اهمیت سرشماری در قرآن/ آمارگیری و عبور از شرایط بحرانی
گروه سیاسی: در آیات مختلف از قرآن بر حساسیت‌های آماری تأکید شده است؛ چرا که بر سرنوشت فردی و اجتماعی مؤثر خواهد بود.
به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا)، رهبر معظم انقلاب در دیدار مسئولان ستاد سرشماری عمومی نفوس و مسکن، اعضای شورای عالی آمار کشور و مدیران مرکز آمار ایران، «آمار و اطلاعات دقیق، متمرکز و علمی» را پایه اصلی در تصمیم‌گیری کارآمد برای کشور خواندند و با تأکید بر اهمیت طرح سرشماری عمومی، خطاب به مردم خاطرنشان کردند: همه‌ی مردم عزیز باید به‌طور جدی در این طرح مهم مشارکت کنند.
ایشان همچنین آمار را ضرورتی قطعی و اصلی برای برنامه‌ریزی درخصوص منابع و نیازهای متنوع و گسترده کشور دانستند و افزودند: آحاد مردم عزیز برای آنکه تصمیم‌گیری‌ها در کشور، «درست، به‌جا و کارآمد» باشد، هم در این طرح مهم شرکت کنند و هم آمار و اطلاعات مورد نیاز را به‌صورت دقیق در اختیار دستگاه‌های آماری قرار دهند و آمارها نیز همچنان‌که مسئولان گفته‌اند جنبه محرمانه دارد.
اعداد، ارقام و آمار و توجه به آن در توسعه، پیشرفت و نیز گسترش عدالت اجتماعی بسیار مؤثر است. این موضوع بدان جهت است که اعداد و ارقام کاستی‌ها و فزونی‌ها را به تصویر کشیده و بایسته‌ها و نبایسته‌ها را تعیین میکند از این رو می‌توان در مسائل مختلف به انسجام، نظم و ثبات فکری و رفتاری دست یافت.
اساس عالم نیز بر همین مبنا پایه‌ریزی شده است؛ با نگاهی به آیات مختلف قرآن کریم این نکته را درمی‌یابیم که هرچند خداوند قادر متعال است اما قدرت و الطاف و نعمات خود را بر اساس محاسبات و دقت‌های لازم بر جهان هستی اعمال کرده است. بر همین اساس هر چیزی را به اندازه خود خلق کرده است: «إِنَّا كُلَّ شَيْءٍ خَلَقْنَاهُ بِقَدَرٍ/ ماييم كه هر چيزى را به اندازه آفريدهايم» (قمر؛ 49)
نظمی که خداوند بر جهان حاکم کرده از این روست که بندگانش در طول سال‌هایی که در جهان کارهای خود را پیش می‌برند، بر شماره و حساب امور آگاه باشند و بر اساس آن زندگی خود را پیش ببرند؛ خداوند در آیه 5 سوره یونس بر این مطلب تأکید کرده و می‌فرماید: «هُوَ الَّذِي جَعَلَ الشَّمْسَ ضِيَاءً وَالْقَمَرَ نُورًا وَقَدَّرَهُ مَنَازِلَ لِتَعْلَمُوا عَدَدَ السِّنِينَ وَالْحِسَابَ مَا خَلَقَ اللَّهُ ذَلِكَ إِلَّا بِالْحَقِّ يُفَصِّلُ الْآيَاتِ لِقَوْمٍ يَعْلَمُونَ/ اوست كسى كه خورشيد را روشنايى بخشيد و ماه را تابان كرد و براى آن منزل‌هايى معين كرد تا شماره سال‌ها و حساب را بدانيد خدا اينها را جز به حق نيافريده است نشانه ها[ى خود] را براى گروهى كه مىدانند به روشنى بيان مى‌كند».
از سوی دیگر انسان در طول عمر عملکردهای مختلفی دارد اما از آنجا که زندگی اخروی او بر اساس همین عملکرد رقم می‌خورد، از این رو خداوند متعال بر همه اعمال انسان‌ها احاطه داشته و تمام رفتارها را ثبت میکند. همانطور که در آیه 21 سوره حجر آمده است: «وَإِنْ مِنْ شَيْءٍ إِلَّا عِنْدَنَا خَزَائِنُهُ وَمَا نُنَزِّلُهُ إِلَّا بِقَدَرٍ مَعْلُومٍ/ و هيچ چيز نيست مگر آنكه گنجينه‌هاى آن نزد ماست».
