به گزارش ایکنا از فارس، آیتالله لطفالله دژکام، نماینده ولی فقیه در استان فارس امروز، 14 خردادماه در ویژه برنامه سالگرد ارتحال امام(ره) با اشاره به ابعاد مختلف شخصیتی امام راحل گفت: شخصیت امام راحل دارای ابعاد مختلفی بود و ما نمیتوانیم بگوییم سوای آن ابعاد، کمالات داشت.
اشاره به ابعاد مختلف شخصیت امام راحل
وی با بیان اینکه در گام نخست ما ابتدا یک انسان خودساخته و وارسته را میبینیم، افزود: امام در جهات اخلاقی واقعاً چهرهای بودند که حرکات و سکناتشان به همه درس میداد؛ این همه شهدایی که در انقلاب اسلامی و سالهای دفاع مقدس رفتند و شهید شدند، به چهره امام و رفتارهای روزمره ایشان را نگاه کردند و اینها شهدا را ساخته بود یعنی آیینهوار در مقابل خورشید وجود امام قرار گرفتند و خودشان شروع کردند به درخشیدن.
امام یک قهرمان علمی بود
آیتالله دژکام، امام راحل را یک قهرمان در عرصههای مختلف علمی توصیف کرد و افزود: امام یکی از کسانی است که حکمت متعالیه صدرایی را دنبال کرده و اعتلا بخشیده است؛ ویژگی اصلی حکمت متعالیه این است که به هماهنگی بین قرآن، برهان و عرفان قائل است یعنی شهود عارفانه را با استدلال فلسفی وقتی به اوج میرسانیم میبینیم دقیقا مطابقت میکند با مطالبی که در وحی الهی نازل شده است و از این جهت امام با یک نگاه عارفانهای سلوک میکرد.
امام جمعه شیراز یادآور شد: در زمینههای مختلفی از امام تفاسیری به جا مانده است مثلاً در کتابهایی درباره نماز به تفسیر سه سورهای که در نماز خوانده میشوند یعنی سوره حمد، توحید و قدر پرداخته است؛ کسانی که کتابهای امام را مطالعه میکنند میبینند که مشرب امام در این تفسیرهایی که ارائه کردهاند یک مشرب عرفانی ـ فلسفی است در عین حال استحضاراتی که از آیات مبارکه قرآن میکنند برداشتهایی هم میکنند که بسیار لطیف و مطابق با همان ذوق عرفانی و برهان فلسفی است و به تعبیر دقیق صدرایی و متعالیه است.
آینده بشریت، همراهی علم و دین است
وی ادامه داد: این را باید یک مبنا برای تمدنی که میخواهیم بسازیم، بدانیم یعنی آینده بشریت آینده تقابل علم و دین نیست بلکه آینده همراهی علم و دین است؛ چون فلیسوف ما که صدراست همین را گفته است و امام ما که بنیانگذار انقلاب است همین هماهنگی را معتقد بودند و در مشی عمل و گفتار و نظریهپردازی خود به کار بردند و امروز هم ادامهدهنده راه امام، یعنی مقام معظم رهبری این میسر را دارد ادامه میدهد.
یک جانبهنگری در مشی امام و رهبری نیست
آیتالله دژکام با یادآوری اینکه مقام معظم رهبری اصرار دارند فلسفه باید در حوزه مورد توجه قرار گیرد، گفت: یک جانبهنگری در مشی امام نبود و در مشی مقام معظم رهبری هم نیست و اگر ما مدعی تمدنسازی هستیم به دلیل آن است که امام قرآن، برهان و عرفان را هماهنگ با هم میدید و با هم یک جا جمع کرده بود و رهبری هم دنبالهرو همان مسیر است.
اشاره به شرح دعای سحر توسط امام راحل
نماینده ولی فقیه در استان فارس در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به شرح دعای سحر امام که در سنین جوانی نوشتند، گفت: امام به شرح این دعایی پرداختند که از امام باقر(ع) نقل شده است و اولین دعایی است که برای سحرها مرحوم محدث قمی در مفاتیح الجنان ذکر کردهاند و خود محدث قمی تعبیرشان در رابطه با این دعا این است که این دعا مشتمل بر اسم اعظم است یعنی این دعا بیش از آنکه ناظر به جهات عملی و رفتاری ما باشد، میخواهد جهات معرفتی ما را تکمیل کند.
