از سفره‌های ساده زنانه تا دورهمی‌های پر زرق و برق
کانون خبرنگاران نبأ: سفره‌ها و دورهمی‌های ساده زنانه گذشته که اغلب با محور معنویت و سرشار از همدلی و صمیمت بود، جای خود را به دورهمی‌هایی داده که میدان تاخت و تاز قدرت مالی و به رخ کشیدن نمادهای برتری به شکل مدرن است که بعضا با عنوان «عواید این کار صرف امور خیریه می‌شود» درصدد موجه جلوه دادن فعالیت خود هستند.
به گزارش کانون خبرنگاران ایکنا، نبأ، میل طبیعی انسان به بودن در جمع باعث شده از زمان‌های گذشته دورهمی‌هایی با عناوین و دلایل مختلف شکل گیرد. در این زمینه نیز زنان پیشتاز بودند. تجمعی اغلب با محور معنویت که ریشه در عمق فطرت داشته و سرشار از همدلی و صمیمت است.
حال اما، سفره‌ها و دورهمی‌های ساده زنانه جای خود را به دورهمی‌هایی داده که میدان تاخت و تاز قدرت مالی و به رخ کشیدن نمادهای برتری به شکل مدرن است و به نظر میرسد این بیشتر ادامه همان پزهای سرمایه‌داری است که از کاخ و دربار و قصر ثروت‌اندوزان به‌پا خاسته است. حتی اگر در این‌گونه جمع‌ها توجه به امور خیریه هم باشد، آن ارزش و معونیت خود را نخواهد داشت.
با کمی جستجویی در صفحات مجازی، به صفحه یکی از گردانندگان این مراسم‌های زنانه که هر ماه برگزار می‌شود، هدایت می‌شویم. در تبلیغ‌های ماهانه این مهمانی‌ها آمده است:
متن تبلیغ: «شروع برنامه ساعت 12 ظهر و اتمام آن ساعت 3؛ دو رقص زیبای گروهی و دو رقص زیبای تک‌تفره خواهیم داشت. به غیر از پذیرایی، شما می‌توانید با آهنگ‌های دی‌جی خوبمون حسابی برقصین و شاد باشید. این مجلس برای بانوان است به صرف ناهار و همراه با موسیقی و برنامه‌های جذاب و بانوان می‌توانند بدون حجاب در یک مکان شاد در کنار دوستانشان باشند».
این برنامه ماهیانه یکی انواع مجالس زنانه است. میهمانی‌هایی که مدت‌هاست در شهر تهران باب شده است و طبق استنادات برخی افراد شرکت‌کننده، این مهمانی‌ها مکانی برای به رخ کشیدن ثروت و قدرت مالی برخی افراد است و جایی نیست که خانم‌ها بتوانند خلاهای عاطفی‌شان را پر کنند و یا احساس آرامشی که در جستجویش هستند را بیابند.
در ذیل این تبلیغات مجازی، برخی نظرات کاربران قابل تامل بود. با وجود استقبال برخی افراد از برپایی این‌گونه مراسم‌ها، بودند کسانی که با وجود علاقه به بودن در جمع‌های زنانه، عنوان می‌کردند: خوشحال می‌شوم کسی به فکر آخرت من هم باشد!
جایگاه فرهنگ کار جمعی در سبک زندگی اسلامی
توجه به فعالیت و کار جمعی را اسلام خیلی قبل از این‌ها گفته است، آن هم تعاون و همکاری در امور نیک! طبق این آیه شریفه که می‌فرماید: «وَتَعاوَنوا عَلَى البِرِّ وَالتَّقوى: و (همواره) در راه نیکی و پرهیزگاری با هم تعاون کنید! و (هرگز) در راه گناه و تعدی همکاری ننمایید » (آیه 2 سوره مبارکه مائده)، ویا در جایی دیگر که می‌فرماید: «وَاعتَصِموا بِحَبلِ اللَّهِ جَميعًا وَلا تَفَرَّقوا: و همگی به ریسمان خدا (قرآن و اسلام، و هرگونه وسیله وحدت)، چنگ زنید، و پراکنده نشوید!» (آیه 103 سوره مبارکه آل‌عمران). یعنی حتی اعتصام به حبل‌اللّه هم باید دسته‌جمعی باشد؛ «و لا تفرّقوا».
