیستند بلکه در حوزه دین با استدلال و برهان وارد می شوند.
علوی مهر بیان کرد: اما نتایج منفی این نحله بسیار گسترده است از جمله در بحث پلورالیزم و تکثرگرایی که ادیان همه برحق هستند آنهم با استفاده از آیات، همچنین نص‌گرایی یعنی پیوند متن و فهم آن بدون در نظر گرفتن مولف و تجربه دینی که نتیجه آن پایین آوردن وحی در حد تجربه بشری است.
وی ادامه داد: این گروه، بحث جواز ربا را صادر می کنند؛ بحث سحر و جن را مربوط به دوره نزول می دانند و آن را نمی پذیرند همچنین بحث نفی تعدد ازواج را مطرح می کنند که مخالف صریح قرآن است.
تفسیر تسنیم نماد تفسیر حکمت متعالیه است
این قرآن‌پژوه تصریح کرد: مکتب دیگر عقل گرایی مکتب فلسفی از نوع حکمت متعالیه است که سردمدار آن نویسنده تفسیر تسنیم، ایت الله العظمی جوادی آملی است که نماد کاملی از تفسیر عقلی است؛ در تفاسیر گذشته براهین عقلی مطرح شده است و علامه طباطبایی با اینکه از تفسیر عقلی تعریفی ندارد ولی این مسئله را توسعه داده ولی در تفسیر تسنیم بحث نظری تفسیر عقلی و عقل منبع و مصباح مطرح می شود و وقتی وارد تسنیم می شویم می بینیم الی ماشاءالله به برهان و استدلال پرداخته است.
این قرآن پژوه اظهار کرد: در کدام تفسیر عقلی می بینیم که برهان برای حمد خدا آورده باشد اما در تفسیر تسنیم 5 برهان برای اثبات انحصار حمد برای خدا می آورد همچنین انحصار عبادت در خداوند. تسنیم مملو از براهین عقلی و عرفانی برای اثبات دین است.
وی ادامه داد: برترین مکتب در عقل گرایی مکتب حکمت متعالیه است و در سراسر قرآن، جریان دارد و آیت الله جوادی در همه جای قرآن مباحث برهانی را اورده اند از این رو این تفسیر ارزشمندترین تفسیر در این زمینه است. ایشان می گوید می‌خواهم المیزان فارسی بنویسم نه ترجمه فارسی المیزان که تعبیر دقیقی است.
علوی مهر با اشاره به تفاوت میان تفسیر اجتهادی و عقلی گفت: در تفسیر اجتهادی جامع، هم از روایات و هم از عقل و قرآن می‌توان بهره برد ولی اگر از براهین عقلی استفاده کردیم جزء تفسیر عقلی قرار خواهند گرفت که در تفاسیر کنونی مانند المیزان، نمونه، من وحی القرآن و ... مباحث عقلی و کلامی وجود دارد اگرچه کامل نیستند.
وی تاکید کرد: الان در موقعیت بسیار ارزشمندی هستیم و وقت ورود به عرصه رشته های تخصصی است و نسل جدید باید در این عرصه ها گام بردارند زیرا در مراکز حوزوی و ... نیاز شدیدی به محقق متخصص داریم.