اینکه خداوند در آیات مختلفی از جمله آیه 94 سوره مریم بر این نکته تأکید میکند که «لَقَدْ أَحْصَاهُمْ وَعَدَّهُمْ عَدًّا/ و يقينا آنها را به حساب آورده و به دقت شماره كرده است» به این دلیل است که رفتارهای فردی و اجتماعی هر یک از بندگان ثبت شده و گرد فراموشی بر آن ننشیند؛ چرا که اگر قرار باشد نسبت به بندگان با عدالت رفتار شود، هیچ یک از امور نباید از یادها مغفول بماند؛ در آیه 6 سوره مجادله در این رابطه آمده است: «يَوْمَ يَبْعَثُهُمُ اللَّهُ جَمِيعًا فَيُنَبِّئُهُمْ بِمَا عَمِلُوا أَحْصَاهُ اللَّهُ وَنَسُوهُ وَاللَّهُ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ شَهِيدٌ/ روزى كه خداوند همه آنان را بر مىانگيزد و به آنچه كردهاند آگاهشان مىگرداند خدا [كارهايشان را] برشمرده است و حال آنكه آنها آن را فراموش كردهاند و خدا بر هر چيزى گواه است».
و اگر شب قدر را نیز روز سرنوشت بدانیم، داشته‌ها و عملکرد هر فردی در این شب مورد شماره قرار گرفته و موجب تعیین سرنوشتش می‌شود.
ثبت اطلاعات و آمارها تنها به حوزه اخروی محدود نمی‌شود و داشتن آگاهی نسبت به مسائل مختلف باعث خواهد شد تا در شرایط سخت و بحرانی جامعه از سختی‌ها و تنگناها عبور کرده و خسارت‌ها به حداقل برسد. یکی از مهم‌ترین مقاطعی که در قرآن کریم به این موضوع پرداخته شده، مربوط به داستان حضرت یوسف(ع) است. حضرت یوسف(ع) پس از اطلاع از خوابی که خبر از قحطی هفت‌ساله می‌داد، به داشته‌های مصر توجه و سپس توانست درمانی برای عبور از بحران تجویز کند؛ آنچه در این رابطه مطرح شد ذخیره محصولات به جز اندکی بود. «قَالَ تَزْرَعُونَ سَبْعَ سِنِينَ دَأَبًا فَمَا حَصَدْتُمْ فَذَرُوهُ فِي سُنْبُلِهِ إِلَّا قَلِيلًا مِمَّا تَأْكُلُونَ/ گفت هفت سال پى در پى مى‌كاريد و آنچه را درويديد جز اندكى را كه مى‌خوريد در خوشهاش واگذاريد».
پس از وقوع این بحران نیز حضرت یوسف(ع) که مسئولیت خزانه‌ها را بر عهده گرفت، بر اساس وضعیت خانوارها و افراد سهمیه آنها را از خزانه گندم تعیین می‌کرد.
اما یکی از مهم‌ترین نکاتی که در قرآن در مورد آمار و اطلاعات مطرح شده، ضرورت مخفی بودن آنها برای عموم مردم است. گاه به دلیل حساسیت موضوع نیازی به ارائه آمارها به مردم نیست. این موضوع در آیه 101 سوره مائده تأکید شده و آمده است: «يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَا تَسْأَلُوا عَنْ أَشْيَاءَ إِنْ تُبْدَ لَكُمْ تَسُؤْكُمْ/ اى كسانى كه ايمان آوردهايد از چيزهايى كه اگر براى شما آشكار گردد شما را اندوهناك مى‌كند مپرسيد.»
یکی از اسراری که در قرآن نیز به آن اشاره شده، تعداد نفرات اصحاب کهف است؛ در این رابطه اعداد و ارقام مختلفی ذکر شده اما همچنان به عنوان یکی از رموز باقی مانده است. هر چند گمانه‌های مختلفی برای تعداد نفرات اصحاب کهف مطرح می‌شود اما خداوند متعال ترجیح داده تعداد آنان را برای مردم جز تعداد خاصی از آنها فاش نکند؛ «سَيَقُولُونَ ثَلَاثَةٌ رَابِعُهُمْ كَلْبُهُمْ وَيَقُولُونَ خَمْسَةٌ سَادِسُهُمْ كَلْبُهُمْ رَجْمًا بِالْغَيْبِ وَيَقُولُونَ سَبْعَةٌ وَثَامِنُهُمْ كَلْبُهُمْ قُلْ رَبِّي أَعْلَمُ بِعِدَّتِهِمْ مَا يَعْلَمُهُمْ إِلَّا قَلِيلٌ فَلَا تُمَارِ فِيهِمْ إِلَّا مِرَاءً ظَاهِرًا وَلَا تَسْتَفْتِ فِيهِمْ مِنْهُمْ أَحَدًا/ به زودى خواهند گفت سه تن بودند [و] چهارمين آنها سگشان بود و مىگويند پنج تن بودند [و] ششمين آنها سگشان بود تير در تاريكى مىاندازند و [عده اى] مىگويند هفت تن بودند و هشتمين آنها سگشان بود بگو پروردگارم به شماره آنها آگاهتر است جز اندكى [كسى شماره] آنها را نمىداند پس درباره ايشان جز به صورت ظاهر جدال مكن و در مورد آنها از هيچ كس جويا مشو».
