ادله قرآن برای رد باور «عیسی خدایی»/ اخلاق؛ وجه اشتراک اسلام و مسیحیت

به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا)، نشست «بررسی مفهوم خدا در اسلام و مسیحیت» سه‌شنبه، 7 اردیبهشت با سخنرانی جلیل پروین، عضو هیئت علمی دانشگاه قرآن و حدیث در تالار شیخ طوسی دانشگاه قرآن و حدیث برگزار شد.
در این نشست جلیل پروین گفت: اشتراک نخست بین مسیحیت و اسلام در مفهوم‌سازی از خداوند عبارت است از؛ اطلاق نام واحد برای خداوند. واژه «اله» نام همیشگی خداوند از آدم تا ابد بوده است؛ دیگر ادیان از جمله مسیحیت و یهودیت و حتی قبل از آنها  نام خداوند اله بوده است؛ البته با مختصری تفاوت در تلفظ.
 عضو هیئت علمی دانشگاه قرآن و حدیث اظهار کرد: در هر دو دین مسیحیت و اسلام وجود خداوند بدیهی است. کتاب مقدس مسیحیان چنین شروع می‌شود «که در ابتدا خدا آسمان و زمین را آفرید» قرآن نیز با «بسم الله الرحمن الرحیم» آغاز می‌شود.
وی در ادامه افزود: واژه «الله» و «اله» ماخذ از «ایل» عبرانی است. بعضی از پژوهشگران اسلامی وحشت دارند از اینکه بگویند بعضی از واژگان مقدس اسلام ریشه عبرانی دارد به نظر این وحشت یا محصول تعصب است یا جهالت به این دلیل که  زبان عبرانی زبان اکثر پیامبران یهودی بوده است. همچنین زبان سریانی زبان حضرت آدم(ع) بوده است. بر این اساس معتقد هستیم که معادل واژه اله و الله در زبان سریانی همان ایلو و در زبان عبرانی همان ایل باشد.
این پژوهشگر علوم قرآنی افزود: برای اثبات این مدعا از همان کلمات نخستین بهره می‌بریم «هابیل»، منتهی به ئیل می‌شود؛ قابیل، اسرائیل و جبرئیل  نیز منتهی به ئیل می‌شود. حضرت عیسی(ع)  هنگامی که به صلیب کشیده شدند خطاب به خداوند فرمودند «چرا اینگونه من را تنها گذاشتی» البته ما مسلمانان این جمله را قبول نداریم.
وی در ادامه افزود: اکثر مفردات قرآنی و اسلامی که ما از معنای آنها غفلت می‌کنیم، ریشه سریانی و عبرانی دارند به عنوان مثال جبرئیل، عبدالله، میکائیل به معنی عبیدالله و اسماعیل به معنی «خداوند می‌شنود» است. پس ما مسلمانان با وجود خداوند، نام و صفاتی که به خداوند نسبت می‌دهیم با مسیحیان مشترک هستیم و اسلام جز آنچه در عهد عتیق به انسان‌وارگی خداوند دامن می‌زند وجه افتراقی وجود ندارد. البته خوشبختانه مفسران عهد عتیق می‌گویند معنای ظاهری این الفاظ مد نظر نیست و باید این واژگان تاویل شوند.
این استاد دانشگاه افزود: تفاوت‌ها بیشتر یک نگره‌هایی در اذهان مخاطبان خود ایجاد می‌کنند که به هیچ وجه با دیدگاه خداشناسی اسلام قابل سازش نیست. مسیحیت، به لحاظ عقاید و احکام فاصله‌اش با اسلام بسیار بیشتر از یهودیت است. همان‌گونه که می‌دانید مسیحیت به لحاظ احکام به شدت شریعت‌گریز است در عبارتی پولوس می‌گوید «شریعت ملعون است». اما در یک جنبه‌هایی مسیحیت با اسلام ناب اشتراکاتی دارد و آن جنبه‌های اخلاقی است.
وی در ادامه گفت: اسلام، پنداره «ابن الله» بودن مسیح را کفر در نظر می‌گیرد. گمان نکنید آنها خداوند را پدر خطاب می‌کنند یک مفهوم تشریعی است به هیچ وجه چنین نیست. مسیحیت بر این باور است که این یک معنای حقیقی دارد به عنوان مثال در انجیل یوحنا می‌خوانیم که «کلمه جسم گردید و در میان ما ساکن شد و پر از راستی و جلال او را دیدیم؛ جلالی شایسته پسر یگانه پدر».
پروین افزود: عیسی مسیح تجسم حقیقی خداوند است که در مسیح تبدیل به انسان شد و هیچ انسانی مانند عیسی وجود نداشته است که نه از پدر انسانی بلکه به واسطه روح‌القدس خدا وجود پیدا کرده باشد. خدا را کسی هرگز ندیده است اما پسر او را ظاهر شد و ذات مسیح عینیت خداوند است. این مفاهیمی که برای شما خواندم در باور مسیحی مفاهیمی تشریفاتی نیستند. قرآن به دلایل مختلف رابطه خویشی با خداوند را رد می‌کند و برای این اینکه این مسئله کاملا روشن است دلایل زیادی ذکر نمی‌کند ولی برای روشن‌تر شدن این مسئله دلایلی را مطرح می‌کند که مسیحیان به تبعیت از گذشتگان چنین می‌گویند.
 وی افزود: پژوهش‌های تاریخی حاکی از این است که مسیحیت تحت تاثیر هندوئیسم مبتلا به این کفر آشکار شده است. خداوند در یک جایی این فرض پیشینی مسیحیان مبنی براینکه اگر عیسی بدون پدر آفریده شد و عیسی ابن الله است؛ حضرت آدم(ع) به طریق اولی بیشتر شایسته چنین عنوانی است.
 این استاد دانشگاه افزود: خدا انگاری برای عیسی گاهی در ازلیت و در معیت خداوند نمود پیدا می‌کند. در آغاز انجیل یوحنا می‌خوانیم «در ابتدا کلمه بود و کلمه نزد خداوند و کلمه خدا بود» این در حالی است که قرآن می‌فرماید: «هو الاول» و تنها ازلی و ابدی خداوند است. اما مسیحیان باور دارند مسیح نه تنها با خدا بود بلکه پسر خداوند بود و خود خدا بود و مسیح، خداوند در جسم یک انسان بود.

وی در پایان گفت: اما ادعای تجسیم؛ عیسی در همان حال که همزاد خداوند است انسان نیز است و این یک پارادوکس لاینحل است. نویسنده «تفسیر کاربردی عهد جید» می‌نویسد «عیسی نه تنها انسان بود بلکه خود خدا بود و تجسم خداوند است؛ هوشیار باشیم مانند یهودیان وقتی عیسی را می‌نگیریم تنها یک انسان را نبینیم و خدا را مشاهده کنیم». اما در قرآن، «عیسی خدایی» با طبیعت بشری کاملا منافات دارد و می‌فرماید «عیسی و مادرش طعام می‌خوردند» و چه تعبیری از این بالاتر در نفی عیسی خدایی؛ چرا که غذا خوردن دلیل بر مادیت و حاجت است.
گزارش تصویری مربوط به نشست را اینجا ببینید!