کوشش علمی امام حسن عسکری(ع) و تشویق نویسندگان در کنار تربیت شاگردان

به گزارش ایکنا از همدان، تاريخ اسلام، بيان گر مظلوميت‎ها و جورهايی است كه ظالمان بعد از رحلت پیامبر اکرم(ص) بر خاندان پاك او روا داشته و كارنامه‌های سياهی را از خود به يادگار گذاشته‌اند.
كه اين مظلوميت‌ها پس از رحلت رسول(ص) و بستن دستان علی‌بن‌ ابی‌طالب(ع) و آتش زدن درب خانه حضرت فاطمه زهرا(س) آغاز شد تا به شهادت رساندن امام یازدهم امام حسن عسکری(ع) ادامه داشت تا نهایتا دوران امامت دوازدهم در غیبت آغاز شد.
دوره بنی عباس يا عباسيان به وسيله فردی خونريز و سنگدل به نام «ابوالعباس عبدالله بن محمد» مشهور به «سفاح» پايه‌ريزی شد و همه شعارهايشان را زير پا نهاده و فقط انتظارش را در اذهان باقی گذاشتند. آنها نيز يكی پس از ديگری ائمه اطهار عليهم السلام را زير فشار سياسی و اجتماعی قرار داده و با اين كار باعث عقب ماندگی امت اسلام تا به امروز گشتند و از همه مهم‌تر اين كه آنان دست خبيث خود را به قتل شش امام معصوم يعنی امام صادق(ع) تا امام حسن عسکری(ع) آلوده ساختند.
امام حسن عسکری(ع) در زمان خلافت سه خليفه عباسی زندگی و امامت می‌‌كرد كه اولين خليفه به نام «معتز بالله» بود كه فرزند متوكل عباسی بود كه پس از بركناری مستعين در سال 252 هـ.ق زمام امور را به دست گرفت.
در آن زمان تركان تسلط زيادی بر امور كشور داشتند و به جای اين كه آنان مطيع خليفه باشند، خليفه مطيع آنان بود. كه به طور خلاصه بايد بيان کرد دوران معتز، دوران درگيری او با تركان بوده است. تركان وقتی ديدند كه معتز به قتل عام آن ها فكر می‌كند و در پی كشتن سران آن هاست، تصميم گرفتند كه دسته جمعی به نزد او بروند و او را ملامت كنند و از او پول بگيرند. ولي او از اين كار امتناع ورزيد، تركان بر سرش ريختند و در نتيجه او را كشتند. كه بعد از او «مهتدی» دومين خليفه معاصر امام يازدهم(ع) و چهاردهمين خليفه عباسی بود كه بر مسند خلافت تكيه زد.

گریه «مهتدی» در دل شب
«مهتدی» از ابتدای خلافتش، عمربن عبد العزيز، حاكم اموی را الگوی خويش قرار داد، او گاهی می‌گفت «در ميان خلفای اموی حداقل يك فرد پاكدامن وجود داشت، برای ما بسيار شرم آور است كه در ميان خلفای عباسي كسي شبيه او نباشد.»
از اين رو، محلی برای دادرسی به شكايت مردم بنا كرد و خود شخصاً به دادخواهی می‌پرداخت. او امر به معروف و نهی از منكر می‌كرد و شراب و آوازه خوانی را ممنوع ساخت و هر روز جمعه برای اقامه نماز جمعه به مسجد جامع می‌رفت و در دل شب با خدا خلوت می‌كرد و می‌گريست.
چنين كسی با چنين احوالی كه ذكر شد، می‌بايست در رده اولياء خدا قرار گيرد. اما می‌بينيم او كه اين چنين به درگاه باری تعالی اشك و فغان سر می‌دهد فرزند ارجمند پيامبر اكرم(ص) يعنی امام عسکری(ع) را در زندان قرار داده و حتی تصميم بر قتل آن حضرت گرفته بود. كارهای مهتدی در جلب نظر عام و خاص زمينه توطئه تركان بر او را فراهم ساخت كه منجر به كشته شدنش شد. در زمان مهتدی، شورش‌های زيادی به وقوع پيوست كه مشهورترين آن، قيام صاحب الزنج است.
او مدعی بود كه او ذريه اهل بيت است. او خود را علی بن محمد بن احمد بن عيسی بن زيد بن علی بن حسن بن ابی طالب می‌دانست اما اعمالش مناقض يك ديگر بودند و كودكان و افراد ناتوان را به قتل می‌رساند. از امام حسن عسکری(ع) او سؤال كردند، حضرت فرمود «او از ما نيست بلكه هيچ وقت از ما اهل بيت نبوده است.»
بدين سان، امام(ع) با اين بيان شيوا، او را رسوا و همچنين ذهن عوام را از بدبينی و سوء ظن نسبت به اهل بيت(ع) پاك ساخت.