وی بیان کرد: گرچه عمل و معرفت پیوندی با هم دارند یعنی نمیتوانیم بگوییم کسی که پایبندی به تعالیم و دستورات دینی ندارد از دیدگاه نظری میتواند رشد کند؛ باید در کنار مباحث علمی حتماً پایبندی به عمل و رفتار طبق دستورات دینی هم باشد اما آن چیزی که مهم است در این دعا آن است که بعد معرفتی را از هر انسانی رشد میدهد.
آیتالله دژکام یادآور شد: امام شرحی که برای این دعای سحر در 25 سالگی نوشتند باید با کمال صداقت و صراحت اقرار کنم و بگویم که در 75 سالگی هم خیلیها نمیتوانند این معنا را بفهمند تا ما بگوییم هر کسی میتواند این مطالب را به عمقش برسد و درک کند.
وی گفت: مسلماً همینطوری که مرحوم مطهری هم از بزرگان حکمت و فلسفه نقل کردهاند این مطلب را باید باور داشته باشیم که هر کسی نمیتواند مدعی شناخت حضرت حق باشد و این دعای سحر، دعایی است که ما را پله به پله به بالا میبرد به خاطر اینکه سخنان معصومین حبل ممدود است و از آسمان اولوهیت نازل شد تا اینجا که اسفل السافلین است و از اینجا وصل میشویم و پله پله بالا میرویم.
وی با تأکید بر اینکه ما باید در پی این باشیم تا میتوانیم از این سفره ماه رمضان پهن شده است، بهره ببریم و این دعای سحر را بخوانیم، گفت: اگر همه این دعا را نمیتوانیم بخوانیم حداقل چند سطری بخوانیم، لحظاتی فکر کنیم و بعد افق بلند دعا را متوجه شویم و از خدا بخواهیم که خدا ما را محروم نکند.
تبیین نوع ارتباط آفریدگار با آفریدههایش در کتاب شرح دعای سحر امام
آیتالله دژکام به فرازهایی از این دعا اشاره کرد و گفت: لازم نیست که در هر عرصهای انسان بگوید در آن غور کردهام اما اساتید ما و خود حضرت امام در این کتاب نکاتی را فرمودند؛ یکی از بحثهای کلیدی این کتاب، آن است که نوع ارتباط آفریدگار با آفریدههایش چگونه است. مسلماً همه خداشناسان قبول دارند که خداوند مبدأ آفرینش و جهان را آفریده است و همه موجودات مخلوقات او هستند و بین این آفریدگار و مخلوقات چه نسبتی است و امام در شرح دعای سحر این تعبیر را مکرر به کار میبردند که همه اینها جلوه خداست.
تمام موجودات در ابعاد ظاهری و معنوی، جلوهای از جلوههای خداوند هستند
امام جمعه شیراز با بیان اینکه هر موجودی چه در ابعاد ظاهری و چه معنوی، جلوهای از جلوههای خداست و تعبیر امام این است وقتی او جلوه میکند با تمام اسماءش جلوه میکند، گفت: در زیباییها و جلوهگریها ممکن است یک چیزی از همه موجودات دیگر وجودش جلوه دیگری داشته باشد مثل وجود پیامبر(ص) و حضرت علی(ع) اما بقیه موجودات آیا بهرهای نبردهاند؟ خیر؛ هر جلوهای از جلوههای او به اندازه خودش نمود آن گنج پنهان است و همه جمالات را در خود دارد و این نگاه عرفانی در فلسفه صدرایی که روی وجود بحث میکند به شکل دیگری بحث میکند که وجود مظهر همه کمالات است و هر چه از وجود بهره ببرد یعنی از کمالات بهره برده است.
وی بیان کرد: این نگاهی که ارتباط بین موجودات با حضرت حق و به تعبیر فلسفی ملاصدرا که موجودات در طول هم قرار گرفتند و هر کاملی به کاملتری منتهی میشود، هر دانشمندی، دانشمندتر از خود را بالادست خود خواهد یافت تا میرسد به آن کمالی که از هر جهاتی بینهایت است و این سلسله وجودی را وقتی میشناسیم و جهان را به این شکل نگاه میکنیم این دعا شکل دیگری برای ما پیدا میکند.
