تشریح مؤلفه‌های یک مستعد برتر/ سرمایه‌گذاری بیشتر بر روی آموزش
گروه فعالیت‌های قرآنی: پیشکسوت قرآنی کشورمان به ارائه توضیحاتی درباره استعدادیابی در هنر تلاوت قرآن پرداخت و بیان کرد: سازمان‌هایی نظیر تبلیغات اسلامی و اوقاف و امور خیریه به جای اینکه روی مسابقات سرمایه‌گذاری کنند به امر آموزش توجه کنند.
سیدجواد سادات فاطمی، پیشکسوت قرآنی در گفت‌وگو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) ضمن ارائه تحلیل پیرامون اهمیت استعدادیابی در هنر تلاوت قرآن بیان کرد: بحث استعدادیابی در هر هنری اعم از تلاوت قرآن و ... یک امر لازم و ضروری است، هر هنری ویژگی‌های خاص خود را دارد و کسی که در آن عرصه ورود پیدا می‌کند و قصد دارد که پیشرفت کند باید ویژگی‌های لازم آن هنر را به صورت فی الجمله داشته باشد تا در مراحل مختلف آموزشی، پرورش یابد.
وی در ادامه افزود: در تلاوت قرآن نیز به این صورت است که کسی که صدای مناسب یا گوش موسیقایی خوبی ندارد و پرده‌های صوتی را به صورت صحیح نمی‌تواند تشخیص دهد، استعداد خوبی برای تلاوت قرآن نخواهند داشت، لذا باید لوازم اولیه را داشته باشد، ضمن این که یک مستعد برتر از سن مناسبی نیز برخوردار باشد تا بتواند به خوبی لحن را دریافت کند؛ چرا که اگر سن از یک زمانی گذر کند، امکان گیرایی لحن نیز پایین خواهد آمد.
سادات فاطمی تصریح کرد: طبیعتا هر چقدر که یک مستعد در ویژگی‌هایی که عرض شد قوی‌تر باشد و گوش موسیقایی بالاتر و صدای منعطف‌تری داشته باشد برای آموزش دادن در اولویت قرار می‌گیرد، در کشورهای مختلف دنیا نیز روی مسأله کشف استعدادها و شکوفا نمودن آنها سرمایه‌گذاری می‌کنند و اگر در کشور ما نیز چنین شرایطی فراهم شود، میتواند روند جدیدی را به فعالیت‌های قرآنی کشور در این زمینه ایجاد کند و سرعت جذب نخبگان نیز بالاتر رود.
هشت سالگی؛ بهترین سن برای استعدادیابی
مدرس پیشکسوت قرآن کشورمان در پاسخ به این سؤال ایکنا که سن مناسب برای شناسایی یک استعداد برتر چه سنی است؟ بیان کرد: بهترین سن زیر 12 سال است که این فرصت وجود داشته باشد تا قبل از این که فرد به بلوغ برسد در زمینه لحن با او کار شود و بتواند لحن عربی را فرا بگیرد، در واقع اگر در سنین هفت و یا هشت سالگی این کار صورت گیرد یقینا مناسب خواهد بود؛ چرا که هر چقدر زودتر این کار انجام شود قاری لحن و اداء الحروف را بهتر میتواند، فرا بگیرد و راحت‌تر میتواند دستگاه تکلم خود را به اداءالحروف به صورت عربی منطبق کند، اما از سن 12 سالگی به بعد چون فرد به مرحله بلوغ می‌رسد امکان فراگیری لحن به گونه‌ای که حق مطلب ادا شود، نخواهد داشت.
صوت و هوش؛ مهم‌ترین مؤلفه‌ها برای یک مستعد برتر
سادات فاطمی با اشاره به مهم‌ترین مؤلفه‌ها در یک مستعد قرائت قرآن تصریح کرد: عمده‌ترین شاخصه‌ها در واقع صدای خوب و منعطف است که توان کار موسیقایی را داشته باشد، همچنین در کنار بحث صوت هوش موسیقایی بالا نیز مهم است که فرد از نظر ذهنی بتواند موسیقی را به خوبی فرا بگیرد و در ذهنش پرورش دهد.