«یکی از ابعاد پیشرفت با مفهوم اسلامی عبارت است از سبک زندگی کردن، رفتار اجتماعی، شیوه زیستن. این‌ها بخش‌های گوناگونی از مسائل سبک زندگی است، و ده‌ها مسئله از این قبیل وجود دارد؛ که بعضی از این‌هایی که من گفتم، مهم‌تر است. این یک فهرستی است از آن چیزهایی که متن تمدن را تشکیل می‌دهد. قضاوت درباره یک تمدن، مبتنی بر این‌هاست» (بیانات مقام معظم رهبری در دیدار با جوانان استان خراسان شمالی؛ 23/۰۷/1391).
فرار از تلخی‌های روزگار با دور همی‌ها
امیل دورکیم؛ جامعه‌شناس، در این زمینه عنوان می‌کند: اساسی‌ترین رفتار در اجتماعی شدن انسان همان دور هم جمع‌شدن است. علت اصلی پیدایش این رفتار؛ یافتن احساس امنیت و آرامش در شرایط زندگی گروهی است. در گذشته مجالس و دور همی‌های زنانه، بازار حرف و درد و دل بود. گاه این حرف‌ها، راه‌هایی برای حل مشکل و گاه نظرخواهی‌هایی از زنان گرم و سرد چشیده روزگار بود. بر این اساس رفتن به مجالس می‌توانست اندکی از خستگی‌ها و روزمرگی‌های زنان بکاهد.
زنان در این‌گونه جمع‌ها در کنار هم با همدلی می‌کوشیدند باری از دوش یکدیگر بردارند یا دلی سبک کنند تا نیرویی تازه برای زندگی پرتکرار بگیرند. این تلاش به گونه‌ای برای هموارتر کردن و شکل دادن به صورت زندگی به شمار می‌آمد. با دگرگونی‌هایی که در حکومت پهلوی اول در شیوه زندگی ایرانیان رخ داد، جلوه‌های مدرنیته بیش از پیش در زندگی مردم رخ نمود. از این‌رو سرگرمی‌های قدیمی جای خود را آرام‌آرام به تفریحات جدید داد.
عرفان‌های نوظهور و فرقه‌های انحرافی
مسئله دیگری که نباید از نظر دور داشت، نفوذ عرفان‌های نوظهور و انحرافی به برخی از این دورهمی‌های زنانه است. سردمداران فرقه های انحرافی اخیرا با برنامه‌ریزی، اقدامات مختلفی را برای نفوذ در مجالس زنانه به ویژه دورهمی‌های دوستانه اجرا کرده و تلاش کرده‌اند برای گسترش افکار و عقاید منحرف خود و با زبان عامه‌پسند مطالب خود را ارایه می‌کنند.
همان‌قدر که سطحی بودن اطلاعات و کم‌اطلاعات بودن مخاطبین در این‌گونه مجالس ضربه زننده است، استفاده از روش‌های مختلف ارائه اطلاعات برای جذب مخاطب نیز آسیب زاست. شاید یکی از دلایل جذب مخاطبین سطح بالاتر به مباحث عجیب و نوظهور، همان ضعیف بودن مجالس عامیانه است و سوءاستفاده کنندگان، از همین ضعف استفاده کرده و مطالبی انحرافی را با پوششی زیبا و با برپایی دورهمی‌های به ظاهر جذاب، به خورد مخاطبان‌شان می دهند.
در برخی از این مجالس، ارائه مطالب ضد دین و خرافی، آن قدر طرف‌دار پیدا می‌کند که به راحتی نمی‌توان اثرات سوء آن‌ها را از بین برد و مخاطبان آن‌قدر محو این مباحث خلاف واقع می‌شوند که پس از مدتی سخنران و ارائه‌دهنده مطالب را مراد خود می‌دانند. شاید دلیل نفوذ آنان در بین زنان این باشد که آن‌ها به این امر واقف‌اند که این قشر جامعه، نقش به‌سزایی در شکل‌گیری، توسعه و ترویج یک فرهنگ و یا تفکر و نهادینه کردن آن در خانواده و نهایتا اجتماع دارند.