کنترل‌های ویژه خلیفه عباسی بر امام یازدهم
«معتمد» سومين خليفه عباسی معاصر امام حسن عسکری(ع) بوده است. وی چهار سال از دوران امامت امام حسن عسکری(ع) در مسند خلافت بود. مورخان درباره او نوشته‌اند «او فردی عياش و مفسد الراي و اخلاق بود بديهی است كه كسی كه مدام در مستی و جام و شراب غوطه‌‌ور باشد، ديگر جايی برای رسيدگی به امور ديگر ندارد.»
معتمد نيز مانند خلفای پيشين، همچنان امام عسکری(ع) را زير فشار و زندان قرار داد. وی دژخيمانی چون يحيي بن قتيبه و علی بن جرين را براي اذيت و آزار امام حسن عسکری(ع) قرار داد.
اوضاع سياسی در زمان امام حسن عسکری(ع) دوران خفقان و فشار و سياهي بود. بطوري كه اين فشار و خفقان بر اوج خود در زمان امام عسکری (ع) رسيده بود. و اين به سبب دو علت بود.
اول اینکه در زمان امام يازدهم شيعه به صورت يك قدرت عظيم در عراق در آمده بود و همه می‌‌دانستند كه اين گروه، حكومت هيچ يك از عباسيان را مشروع نمی‌دانند و هيچ‌گاه سر تعظيم در برابر آن‌ها فرود نمی‌آورند.
دوم اینکه امام يازدهم پدر منجي عالم بشريت است، خاندان عباسي و پيروان آنان از طريق روايات و اخبار متواتر می‌دانستند كه آن كسی كه تار و مار كننده حكومت‌های خودكامه و براندازنده طاغوتيان است، همان مهدی موعود(ع) و از نسل امام عسکری (ع) است، به همين جهت پيوسته مراقب اين امام همام بودند، تا بلكه بتوانند فرزندش را نابود كنند.
در اين چنين شرايط بحراني و جو خفقان حاكم بر جامعه كه ارتباط مستقيم با شيعيان امكان پذير نبود بايد چاره‌ای انديشيد، لذا ائمه اطهار عليهم السلام از زمان امام صادق(ع) راه كاري نو براي ترويج دين مبين و انجام رسالت خويش ابداع كردند و آن استفاده از وكلا و نمايندگان در ساير مناطق بود.
البته عوامل ديگري نيز غير از جو حاكم بر جامعه در تشكيل و گسترش سازمان وكالت، مؤثر بوده است.
اما علت اینکه امام حسن عسکری(ع) را، عسکری می‌گویند، این است که حضرت به دستور خلیفه عباسی در «سامراء» در محله «عسکر» سکونت اجباری داشت، چرا که خلیفه از نفوذ و موقعیت مهم اجتماعی امام نگران بود و حضرت را ناگزیر کرده بود که هر هفته روزهای دوشنبه و پنجشنبه در دربار حاضر شود.

تلاش‌های علمی امام عسکری(ع)
حضرت عسکری(ع) با وجود همه آن فشارها و کنترلها و مراقبتهای بی وقفه حکومت عباسی، یک سری فعالیتهای سیاسی، اجتماعی و علمی در جهت حفظ اسلام و تشیع و مبارزه با افکار ضد اسلامی و ضد شیعی انجام داد.