اشاره به بعد عرفانی شخصیت امام
آیتالله دژکام در بخش دیگری از سخنان خود به ابعاد دیگر شخصیت امام یعنی بعد عرفانی ایشان اشاره کرد و گفت: عرفان کلمهای که وقتی ما درباره آن سخن میگوییم، ممکن است انواع مختلف آن به ذهن تداعی کند؛ مثلاً امروز بحث عرفانهای نوظهور داریم و آن چیزی که مسلم است برخلاف نگاه برخی از کسانی که امروزه دارند صحبت میکنند، عرفان ملاکی برای سنجش حق و باطلش نیست الا اینکه با برهان بیاید خودش را تطبیق دهد یعنی اگر شما یک مشاهده یا حال عرفانی دارید از این جهت که دارید مشاهده میکنید و یک حالت خاص دارید، هیچ دروغ نمیگویید و واقعیت را میگویید اما آیا این واقعیت همان است که رخ میدهد یعنی حق همان است که من یافتم یا حق هنوز به چنگ من نیامده است.
عرفان حقیقی هیچگاه با سیاسی بودن و اجتماعی بودن مخالف نیست
نماینده ولی فقیه در استان فارس ادامه داد: اینجاست که ما مرز بین عرفانهای مختلف قائل هستیم و معتقدیم عرفان حقیقی که معلمش انبیا و اولیای الهی بودند و در این امت ختمیه وجود حضرت علی(ع) است که باب الهی است و در این خانه باید همه کسب کنند چراکه ولایت به نام او رقم خورده است، عرفان این وجودهای مقدس هیچوقت با اجتماعی بودن و سیاسی بودن و فعال بودن برای مردم و غی نه تنها تضادی نداشته بلکه کاملاً با هم مرتبط و یک سنخ و سیاخ است؛ به عنوان مثال عارفتر از امام حسین(ع) و انقلابیتر از امام حسین(ع) کسی نیست و دعای عرفه و حماسه عاشورا از یک وجود است و در حماسه عاشورا اوج عرفان را میبینیم و در صحنه دعا اوج حماسه را میبینیم یعنی اینها دو روی سکه هستند.
ارتباط عرفان با حماسه ناگسستنی است
وی با تأکید بر اینکه ارتباطی که عرفان با حماسه دارد یک ارتباط ناگسستنی است، گفت: اما کسی که عرفان را نفهمیده، از حرکت انقلابی گریزان است و این عارف به معنای واقعی نیست و همه حقیقت را اگر کسی دل دهد با یک حرکت حماسی و انقلابی مواجه خواهید بود و این نکتهای است و بعد از معصومین که در قله این قضیه هستند حرکتهایی که در تاریخ ما به وقوع پیوسته همهاش یک رگه عرفانی در آن بوده است.
آیتالله دژکام یادآور شد: به عنوان مثال در حرکت سربداران یک چاشنی عرفانی دیده میشود؛ نوع نگاه با نگاه دیگرانی که از این عرفان بهره ندارند و با ولایت علی(ع) پیوند نخوردهاند، بسیار متفاوت است. در روزگار صفویه، یک نحوه استقلال برای ایران ایجاد شد با همه اتنقاداتی که ممکن است به این دوران داشته باشیم اما وقتی به این حرکت استقلالجویانه و عزتمندانه نگاه میکنیم یک مشرب عرفانی آنجا وجود دارد که مردم را برای حرکت رشد و انگیزه میدهد.
وی همچنین گفت: در همین انقلاب اسلامی خودمان هم امام و هم کسانی که دنبال این وجود با برکت حرکت کردند از این مشرب عرفانی ولو اینکه در قالبهای اصطلاحی نمیگنجد، بهره بردند به عنوان مثال شهدا، آیینههای امام شدند اما به علما فرمودند 70 سال درس خواندید قبول باشد اما یک بار یک وصیتنامه هم از شهدا بخوانید که اوج عرفان در آن است و شهدا به این عرفان دست یافتند زیرا با امامشان صاف شدند و خدا کند ما هم روزی با ولی خود صاف شویم.
