رئیس مرکز تحقیقات استراتژیک رشد:
عمده مباحث حوزه ارتباطی با مسایل کشور ندارد/ فقدان تفسیر کلان پیشرفت‌نگار
گروه حوزه‌های علمیه: رئیس مرکز تحقیقات استراتژیک رشد با بیان اینکه تفاسیر متعددی در حوزه نوشته شده ولی تفسیر معطوف به پیشرفت به صورت کلان نداریم گفت: متاسفانه عمده دروس حوزه نیز ارتباطی با نظام مسایل کشور ندارد.
حجت‌الاسلام و المسلمین احمد آکوچکیان، در گفت‌وگو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن (ایکنا) با اشاره به وضعیت کنونی گفتمان پیشرفت مبتنی بر اسلام در جامعه نخبگانی گفت: رهبر معظم انقلاب اسلامی در سال 88 و 89 بارها بر بحث الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت تاکید و آن را مطرح کردند.
وی ادامه داد: تجربه انقلاب اسلامی بعد از گذشت چهار دهه از آن به ضرورت بازبینی پایه‌های نظری و معرفت‌شناسی خود رسیده است و توصیه و تاکید رهبری نیز از این حیث است که باید در تمامی نهادها و مراکز علمی و فرهنگی و دینی به خصوص حوزه با تامل بیشتر مورد توجه قرار بگیرد.
آکوچکیان با بیان اینکه بدیهی است پیشرفتی مورد توجه ایشان و دغدغه‌مندان است که مبنای اسلامی داشته باشد ادامه داد: بنابراین این پیشرفت در وهله اول باید سهم خود از قرآن و روایات را نشان دهد.
کار جدی در زمینه پیشرفت پایه‌ای نشده است
رئیس مرکز تحقیقات استراتژیک رشد افزود: در سال‌های گذشته بعد از اعلام ضرورت پیشرفت از جنبه پایه علوم دینی کار شایسته‌ای برای پردازش درون‌زای این مسئله صورت نگرفته است البته مباحثی در بحث پیشرفت از منظر قرآن و حدیث آغاز شد ولی کار جدی که بتوان آن را تابلو قرار داد انجام نشده است.
وی افزود: برپایی همایش قرآن‌پژوهی پیشرفت و روش‌های تفسیری که مرکز تحقیقات استراتژیک توسعه آن را پایه ریزی کرده است در واقع لبیک گویی به این توصیه و دغدغه رهبر معظم انقلاب اسلامی است.
آکوچکیان افزود: آنچه در مباحث قرآن‌پژوهی پیشرفت باید مورد توجه قرار گیرد و ما هم در مرکز تحقیقات استراتژیک توسعه درصدد آن هستیم تکیه بر روش‌شناسی و قرآن‌پژوهی پیشرفت است که فضایی متفاوت از کارهایی است که در عرصه پیشرفت از منظر قرآن شده و می‌شود.
تفسیر کلان پیشرفت‌نگار در حوزه نداریم
وی با بیان اینکه ما در علومی مانند کلام، فقه و ادبیات و ... تقسیم‌بندی‌های روشی و روششناسیهایی داریم بیان کرد: این مسئله در زمینه قرآنی دیده نمی‌شود و مثلا تفسیر با رویکرد کلان پیشرفت‌نگار در حوزه علمیه نوشته نشده است.
این استاد حوزه و دانشگاه گفت: تفاسیر عمومی زیادی به صورت جزیی و یا متن‌پژوه و موضوع‌پژوه داشته و داریم اما پژوهش و تفسیر مسئله‌محور در جهان اسلام کمتر انجام شده است و اگر شده جامع نیست.
وی اظهار کرد: شهید صدر نمونه‌ای از عالمانی است که به تفسیر مسئله‌محور اقدام کردند و رویکرد پیشرفت‌نگار داشتند، ولی فعالیت ایشان در حوزه اقتصاد ممحض و متمرکز بوده است و به عرصه‌های دیگر توجهی نشده لذا با وجود بدیع بودن این کار و پیشگامی در این عرصه از جامعیت لازم برخوردار نیست.
آکوچکیان تصریح کرد: در حوزه علمیه پژوهش فقهی داریم و علم اصول مبین روش کار فقهی است یا در علم کلام اما در زمینه پیشرفت‌پژوهی قرآنی و قرآن‌پژوهی پیشرفت نظام جامع روشنی در ساز و کارهای آموزشی نداریم.