تحول فکری و روحی زنان
باید به این واقعیت گذری زد و خاطرنشان کرد که هنر انقلاب اسلامی این بود که زنان جامعه ما را متحول سازد و در مسیر اسلام و ارزش‌های الهی هدایت کند و از بی‌‌هویتی و بی‌‌بند و باری و ابتذال که سوغات غرب بود، به سوی عزت‌‌خواهی، عفاف، درک شخصیت، کمال‌‌جویی و تحول فکری و روحی هدایت کند و از دون مایگی به اوج انسانیت ارتقا بخشد. این تحول فکری و روحی بزرگی که نصیب زنان شد، موهبت الهی بود که امام خمینی (ره) بارها از آن به بزرگی یاد کرده و آن را افتخار بزرگ ملت ایران دانستند: «من در جامعه زنان یک‌‌جور تحول عجیبی می‌بینم که بیشتر از تحولی است که در مردها پیدا شده (است). این یک تحولی بود که بشر نمی‌توانست این تحول را درست کند. این تحول الهی بود. این تحول که در ایران پیدا شد، تحول همه جانبه بود؛ یعنی زنان در تمام زمینه‌های روحی، فکری، اخلاقی، فرهنگی، سیاسی، اجتماعی و انگیزه‌ها و اهداف، الهی شده بودند و می‌خواستند در صبغه اسلام قرار گیرند و در مسیر حرکت زهرا (س) و زینب کبری (س) قدم بردارند».
زنان؛ پشتوانه‌‌های انقلاب و اسلام‌‌اند
«بنیانگذار انقلاب اسلامی بارها این مسأله را بیان داشته و از زنان به عنوان پشتوانه انقلاب و اسلام یاد کردند: «ملتی که بانوانش در صف مقدم برای پیشبرد مقاصد اسلامی هست، آسیب نخواهد دید. شما در آتیه برای مملکت ما پشتوانه هستید. من امیدوارم که باز شما در صف مقدم باشید و این نهضت را به آخر برسانید که حکومت اسلامی ان شاءالله تأسیس بشود و تمام اقشار ملت، تمام مستضعفین به حقوق حقه خودشان برسند. خداوند شماها را حفظ کند و برای اسلام و مسلمین نگهدارد».
یادآور می‌شود؛ تصاویر مربوط به تبلیغات مهمانی مذکور در صفحه مجازی گرداننده مراسم است.
حال اما، سفره‌ها و دورهمی‌های ساده زنانه جای خود را به دورهمی‌هایی داده که میدان تاخت و تاز قدرت مالی و به رخ کشیدن نمادهای برتری به شکل مدرن است و به نظر میرسد این بیشتر ادامه همان پزهای سرمایه‌داری است که از کاخ و دربار و قصر ثروت‌اندوزان به‌پا خاسته است. حتی اگر در این‌گونه جمع‌ها توجه به امور خیریه هم باشد، آن ارزش و معونیت خود را نخواهد داشت.
با کمی جستجویی در صفحات مجازی، به صفحه یکی از گردانندگان این مراسم‌های زنانه که هر ماه برگزار می‌شود، هدایت می‌شویم. در تبلیغ‌های ماهانه این مهمانی‌ها آمده است:
متن تبلیغ: «شروع برنامه ساعت 12 ظهر و اتمام آن ساعت 3؛ دو رقص زیبای گروهی و دو رقص زیبای تک‌تفره خواهیم داشت. به غیر از پذیرایی، شما می‌توانید با آهنگ‌های دی‌جی خوبمون حسابی برقصین و شاد باشید. این مجلس برای بانوان است به صرف ناهار و همراه با موسیقی و برنامه‌های جذاب و بانوان می‌توانند بدون حجاب در یک مکان شاد در کنار دوستانشان باشند».