آیتالله دژکام ادامه داد: این ولایتی که امروز به ارث از امام امت به حق به رهبر انقلاب رسیده است و اگر با ایشان صاف شویم آن راهی که صد ساله دیگران میخواهند طی کنند یک شبه طی میکنیم همانطور که شهدا هم خودشان را در مقابل امام تسلیم کردند و تسلیم ولایت شدند و به اوج عرفان دست یافتند.
آبشخور فلسفه متعالی که امام داشت همان تعالیم اهل بیت(ع) است
امام جمعه شیراز با بیان اینکه اوج حماسههای کربلا را در گودال قتلگاه امام حسین(ع) و هنگام شهادت ایشان میبینیم، گفت: نقل شده که جبرئیل آمد که بخواهد کمکی کند اما امام حسین(ع) وصال حق را میخواست و این عرفان است یا حماسه بلکه این دو با هم پیوند خوردهاند به خاطر اینکه آن فلسفه متعالی که آبشخور آن تعالیم اهل بیت(ع) است، سیاست، اجتماع و غیره همه به نوعی برگشتی به عرفان و وحی قرآن و برهان و فلسفه است که اینها باید با هم پیوند بخورند.
وی با یادآوری اینکه مبنای مکتب امام، مبنایی صدرایی است، گفت: اگر بخواهیم این انقلاب را ادامه دهیم باید این مباحث را حفظ کنیم تا همه جهات یکی شود و یک تمدن باشکوه در استقبال پرچم ولیعصر(عج) شکل گیرد.
امام یک نظریهپرداز سیاسی بود
آیتالله دژکام در ادامه همچنین با اشاره به شخصیت اجتماعی و انقلابی امام گفت: در ایجا بعد دیگری از شخصیت امام یادآوری کنیم و برای جوانترها در حد خودمان معرفی کنیم؛ امام در خصوص مسائل سیاسی نظریهپرداز بود و این نظریهپردازی باعث شد که یک خلأیی را که همیشه در حرکتهای اسلامی در طول تاریخ بعد از دوران غیبت وجود داشت را جبران کند.
وی یادآور شد: هر انقلاب و جنبش و نهضتی وقتی میخواهد رخ دهد باید عواملی دست به دست هم دهند مثلاً مردم نارضایتی از یکسری مسائل دارند اما این نارضایتی به تنهایی باعث نمیشود که انقلابی رخ دهد بلکه باید یک ایدئولوژی جدید مطرح شود که آن ایدئولوژی میتواند مشکلات و نارضایتیهایی که مردم دارند حل کند و این توانمندی درون آن ایدئولوژی حفظ کند و از سوی دیگر یکی از عناصری که لازم است برای اینکه یک انقلاب رخ دهد، رهبر است.
ولایت فقیه، عمود خیمه انقلاب اسلامی است
امام جمعه شیراز گفت: در حرکتهای اسلامی که در تاریخ بعد از غیبت رخ داده ما همیشه با این چالش روبهرو بودیم، این کسی که میخواهد پیشوا و رهبر و جلودار باشد آیا خودش حق چنین کاری از دیدگاه دینی دارد؟ آیا مشروعیت دارد و این یک سئوال بود و امام برای اینکه این خلأ را پر کنند و این حرکت بزرگ انقلابی را در قرن حاضر رقم بزنند با یک جدیتی به مسئله ولایت فقیه پرداخت، چیزی که امروز هم باید به عنوان عمود خیمه انقلاب اسلامی در استمرار انقلاب خیلی به آن اهمیت دهیم.
آیتالله دژکام بیان کرد: امام وقتی که ولایت فقیه را در ادامه ولایت معصوم به تعبیر امروزیها تئوریزه کرد و دلایلش را هم ذکر و محکم کرد، این خلأیی که در تاریخ حرکتهای انقلابی ما بود، جبران شد.