وی در ادامه افزود: البته لازمه داشتن هوش بالا داشتن گوش دقیق است که بتواند به خوبی صدا را بشنود و در ذهن به صورت دقیق تحلیل کند، اما در هر حال اگر کسی از صوت و هوش موسیقایی بالا برخوردار باشد و در سن مناسب نیز جذب کلاس‌های آموزش قرآن شود میتواند مراحل پیشرفت را با سرعت طی کند.
قاری و مدرس پیشکسوت قرآن در پاسخ به این سؤال که مستعدان برتر نیازمند چه خوراک‌های آموزشی هستند؟ بیان کرد: به جهت این که در سنین نوجوانی برای بچه‌ها امکان ارتباط عمیق با قرآن وجود ندارد و این کار قدری مشکل و سخت چون زبان ما فارسی نیست و ...، آن چیزی که در این سن از بقیه مسائل مهم‌تر است عاشق کردن بچه‌ها به قرآن است.
سادات فاطمی در ادامه تصریح کرد: به این معنا که اگر یک نوجوان که استعدادش تازه کشف شده به قرآن علاقه‌مند شود لازم نیست که مورد تشویق و حمایت‌های دیگر قرار گیرد، بلکه خود او فعالیتش را از روی علاقه انجام می‌دهد، البته هدایت و استاد خوب لازم است، اما خیلی نیازی به پیگیری ندارد، بلکه وقتی به صورت طبیعی شیفته قرآن شد در جلسات شرکت می‌کند.
وی با اشاره به اهمیت صوت خوش در علاقه‌مند کردن نوجوانان به قرآن بیان کرد: در مورد علاقه‌مند کردن نوجوانان به قرآن نیز باید بگویم، طبق چیزی که در این 50 سال تجربه کرده‌ام، بیشترین تأثیر را صدای قرائت زیبا دارد، یعنی اگر یک بچه هشت ساله را با سبک‌های قرائت زیبای عبدالباسط که جذاب است، آشنا کنیم اندک اندک به سمت این صوت زیبا جذب می‌شود و علاقه‌مند خواهد شد، ضمنا اگر در جلساتی که نوجوانان خوش صدا در آنها تلاوت می‌کنند نیز، قاریان نوجوان و مستعد برتر حضور یابند و صدای قرآن را بشنوند، علاقه‌مند خواهند شد.
سادات فاطمی در ادامه افزود: از این موارد بسیار زیاد دیده‌ام و در جلساتم نیز دارم، برای بچه شش ساله امکان این که در مورد مفهوم قرآن و کلام خدا و ... حرف زد وجود ندارد، اما به وسیله صوت زیبای قرآن می‌توان او را جذب و علاقه‌مند کرد، همچنین در کنار این مورد، بچه‌ها به این صورت با لحن و ادای صحیح قرآن نیز آشنا می‌شوند و به جای اینکه سر کلاس از استاد این مسائل را آموزش ببینند از منبع اصلی آن را می‌آموزند که بهترین نوع آموزش نیز اینگونه است.
وی در ادامه افزود: همچنین در ابتدا به نوجوانان تقلید را پیشنهاد می‌کنیم، طبیعتا باید این تقلید از قاریان برتر جهان یعنی مصری‌ها باشد که در این بخش نیز عبدالباسط، منشاوی، مصطفی اسماعیل و شحات انور پیشنهاد می‌شود، این اساتید هستند که از هر جهتی می‌توانند مورد توجه قرار بگیرند و همین تقلید موجب می‌شود که قرآن‌آموز با لحن نیز آشنا شود.
نهادها روی آموزش سرمایه‌گذاری کنند
سادات فاطمی در پاسخ به این سؤال که به نظر شما سازمان‌دهی استعدادها برعهده کدام نهادها است؟ بیان کرد: نهادهایی که در کشور ما فعالیت قرآنی دارند متأسفانه اکثرا به دنبال برگزاری مسابقات قرآن هستند، اما بارها گفته‌ام که به جای این که وقت و هزینه را روی مسابقات بگذارند، در فعالیت‌های آموزشی سرمایه‌گذاری کنند.
قاری و مدرس پیشکسوت قرآن در ادامه تصریح کرد: البته این بدان معنا نیست که مسابقات را تعطیل کنند، بلکه باید به فعالیت‌های آموزشی نیز توجه شود و جلساتی را برای ارتقای نخبگان در نظر بگیرند، سازمان‌هایی که نقششان از دیگر نهادها بارزتر است نیز عبارت است سازمان تبلیغات و سازمان اوقاف و امور خیریه هستند که به صورت ویژه تری کار قرآنی را انجام می‌دهند، اگر این نهادها فعالیتی در جهت کشف استعدادهای قرآنی داشته باشند و این استعدادها زیر نظر اساتید منتخب پرورش یابند و حمایت شوند بحث آموزشی نیز متحول خواهد شد.
