تعزیه، هنری پویا و روزآمد در پرداخت به موضوعات ارزشی در تمام اعصار است

محمدحسین ناصربخت، کارشناس و مدرس نمایش‌های آئینی و سنتی در گفت‌و‌گو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) گفت: نسخه‌نویسی برای اجرای نمایش شبیه‌خوانی و تعزیه از جمله یکی از مهم‌ترین فنون و ارکان نمایش آئینی و سنتی است که بخش عمده‌ای از این فن به شکل تجربی و از رهگذر سال‌ها ممارست و اجراهای متعدد مجالس تعزیه و به‌نوعی انس با حال و هوای برپایی چنین نمایش‌هایی در شخص نسخه‌نویس ایجاد می‌شود.

وی ادامه داد: به تعبیر دیگر باید گفت که تخصص پیدا کردن در چنین فنی در حوزه نمایش‌های آئینی و سنتی ایرانی که مدت‌های مدیدی است به خدمت بیان اندیشه و موضوعات دینی و ارزشی درآمده تاکنون بیشتر از آنکه تابع قانون و روش خاصی باشد، مبتنی بر تجارب ارزشمند پیشینیان و پیشکسوتان هنر تعزیه بوده است که متأخرین تقلید از شیوه ایشان را به عنوان یک روش در نگارش نسخ جدید بر خود فرض دانسته‌اند.

ناصربخت با اشاره به اینکه تعزیه و هنر شبیه‌خوانی به عنوان یک سنت نمایشی پویا از وقایع و رویدادهای معاصر خود در تمام قرون غافل نبوده است تصریح کرد: این گونه نیست که هنر تعزیه را مثلاً به امری خاص همچون پرداختن به وقایع تاریخی و خونبار کربلا و شهادت امام حسین(ع) محدود بدانیم بلکه مصادیق چنین حرکت ارزشی و الهی نیز در هر عصر و زمانی مورد توجه نسخه‌نویس قرار گرفته و نسبت به پرداختن به آن بی‌تفاوت نبوده است.

این مدرس و پژوهشگر هنرهای سنتی و آئینی گفت: به طور مثال حتی در همین عصر و روزگار کنونی که در آن زیست می‌کنیم، شاهد اتفاقات بی‌شماری هستیم که ماهیت ارزشی و دینی دارد، سالیان قبل انقلاب اسلامی و دفاع مقدس را پشت سر گذاشتیم و اکنون موضوعاتی همچون شهدای مدافع حرم را که به نظر می‌رسد زمینه برای پرداختن از طریق هنر شبیه‌خوانی و تعزیه به آنها مهیاست.

ناصربخت افزود: با این وجود همان‌گونه که اشاره شد برای ورود به چنین مباحث و موضوعاتی ابتدا باید نسخی مرتبط با آن نوشته شود که برای این منظور نیاز به تربیت نسلی علاقه‌مند و مستعد در این زمینه داریم که علاوه بر دارا بودن زمینه‌های مناسب، قریحه و طبع شعری برای نگارش برخی از بندهای منظوم در نسخه‌نویسی را دارا بوده و سپس به دستگاه‌های آوازی و موسیقایی اشراف کامل داشته تا بتوانند با دارا بودن چنین پیش‌زمینه‌هایی نگارش نسخه تعزیه را در دستور کار قرار دهند.

وی در پایان تأکید کرد: موضوع و سوژه برای پرداختی نمایشی آئینی و سنتی همچون تعزیه و شبیه‌خوانی یسیار زیاد است و برای پوشش آنها به این شیوه که سبب ماندگاری آنها نیز خواهد شد نیاز به تربیت افراد مستعد داریم تا به شکل اصولی و آکادمیک در این زمینه تخصص پیدا کنند. امیدواریم در آینده شرایط برای ایجاد رشته‌های دانشگاهی مرتبط با نمایش‌های آئینی و سنتی ایرانی فراهم شود.  

امیرسجاد دبیریان