وی همچنین یادآور شد: ما در یک فضایی پیش از حضرت امام بودیم که گاهی اگر یک حرکت رخ میداد، بزرگانی حتی از اهل علم میگفتند چوپان این گله ما نیستیم پس این گله رها شده است اما امام فرمود خیر، خدا هیچگاه مردم را رها نکرده است و اگر امام معصومان غایب است دیگری هست که باید این کار را ادامه دهد و وقتی این را امام با قدرت بیان کردند و حرکت آغاز شد بنا شد حکومتی تأسیس شود که ولایت محورش است و از آن طرف امام فرمودند شکل این حکومت جمهوری باشد.
نماینده ولی فقیه در استان فارس افزود: این سئوال همیشه مطرح بوده و هنوز هم در افق فلسفه سیاسی مطرح است که جمع بین جمهوریت و اسلامیت انگار آسان نیست و این یک تناقض نماست به تعبیر کسانی که در علوم سیاسی کار میکنند میگویند پارادوکس است.
امام جمهوریت و اسلامیت را در کنار هم قرار داد
وی گفت: اگر بخواهیم ساده بگوییم در افق فلسفه سیاسی این دو با هم جور نمیشود چون دموکراسی و جمهوریت میگوید حرف آخر مردم میزنند مردم هرچه بگویند همان باید شود و اقلیت نمیتواند مطرح باشد و در طرف مقابل ما بهعنوان مسلمان و پیرو ولایت میگوییم هرچه خدا خواسته است با هرچه اکثریت بگویند دو حرف است و با هم تناسب ندارد و طبیعت این بحث آن است که ما بگردیم در اندیشههای امام که این دو را با هم یکی کرد که چگونه میاندیشید و فرمود این دو با هم یکی میشود.
آیتالله دژکام تأکید کرد: امام میخواهد بفرماید که موجودات در مقابل حق فانی هستند، هستند نه اینکه نیستند و این کثرت را انکار نمیکنیم نه از نگاه فلسفی و عرفانی ولی میخواهیم بگوییم وقتی با او مقایسه میشود و در مقابل او قرار میگیرد، فانی میشود و اگر ما بنا گذاشتیم و بگوییم همه در پیشگاه او فانی هستند نوبت به انسان میرسد در حالی که انسان اختیار دارد یعنی میتواند در افعال اختیاری و انتخابگریهای خودش در مقابل خدا بایستد و شیطان شود و برعکس میتواند در انتخابهای خودش تسلیم خدا باشد و این میشود انسان رشد و کمال یافته.
نماینده ولی فقیه در استان فارس گفت: اگر تسلیم فرمان خدا شدیم یعنی در آن مسئله در اراده الهی فانی شدهایم؛ خدا فرموده میتوانید تصمیم بگیرید اما اینگونه خدا دوست دارد اینکه هرچه او میگوید من انتخاب میکنم یعنی من فانی شدهام در اراده الهی و در رتبههای پایین فنا هم اینگونه است و ما به دنبال چیزی میرویم که فرد مورد علاقهمان نظر دارد.
امام در جمهوریت به مردم ایران اعتماد کرده و از عشق مردم به خدا آگاهی داشت
وی با بیان اینکه امام در جمهوریت به مردم ایران اعتماد کرده است و میگوید میدانم اینها خدا و پیامبر(ص) و حضرت علی(ع) را دوست دارند و خواسته آنان بر خواسته خودشان مقدم میدانند، گفت: امام از عشق مردم ایران به خدا و اهل بیت(ع) آگاهی داشت و بعد گفت مردم فانی در اراده حق هستند و من میگویم هرچه مردم میگویند اما مردم ما جز آنچه خدا و اولیای خدا میگویند حرفی نخواهند زد و این حس و باوری است که امام نسبت به این ملت داشته است و امروز هم همین باور را رهبری دارند که هر جا بقیه دلسرد میشوند، معظمله میگویند من به مردم، به آینده و جوانان امیدوارم و آینده مال اینهاست چون امت خود را میشناسند و میدانند که این مردم در اوج همه سختیها وقتی به یاد امام حسین(ع) و فرق شکافته حضرت علی(ع) میافتند اشک میریزند و دیگر از خودشان ارادهای ندارند.
