«کرنا» و «سرنا»؛ ادوات موسیقی ایل بختیاری در آئین‌های رمضانی

وی ادامه داد: آنچه که مسلم است سنت‌های آئینی، نمایشی و موسیقایی ایل بختیاری مجزای از یکدیگر نیستند و نمی‌توان چنین تصور کرد و در نظر داشت که نواخته شدن موسیقی مناسبتی که با استفاده از سازها و ادوات خاص انجام می‌شود به شکل مستقل صورت گرفته و همراه با حرکات نمایشی نبوده است.

یارمحمدی تصریح کرد: ایل بختیاری در تمام مناسبت‌ها و آئین‌های بزمی و عزاداری خود از دو ساز ویژه یکی «کرنا» و دیگری «سرنا» استفاده کرده که البته «سرنا» بیشتر ساز بزمی است و از «کرنا» در مراسم‌هایی که با ماهیت عزا و ماتم استفاده می‌شود با نوعی نوای ماتم و اشعاری که با حال و هوای سوز و گداز خوانده می‌شود همراه است.

این کارشناس موسیقی محلی و نواحی در ادامه گفت: هر دو ساز «کرنا» و «سورنا» بادی هستند و باید به آنها دمیده شود که البته همراه با هر دوی آنها ساز «دهل» به عنوان یک ساز ضربی نیز نواخته می‌شود و همانطور که گفتم «سرنا» بیشترین کاربردش در مجالس بزم و شادی است، هر چند که ممکن است هر کدام از این دو ساز در موارد دیگر نیز استفاده شوند. مثلاً «کرنا» را در مجلس بزم نیز مورد استفاده قرار دهند و یا  از «سرنا» در اقامه عزا نیز بهره برده شود.

یارمحمدی در ادامه گفت: با توجه به ماهیت و جنس صدایی که ساز «سرنا» از خود تولید می‌کند که بیشتر مناسب مجالس بزم و شادی است از دیرباز رسم بر آن بوده که حرکات خاص نمایشی نیز با آن همراه شود که چوب‌بازی همراه با نواخته شدن این ساز، یکی از این بازی‌های نمایشی است که در اعیاد و مناسبت‌های خوشایند کاربرد بسیار دارد و البته با «کرنا» نمایش‌هایی همراه می‌شوند که بیشتر در مجالس تعزیه و مویه و عزا در فقدان فردی عزیز به کار می‌رفته است.

وی در پایان تأکید کرد: با این تفاصیل می‌توان به روشنی فهمید که «کرنا» و «سرنا» به عنوان دو ساز سنتی ایل بختیاری متناسب با ایامی همچون ماه مبارک رمضان در چه مواقعی کاربرد داشته است؛ «کرنا» به همراه دهل در زمانی همچون ایام ضربت خوردن حضرت علی(ع) و شهادت ایشان و «سرنا» به همراه دهل در زمانی همچون میلاد حضرت امام‌ حسن(ع) و عید سعید فطر تا مسلمانان را در غم و اندوه و شادی و بهجت این ماه همراهی کنند.

امیرسجاد دبیریان