سادات فاطمی در پاسخ به این سؤال که نقش رسانه‌ها در استعدادیابی چیست؟ بیان کرد: رسانه‌ها در واقع نقش تبلیغی و ترویجی را دارند و قطعا در این زمینه مؤثر هستند و در ایجاد فضای قرآنی در جامعه می‌توانند نقش به سزایی را ایفا کنند، همین که نخبگان قرآنی کشور در محافل حضور پیدا می‌کنند و علاقه‌مندان در این جلسات شرکت می‌کنند و رسانه نیز به پوشش آن می‌پردازد این کار تأثیر دو چندانی می‌گذارد.
قاری و مدرس پیشکسوت قرآن در ادامه تصریح کرد: همچنین اگر نخبگان قرآنی که فرضا در مسابقات بین‌المللی حائز عنوان می‌شوند نیز به عنوان یک قهرمان قرآنی به آنها پرداخته شوند و معرفی شوند طبیعتاً فضای قرآنی در کشور اوج می‌گیرد، طبیعی است که نوجوانان به عنوان الگو به قاریان نخبه نگاه می‌کنند و اگر این نخبگان توسط رسانه‌ها مطرح شوند، قطعا فضای آموزشی رونق بیشتری می‌گیرد.
سادات فاطمی بیان کرد: شبکه قرآن و معارف سیما یک سری برنامه‌هایی دارد که البته قطعا غیر قرآنی نیست و لازم است که وجود داشته باشد، اما می‌توان در شبکه‌های دیگر به این برنامه‌ها پرداخته شود، مانند برنامه‌های سبک زندگی، پاسخ‌گویی به شبهات و یا سخنرانی‌هایی که پخش می‌شود، آنچیزی که در انتظار داریم از شبکه و رادیو قرآن پخش شود این است که این شبکه‌ها به قهرمانان و محافل قرآنی بیش از پیش توجه کنند، اما متأسفانه رسانه به این موارد کمتر توجه می‌کند.
قاری و مدرس پیشکسوت کشورمان در ادامه تصریح کرد: می‌بینید که فوتبال را با چه ترفندهایی در دل نوجوانان ما جا زده‌اند، هر روز مسابقات داخلی و خارجی همراه با تحلیل فنی و داوری آن پخش می‌شود و همین پرداختن موجب می‌شود که بسیاری از علاقه‌مندان به این ورزش جذب شوند، در واقع وقتی رسانه فعال باشد این کارکرد را نیز خواهد داشت.
سادات فاطمی بیان کرد: اما وقتی رسانه این کار را انجام ندهد وقتی که یک استاد پیشکسوت که جلسات قرآن هم داشته به رحمت خدا می‌رود، کسی او را نمی‌شناسد، نمونه بارز آن استاد فرقانی است که از اساتید و پیشکسوتان مشهد بودند و به رحمت خدا رفتند اما بسیاری از مردم حتی مردم مشهد ایشان را نمی‌شناسند که یکی از علت‌های اصلی این ماجرا این است که رسانه‌ها به خوبی کار نکرده‌اند، در نتیجه رسانه میتواند به این صورت فعالیت داشته باشد و فضای قرآنی را در جامعه به وجود آورد.
وی در انتهای سخنان خود بیان کرد: در کشور ما استعدادیابی به صورت فراگیر انجام نمی‌شود، البته این مسأله منحصر به بحث تلاوت قرآن نیست، بلکه در زمینه موسیقی و ... نیز همین روال حاکم است، استعدادیابی در کشور ما به صورت سنتی در جلسات انجام می‌شود، در زمان گذشته نیز همینطور بود که اگر کسی در جلسه از صدای خوبی برخوردار بود و استعداد خوبی داشت مورد توجه قرار می‌گرفت، همه این مراحل به صورت سنتی بوده اما اگر پروسه استعدادیابی به صورت حرفه‌ای و با روش‌های جدید که در دنیا مرسوم است انجام شود میتواند خروجی بهتری داشته باشد.