این برنامه ماهیانه یکی انواع مجالس زنانه است. میهمانی‌هایی که مدت‌هاست در شهر تهران باب شده است و طبق استنادات برخی افراد شرکت‌کننده، این مهمانی‌ها مکانی برای به رخ کشیدن ثروت و قدرت مالی برخی افراد است و جایی نیست که خانم‌ها بتوانند خلاهای عاطفی‌شان را پر کنند و یا احساس آرامشی که در جستجویش هستند را بیابند.
در ذیل این تبلیغات مجازی، برخی نظرات کاربران قابل تامل بود. با وجود استقبال برخی افراد از برپایی این‌گونه مراسم‌ها، بودند کسانی که با وجود علاقه به بودن در جمع‌های زنانه، عنوان می‌کردند: خوشحال می‌شوم کسی به فکر آخرت من هم باشد!
جایگاه فرهنگ کار جمعی در سبک زندگی اسلامی
توجه به فعالیت و کار جمعی را اسلام خیلی قبل از این‌ها گفته است، آن هم تعاون و همکاری در امور نیک! طبق این آیه شریفه که می‌فرماید: «وَتَعاوَنوا عَلَى البِرِّ وَالتَّقوى: و (همواره) در راه نیکی و پرهیزگاری با هم تعاون کنید! و (هرگز) در راه گناه و تعدی همکاری ننمایید » (آیه 2 سوره مبارکه مائده)، ویا در جایی دیگر که می‌فرماید: «وَاعتَصِموا بِحَبلِ اللَّهِ جَميعًا وَلا تَفَرَّقوا: و همگی به ریسمان خدا (قرآن و اسلام، و هرگونه وسیله وحدت)، چنگ زنید، و پراکنده نشوید!» (آیه 103 سوره مبارکه آل‌عمران). یعنی حتی اعتصام به حبل‌اللّه هم باید دسته‌جمعی باشد؛ «و لا تفرّقوا».
«یکی از ابعاد پیشرفت با مفهوم اسلامی عبارت است از سبک زندگی کردن، رفتار اجتماعی، شیوه زیستن. این‌ها بخش‌های گوناگونی از مسائل سبک زندگی است، و ده‌ها مسئله از این قبیل وجود دارد؛ که بعضی از این‌هایی که من گفتم، مهم‌تر است. این یک فهرستی است از آن چیزهایی که متن تمدن را تشکیل می‌دهد. قضاوت درباره یک تمدن، مبتنی بر این‌هاست» (بیانات مقام معظم رهبری در دیدار با جوانان استان خراسان شمالی؛ 23/۰۷/1391).
فرار از تلخی‌های روزگار با دور همی‌ها
امیل دورکیم؛ جامعه‌شناس، در این زمینه عنوان می‌کند: اساسی‌ترین رفتار در اجتماعی شدن انسان همان دور هم جمع‌شدن است. علت اصلی پیدایش این رفتار؛ یافتن احساس امنیت و آرامش در شرایط زندگی گروهی است. در گذشته مجالس و دور همی‌های زنانه، بازار حرف و درد و دل بود. گاه این حرف‌ها، راه‌هایی برای حل مشکل و گاه نظرخواهی‌هایی از زنان گرم و سرد چشیده روزگار بود. بر این اساس رفتن به مجالس می‌توانست اندکی از خستگی‌ها و روزمرگی‌های زنان بکاهد.
زنان در این‌گونه جمع‌ها در کنار هم با همدلی می‌کوشیدند باری از دوش یکدیگر بردارند یا دلی سبک کنند تا نیرویی تازه برای زندگی پرتکرار بگیرند. این تلاش به گونه‌ای برای هموارتر کردن و شکل دادن به صورت زندگی به شمار می‌آمد. با دگرگونی‌هایی که در حکومت پهلوی اول در شیوه زندگی ایرانیان رخ داد، جلوه‌های مدرنیته بیش از پیش در زندگی مردم رخ نمود. از این‌رو سرگرمی‌های قدیمی جای خود را آرام‌آرام به تفریحات جدید داد.