تربیت شاگردان
گرچه حضرت عسکری(ع) بر اثر نامساعد بودن زمان و محدودیت بسیار شدید که حکومت عباسی اعمال می‌کرد، موفق به گسترش دانش دامنه دار خود در سطح کل جامعه نشد، ولی در تربیت شاگردانی که هر کدام به سهم خود در نشر و گسترش معارف ناب تشیع و رفع شبهات دشمنان شیعه نقش مهم و به‌سزایی داشتند، موفق گشت.
شیخ طوسی رحمه الله تعداد شاگردان آن حضرت را بیش از صد نفر ثبت کرده است.

تشویق نویسندگان
حضرت عسکری(ع) در کنار تربیت شاگردان از تشویق نویسندگان غافل نبود.
داود بن قاسم جعفری می گوید «کتاب «یوم و لیلة» از یونس آل یقطین را به حضرت عسکری(ع) عرضه داشتم. امام فرمود: تَصْنیفُ مَنْ هذا؛ نوشته چه کسی است؟ گفتم: نوشته یونس است. آن گاه فرمود: خداوند در مقابل هر حرف، نوری به او در روز قیامت عطا فرماید.»
بر اثر همین تشویقها بود که شانزده تن از شاگردان حضرت، دست به تألیف زدند و 118 عنوان کتاب، ثمره آن شد. از میان آنها علی بن حسن فضّال 36 کتاب، محمد بن حسن صفار 35 کتاب، عبدالله بن جعفر حمیری 19 کتاب، احمد بن ابراهیم 7 کتاب و هارون بن مسلم 6 کتاب دارد.
و همین طور تعداد راویانی که از آن حضرت حدیث نقل کرده‌اند، به 106 نفر می‌رسد.

تألیفات امام حسن عسکری(ع)
حضرت عسکری(ع) علاوه بر تربیت شاگردان و تشویق نویسندگان، خود نیز دست به قلم برده و کتب و نامه‌های فراوانی را برای توسعه علم و دانش و هدایت و راهنمایی جامعه از خود به یادگار گذاشته است که به نمونه هایی اشاره می شود:
تفسیر القرآن که حسن بن خالد برادر محمد بن خالد آن را نقل کرده است. قابل یادآوری است که امروزه کتابی با عنوان «تفسیر الامام العسکری علیه السلام » موجود است که عالمان رجال و حدیث بر آن نقدها دارند و آن را غیر از نوشته اصلی می دانند.
کتاب «المنقبة» که مشتمل بر بسیاری از احکام و مسائل حلال و حرام است.
جز اینها کتب دیگری نیز به آن حضرت منسوب است.
در زمان امام حسن عسکری(ع) تشیع در مناطق مختلف و شهرهای متعددی گسترش یافته بود و شیعیان در نقاط فراوانی متمرکز شده بودند؛ شهرها و مناطقی، مانند: کوفه، بغداد، نیشابور، قم، آبه (آوه)، مدائن، خراسان، یمن، ری، آذربایجان، سامراء، جرجان و بصره که از پایگاههای شیعیان به شمار می رفتند. در میان این مناطق، به دلائلی سامراء، کوفه، بغداد، قم و نیشابور از اهمیت ویژه‌ای برخوردار بودند.
حضرت برای گسترش فرهنگ تشیع، توسعه علم و دانش، و هدایت و سازندگی، نامه های فراوانی به آن شهرها نوشته است، مانند: نامه آن حضرت به شیعیان قم و آوه که متن آن در کتابها مضبوط است و نامه های فراوان حضرت به مردم مدینه و نامه ای که امام به «ابن بابویه» نوشته، و نامه مفصلی که حضرت خطاب به «اسحاق بن اسماعیل» و شیعیان نیشابور نوشته است.
در نامه اخیر، آن حضرت پس از توضیح درباره نقش امامت در هدایت امت اسلامی و تشریح ضرورت و اهمیت پیروی از امامان و هشدار از سرپیچی از فرمان امام، نوشته اند: «.. ای اسحاق! تو فرستاده من نزد ابراهیم بن عبده هستی تا وی به آنچه من در نامه ای که توسط محمد موسی نیشابوری فرستاده ام، عمل کند. تو و همه کسانی که در شهر تو هستند، موظفید بر اساس نامه مزبور عمل کنید.»
انتهای پیام