آیتالله دژکام با تصریح اینکه این فنای ما در اراده الهی باعث میشود فاصلهای بین دموکراسی مردم سالاری با خدا سالاری نماند و جمهوریت و اسلامیت در این نظام با هم در کنار هم قرار گیرند، گفت: در طول قرنها عشق و اراده مردم ایران به دین خالص شده است حتی چیزهایی که جنبه تمرینی دارد وقتی برای خودمان تمرین میکنیم میگویند میتواند در ژنها منتقل شود لذا ما عصاره همه تلاشهای 1400 ساله مردمی که خالصانه برای خدا کار کردند و به مرور به نسلهای جدید منتقل شده است را میبینیم و امروز مردم ما مردمی هستند که واقعاً همه خوبیهای آن قرنهای گذشته را یک جا خداوند به آنها داده است و امیدواریم که این به معنای ظهور امام زمان(عج) باشد.
اشاره به نگاه جهانی امام راحل
نماینده ولی فقیه در استان فارس در بخش دیگری از سخنان خود به نگاه جهانی امام راحل نیز اشاره کرد و گفت: خاستگاه همه افعال و رفتار و تفکرات و اندیشههای امام، اسلامی و دینی است و امام ما در هیچکدام از شعارهای انقلابیش حرفی را که ممکن است بگوییم آبشخورش یک مکتب یا فلسفه یا نگاه سیاسی غیردینی است به ما القا نکردند.
امام در باب استکبارستیزی و حمایت از مستعضفان یک مبنای کاملا قرآنی و اسلامی داشتند
وی اظهار کرد: امام در باب استکبارستیزی و حمایت از مستعضفان یک مبنای کاملا قرآنی و اسلامی داشتند و این با نگاه سوسیالیستها و کمونیستها فاصله بسیار زیادی دارد، سوسیالیزم و کمونیزم در طول دورهای که ادعا میکرد دارد در دنیا حضور پیدا میکند، پرونده و کارنامه خوبی ارائه نداد.
آیتالله دژکام گفت: همین فلسطینی که روز جمعه هم روز قدس است و میخواهیم در این روز در دفاع از مردم فلسطین راهپیمایی کنیم، سوسیالیستها بودند اما راحت با اسرائیل که غاصب بود هماهنگ و هم فکر شدند و شرق و غرب که دو بلوک عمده بود هر دو با اسرائیل ساخته بودند اما فریادی که امام برآورد امروز استمرار آن را میبینیم چون مبتنی بر قرآن است و همانطور سالم دارد انتقال پیدا میکند.
مبنای همه اندیشهها و اقدامات امام، آیات قرآن بود
وی با بیان اینکه مبنای تفکرات و اقدامات امام همگی آیات قرآن بود و با نگاه قرآنی وارد عرصه شد و دستورات اسلام و قرآن را با صدای بلند اعلام میکرد و از همه میخواست که این تفکر را ادامه دهند، گفت: امروز افتخار همه ما این است که اگر امام راحل بزرگورارمان در بین ما نیست و روح ملکوتیش پرواز کرده است شخصیتی به جای آن بزرگمرد نشسته است که همان نگاه قرآنی و انس با مفاهیم دینی چنان در وجودش آمیخته شده است که چیزی جز حرف خدا و قرآن و اهل بیت از این بزرگمرد شنیده نمیشود و امام خامنهای امروز ادامه دهنده همان مسیر امام است.
رهبر معظم انقلاب، همان مسیر امام را استمرار میدهد
امام جمعه شیراز با یادآوری اینکه مقام معظم رهبری در علم تفسیر ید طولایی دارند و نکتههای بسیار بکری از آیات قرآنی استفاده میکنند، گفت: این بزرگمرد امروز دارد مسیر امام را طی میکند، همانطور که سال اول بعد از رحلت امام علام کرد که مسیر امام مسیر ماست و امروز با فریاد بلند اعلام میکند که من انقلابیم؛ این انقلاب همانطور که شروع شد، رهبری دارد که آن را استمرار میدهد و امیدواریم این حرکت بالنده انقلاب اسلامی همانطور که مژدههایش در آیات قرآن آمده است به جایی برسد که شر صهیونیزم را از سر همه جهانیان برچیند و امیدواریم که فریادهای محکمتر مردم ما در روز قدس زمینهساز آزادسازی قدس باشد.
انتهای پیام