عرفان‌های نوظهور و فرقه‌های انحرافی
مسئله دیگری که نباید از نظر دور داشت، نفوذ عرفان‌های نوظهور و انحرافی به برخی از این دورهمی‌های زنانه است. سردمداران فرقه های انحرافی اخیرا با برنامه‌ریزی، اقدامات مختلفی را برای نفوذ در مجالس زنانه به ویژه دورهمی‌های دوستانه اجرا کرده و تلاش کرده‌اند برای گسترش افکار و عقاید منحرف خود و با زبان عامه‌پسند مطالب خود را ارایه می‌کنند.
همان‌قدر که سطحی بودن اطلاعات و کم‌اطلاعات بودن مخاطبین در این‌گونه مجالس ضربه زننده است، استفاده از روش‌های مختلف ارائه اطلاعات برای جذب مخاطب نیز آسیب زاست. شاید یکی از دلایل جذب مخاطبین سطح بالاتر به مباحث عجیب و نوظهور، همان ضعیف بودن مجالس عامیانه است و سوءاستفاده کنندگان، از همین ضعف استفاده کرده و مطالبی انحرافی را با پوششی زیبا و با برپایی دورهمی‌های به ظاهر جذاب، به خورد مخاطبان‌شان می دهند.
در برخی از این مجالس، ارائه مطالب ضد دین و خرافی، آن قدر طرف‌دار پیدا می‌کند که به راحتی نمی‌توان اثرات سوء آن‌ها را از بین برد و مخاطبان آن‌قدر محو این مباحث خلاف واقع می‌شوند که پس از مدتی سخنران و ارائه‌دهنده مطالب را مراد خود می‌دانند. شاید دلیل نفوذ آنان در بین زنان این باشد که آن‌ها به این امر واقف‌اند که این قشر جامعه، نقش به‌سزایی در شکل‌گیری، توسعه و ترویج یک فرهنگ و یا تفکر و نهادینه کردن آن در خانواده و نهایتا اجتماع دارند.
تحول فکری و روحی زنان
باید به این واقعیت گذری زد و خاطرنشان کرد که هنر انقلاب اسلامی این بود که زنان جامعه ما را متحول سازد و در مسیر اسلام و ارزش‌های الهی هدایت کند و از بی‌‌هویتی و بی‌‌بند و باری و ابتذال که سوغات غرب بود، به سوی عزت‌‌خواهی، عفاف، درک شخصیت، کمال‌‌جویی و تحول فکری و روحی هدایت کند و از دون مایگی به اوج انسانیت ارتقا بخشد. این تحول فکری و روحی بزرگی که نصیب زنان شد، موهبت الهی بود که امام خمینی (ره) بارها از آن به بزرگی یاد کرده و آن را افتخار بزرگ ملت ایران دانستند: «من در جامعه زنان یک‌‌جور تحول عجیبی می‌بینم که بیشتر از تحولی است که در مردها پیدا شده (است). این یک تحولی بود که بشر نمی‌توانست این تحول را درست کند. این تحول الهی بود. این تحول که در ایران پیدا شد، تحول همه جانبه بود؛ یعنی زنان در تمام زمینه‌های روحی، فکری، اخلاقی، فرهنگی، سیاسی، اجتماعی و انگیزه‌ها و اهداف، الهی شده بودند و می‌خواستند در صبغه اسلام قرار گیرند و در مسیر حرکت زهرا (س) و زینب کبری (س) قدم بردارند».
زنان؛ پشتوانه‌‌های انقلاب و اسلام‌‌اند
«بنیانگذار انقلاب اسلامی بارها این مسأله را بیان داشته و از زنان به عنوان پشتوانه انقلاب و اسلام یاد کردند: «ملتی که بانوانش در صف مقدم برای پیشبرد مقاصد اسلامی هست، آسیب نخواهد دید. شما در آتیه برای مملکت ما پشتوانه هستید. من امیدوارم که باز شما در صف مقدم باشید و این نهضت را به آخر برسانید که حکومت اسلامی ان شاءالله تأسیس بشود و تمام اقشار ملت، تمام مستضعفین به حقوق حقه خودشان برسند. خداوند شماها را حفظ کند و برای اسلام و مسلمین نگهدارد».
یادآور می‌شود؛ تصاویر مربوط به تبلیغات مهمانی مذکور در صفحه مجازی گرداننده مراسم است.
مریم روزبهانی