وی اظهار کرد: مسئله و دغدغه ما پیشرفت‌پژوهی به عنوان مکتب تفسیری و بحث تولید نظریات مبتنی بر قرآن کریم است که مسئله‌ای متفاوت از موضوع‌پژوهی قرآنی و حدیثی است، لذا در همایشی که با همین موضوع قرآن‌پژوهی پیشرفت در حال تدارک آن هستیم بنای ما بر مفهوم پژوهی و مبناسازی و تولید نظریه است.
95 درصد دروس حوزه ارتباطی با نظام مسایل کشور ندارد
آکوچکیان عنوان کرد: 95 درصد دروس فعلی عمومی و خارج در حوزه علمیه ربطی به نظام مسایل جمهوری اسلامی ندارد حتی این مسئله در حوزه فقه‌پژوهی نیز دیده می‌شود و با وجود تلاش‌های زیاد علمی در حوزه مباحث و دروس معطوف به قرون یازدهم و گاهی هفتم است و وقتی طلبه درس می‌خواند و مباحثه می‌کند گویا در این دو قرن حضور دارد در حالی که مقتضایات و مسایل قرن جدید و دوره معاصر و به خصوص بعد از انقلاب باید در تمامی فعالیت‌های حوزه نمود داشته باشد.
رئیس مرکز تحقیقات استراتژیک توسعه اظهار کرد: با وجود تحولات شایسته تقدیر در حوزه علمیه به خصوص در نظام جدید آموزشی متاسفانه همچنان به مثابه یک رویکرد و مکتب پژوهشی کاری نشده است و مکاتب اخلاقی و فلسفی و هنری و علوم انسانی پیشرفت به صورت منظومه جامع معرفتی ایجاد نشده است.
وی با بیان اینکه کارآمدی یکی از مولفه‌هایی است که باید در مباحث آموزشی و پژوهشی مورد توجه قرار گیرد حتی یک همایش دینی و قرآنی نیز از این مولفه مستثنی نیست افزود: هدف ما از پی‌ریزی همایش رسیدن به شیوه‌های اقتداربخش و کارآمد در پژوهش‌های پیشرفت مبتنی بر قرآن کریم و قرآن‌پژوهی پیشرفت است.
آکوچکیان با بیان اینکه نظریات جامع روش‌ها، الگوپردازی مدل سیستمی و مفهومی پیشرفت، الگوی برنامه‌ریزی آینده پیشرفت، نظریه‌پردازی هنر پیشرفت و .... از مقوله‌هایی است که جای تحقیقات زیادی در منظومه قرآن‌پژوهی پیشرفت دارد و در همایش نیز به آن می‌پردازیم عنوان کرد: نظام مدیریت پیشرفت باید منتهی به سند الگوی پایه برای پیشرفت شود تا وقتی صحبت از پیشرفت در الگوی اسلامی ایرانی آن می‌شود مبانی قرآنی آن تنقیح شده و روشن باشد.
رویکرد پیشرفت‌شناخت، عرف حوزه نشده است
استاد حوزه و دانشگاه به بحث کارآمدی پژوهشی در حوزه علمیه اشاره کرد و افزود: متاسفانه رویکرد پیشرفت‌شناخت، عرف پژوهشی حوزه علمیه نشده است و استادان حوزه درگیر در این مسئله نشده‌اند و یکی از اهداف ما در راستای کمک به حوزه علمیه و دانشگاه‌ها در این زمینه، همین مسئله درگیر کردن ذهنی استادان حوزه و دانشگاه با این موضوع و گفتمان‌سازی و تبدیل این مسئله به دغدغه برای آنان است.
وی تاکید کرد: حوزه علمیه باید این دغدغه و گفتمان‌سازی و درگیری ذهنی را از مقاطع مختلف تحصیلی آغاز کند تا طلبه وقتی وارد فضای تخصصی پژوهش می‌شود در فکر تولید مبنا و نظریه برای پاسخگویی به نیازهای روز جامعه باشد.
توسعه گفتمانی پیشرفت پایه
آکوچکیان عنوان کرد: توسعه گفتمانی، نظریه‌پردازی و فرایند طرح ایده باید در نظام آموزشی دانشگاه و حوزه نفوذ کند تا نظریه‌پردازی‌ها بتوانند جنبه عملی و کارآمدی به خود بگیرند و جریان‌سازی معرفتی در فضای نخبگانی ایجاد و به سراسر جامعه سرایت کند. در این صورت مباحث صرفا نظری نخواهد بود و می‌تواند کارآمدی آموزه‌های اسلامی را به خوبی در فضای اجتماعی و سیاسی و اقتصادی و ... نشان دهد.
