حجت‌الاسلام کوشا عنوان کرد؛
تأثیر شگرف قرآن بر ادب فارسی/ انقلاب اسلامی نقطه عطف تاریخ ترجمه قرآن است
گروه ادب: منتقد ترجمه‌های قرآن گفت: تأثیر شگرف قرآن بر زبان و ادب فارسی به گونهای است که اگر قرآن نبود، هرگز شاهد غنای معنوی آثار فاخری مانند شاهنامه، گلستان، بوستان، غزل‌های حافظ و صدها اثر ارزشمند نبودیم.
حجت‌الاسلام والمسلمین محمدعلی کوشا، منتقد ترجمه‌های قرآن کریم در گفت‌وگو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) درباره اهمیت ترجمه قرآن گفت: امروزه انتقال مفاهیم و آموزه‌های قرآن کریم از طریق ترجمه به زبان‌های گوناگون بر کسی پوشیده نیست و پیشینیان نیز به دلیل نقش حیاتی علم ترجمه، رنج این راه سخت و دشوار را بر خود هموار کردند و آثار ارزشمندی را از خود بر جای گذاشتند.
وی افزود: در این زمینه می‌توان ترجمه‌هایی مانند ترجمه سورآبادی، ابوالفتوح رازی و میبدی را نام برد که این مترجمان با ترجمه‌های ارزشمند خود بر غنای زبان و ادب فارسی افزوده و از سوی دیگر مبلّغ فرهنگ قرآنی شدند.
فن ترجمه مؤثرترین و کوتاه‌ترین شیوه پیشبرد رهنمودهای قرآن
حجت‌الاسلام کوشا ادامه داد: در این میان آثار مترجمان هنرمند، رونق دیگری به زبان و ادب فارسی داد. همچنین تأثیر شگرف قرآن بر زبان و ادب فارسی به گونهای است که اگر قرآن نبود، هرگز شاهد غنای معنوی آثار فاخری مانند شاهنامه، گلستان، بوستان، غزل‌های حافظ و صدها اثر ارزشمند از شاعرانی چون فردوسی، سنایی، عطار، نظامی، مولوی، سعدی، حافظ، جامی و ... نبودیم.
این منتقد ترجمه‌های قرآن در ادامه فن ترجمه را یکی از مؤثرترین و کوتاه‌ترین شیوه پیشبرد ابلاغ و رهنمودهای کتاب آسمانی قرآن دانست و بیان کرد: با توجه به اینکه ترجمه نوعی تفسیر فشرده به شمار می‌رود، از جهت ارائه، به‌مراتب دشوارتر از فن تفسیر است؛ چرا که برگرداندن متنی از زبانی به زبان دیگر مستلزم حفظ مفهوم و محتوای زبان مبدأ در زبان مقصد با رعایت آرایش‌های لفظی و پرهیز از هر گونه زوائد است به گونهای که دو عنصر ادب و هنر در ساختار آن دخیل باشد.
وی تصریح کرد: هنر مترجم زمانی بروز و ظهور می‌یابد که ساختار متن را به گونهای در ترجمه‌اش بگنجاند که حجم ترجمه، بیش از حجم متن نباشد و در عین حال نقصانی در معنا و مفهوم پیدا نکند یعنی در لفظ و معنا هماهنگ با متن و به اندازه آن باشد.
حجت‌الاسلام کوشا در ادامه گفت: با وجود تمام ظرافت‌ها و رازهای قرآن، نمی‌توان اصل انجام ترجمه را منتفی دانست و به بهانه پیچیدگی‌های موارد خاص که بیشتر در رابطه با آیات متشابه است، ترجمه قرآن را رها کرد، به‌ویژه آنکه ساختار ذهن و زبان بشری همچون دیگر علوم در مسیر تعالی و تکامل است و بُعد زمان و مکان، ذهن و زبان انسان‌ها را در مسیر توسعه همه‌جانبه قرار می‌دهد؛ از این‌رو استعدادهای نهفته فرد که در طول زمان موجب بروز خلاقیت‌های اعجاب انگیزی شده، نمی‌توان آن را نادیده گرفت.
روند تکاملی ترجمه قرآن محسوس و ملموس است
وی با بیان اینکه قرآن کتاب هدایت انسان‌ها در همه زمان‌ها و مکان‌ها است، اظهار کرد: سیر تاریخی ترجمه‌های قرآن کریم نشان می‌دهد که از قرن چهارن تاکنون بسیاری از ابعاد پیچیده هنری قرآن کریم به دست مترجمان چیره‌دست و خوش‌قلم عرضه شده و در آینده نیز با استفاده از قالب توسعه یافته زبان به صورت مطلوب‌تر عرضه خواهد شد. برای درک این موضوع کافی است ترجمه‌های کهن مانند سورآبادی، میبدی، ابوالفتوح رازی را با ترجمه‌های نیم قرن اخیر مانند ترجمه‌های ابوالقاسم پاینده، زین العابدین رهنما، ابوالقاسم امامی، محمدمهدی فولادوند، عبدالمحمد آیتی، بهاءالدین خرمشاهی و ... مقایسه کرد.
این مترجم افزود: این مقایسه حاکی از روند تکاملی ترجمه قرآن به گونه محسوس و ملموس است و توسعه ذهن و زبان توانسته در طول زمان بسیاری از ابهامات و ناهمواری‌های زبان کهن را برطرف و معادل‌های گویاتر و شیواتر را جایگزین واژگان ناملموس گذشته کند.
حجت‌الاسلام کوشا با اشاره به روند پیشرفت ترجمه قرآن پس از پیروزی انقلاب اسلامی عنوان کرد: نهضت ترجمه قرآن کریم در دو دهه دوم و سوم انقلاب اسلامی نسبت به گذشته از نظر کمّی و کیفی رونق چشمگیری داشته است که باید آن را نقطه عطفی در تاریخ ترجمه قرآن کریم به شمار آورد و ترجمه‌های انجام شده را ارج نهاد و آنها را زمینه‌ساز رشد و بالندگی مترجمان آینده دانست.
وی در ادامه یادآور شد: یکی از ترجمه‌های این دوره، ترجمه سیدعلی موسوی‌گرمارودی است که در زبان و ادب فارسی و عربی تبحر داشته است و از ویژگی‌های ترجمه وی می‌توان به فارسی‌گرایی بدون افراط به شیوه نثر معیار اشاره کرد؛ همچنین قواعد دستور زبان در آن به طور کامل رعایت شده و ترجمه به متن منطبق است؛ به این معنی که مترجم به متن وفادار بوده و از سوی دیگر روانی در نثر را نیز هم‌زمان مورد توجه قرار داده است. هر چند این ترجمه نیز مانند ترجمه‌های دیگر بی‌نقص نیست و باید مورد نقد منتقدان قرار گیرد تا در آینده شاهد ترجمه‌های مطلوب‌تری از قرآن باشیم و مترجمان نیز نقدهای منتقدان را جدی بگیرند و در چاپ‌های بعدی موارد مورد اشکال را اصلاح کنند.