وی افزود: رهبر معظم انقلاب در همان سال‌های ابتدایی بحث پیشرفت و الگوی اسلامی ایرانی مسئله پیشرفت را راهبردی‌ترین مسئله در کشور برشمردند، ولی اگر امروز بعد از گذشت چند سال شاهدیم که مسئله در کشور به جریان تبدیل نشده نشان می‌دهد که حوزه و دانشگاه به این موضوع توجه لازم را نشان نداده و گوش نکرده‌اند.
آکوچکیان تاکید کرد: البته نباید از زمان بر بودن این نوع مباحث هم غفلت کنیم زیرا تولید نظریه و رساندن آن به پختگی و تربیت نظریه‌پرداز در علوم انسانی اسلامی کار آسانی هم نیست ولی با وجود کارهای صورت گرفته در نظام آموزشی و پژوهشی حوزه شاهد گفتمان و جریان‌سازی نیستیم.
رئیس مرکز تحقیقات استراتژیک توسعه (رشد) تصریح کرد: نظام مدیریت کلان حوزه و دانشگاه نقشه جامع مبنای لازم و نظام برنامه‌ریزی در آموزش و پژوهش ندارند البته به این معنا نیست که کارهایی در الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت و تولید نظریه و ... نشده است بلکه منظور این است که به صورت نظام‌مند و جامع همچنین در قالب گفتمان شاهد این مسایل نیستیم و باید در برنامه‌ریزی‌های آموزشی و پژوهشی این مسئله دیده شود که الان وجود ندارد.
استاد حوزه و دانشگاه تاکید کرد: نخبگان حوزه و دانشگاه به صورت نقطه‌ای در این فعالیت‌ها حضور دارند اما کار شبکه‌ای وجود ندارد و مدیریت‌های اجرایی بر مدیریت دانشی غلبه دارد و همان طور که ذکر شد در عرصه‌های دیگر علوم مانند فقه و ... نیز این مسئله چندان مورد توجه نبوده است.
آسیب حوزه؛ ماندن در مسایل گذشته
آکوچکیان بیان کرد: امروز دانشگاه‌های ما به دانش وارداتی بیشتر علاقه نشان می دهند و آن را مبنا قرار می دهند تا دانش بومی شده خودمان و حوزه علمیه نیز به مسایل دیروز و قرون گذشته بیشتر می‌نگرد تا مسایل امروز و این مسئله به خصوص در حوزه روند کارآمدی نظام آموزشی و پژوهشی را کند خواهد کرد.
وی عنوان کرد: البته این حرف به معنای آن نیست که در سال‌های اخیر برای تغییر این روند کاری انجام نشده زیرا در سال‌های اخیر در تالیف کتب حوزه و در نوع دروس و در ایجاد رشته‌های میان‌رشته‌ای کارهایی شده است ولی به عنوان جریان و گفتمان در بدنه حوزه نیست.
استاد حوزه و دانشگاه بر لزوم ایجاد نظام شناسایی مسایل و پاسخگویی به آن‌ها تاکید و تصریح کرد: نهادهای پژوهشی مستقل حوزه‌های دینی نیز بازسازی پایه‌های معرفتی و شناختی و حرکت پارادایمی و رفت و آمدی میان نظر و عمل را کمتر وجهه کار خود قرار داده‌اند لذا در روش‌شناسی، شیوه‌های تحول و مدیریت پیشرفت کاستی وجود دارد.
آکوچکیان تاکید کرد: البته چیستی و مولفه‌های نقشه جامع اندیشه و دانش دینی با عنوان نقشه جامع علمی حوزه در سال‌های گذشته مورد توجه به خصوص معاونت پژوهش حوزه بوده و بنده نیز عضو آن هستم ولی این اتفاقات درونی باید منجر به خروجی بیرونی شود که کمتر شاهد آن هستیم.
رئیس مرکز تحقیقات استراتژیک توسعه(رشد) گفت: فقه و اصول دانش اصلی در حوزه علمیه هستند ولی آیا همه مسایل نظام مسایل فقهی و حقوقی صرف هستند؟ آیا نظام علوم انسانی برای تحلیل مسایل انسانی جامعه از سوی حوزه ساماندهی شده است؟ البته تلاش‌هایی صورت گرفته ولی هماهنگ با سرعت تحولات فرارو نیست.
ستاره
| 
۱۳۹۵/۰۷/۱۴ - ۰۹:۵۲
پاسخ
سلام. تیترتون یه ویرگول نیاز داره 
