برخی تازه به دوران رسیده‌ها فلسفه اسلامی را انکار می‌کنند/ عمق فلسفه ملاصدرا فهمیده نشده
گروه اندیشه ــ چهره ماندگار فلسفه با تأکید بر اینکه مهدی حائری‌یزدی از جمله کسانی بود که علی‌رغم سفر به غرب همچنان به فلسفه اسلامی توجه داشت، بیان کرد: امروز گاهی می‌بینیم برخی افراد که یک کتاب غربی پشت جلد سفید می‌خوانند فلسفه اسلامی را انکار می‌کنند، در حالی که عمق فلسفه ملاصدرا را نفهمیده‌اند.
به گزارش خبرنگار ایکنا؛ مراسم بزرگداشت مهدی حائری‌یزدی روز گذشته، سوم دی‌ماه، با حضور جمعی از اندیشمندان و علاقه‌مندان در مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران برگزار شد.
غلامحسین ابراهیمی‌دینانی، استاد بازنشسته و چهره ماندگار فلسفه، در این مراسم به طرح بحث در زمینه شخصیت فلسفی مهدی حائری پرداخت و بیان کرد: شاعر می‌گوید: به بال خویش باید کرد پرواز / به بال دیگران نتوان پریدن. شاید بحثی که دارم تبیین معنای این شعر باشد.
وی در ادامه افزود: شیخ عبدالکریم حائری مؤسس حوزه علمیه قم است و تا قبل از او سالیان درازی یعنی از زمان شیخ طوسی تا ایشان، نجف اشرف حوزه علمیه اصلی علما بوده است. در طول بیش از هزار سال شیخ عبدالکریم حائری آمد و حوزه قم را تأسیس کرد. مرحوم حائری‌یزدی فرزند شیخ عبدالکریم بود و فرزند بزرگتر وی نیز مرحوم آقا مرتضی بودند. بنده اگر شیخ مرتضی را ندیده بودم، شاید معنی قدیس بودن را نمی‌فهمیدم. آدمی به این صداقت ندیده و نخواهم دید.
این چهره ماندگار فلسفه با بیان اینکه حائری‌یزدی حقیقتاً فیلسوف بود، اظهار کرد: اگر بخواهیم در مورد دانش فلسفی‌اش صحبت کنیم بسیار مفصل است و انصافاً فلسفه اسلامی را خیلی خوب می‌دانست. سال‌ها در آمریکا بود و البته از طرف آیت‌الله بروجردی به آنجا رفته بود و بعد هم در آنجا ماند. دانشگاه‌های آمریکا را دیده بود، فلسفه غرب را می‌دانست، ولی با اینکه به زبان‌های انگلیسی و عربی تسلط داشت، در آثارش از این زبان‌ها استفاده نمی‌کرد. البته بنده از علمای عربی‌نویس انتقاد نمی‌کنم، ابن‌سینا عربی نوشته است، ملاصدرا نیز همین طور و بنده نمی‌توانم از این‌ها انتقاد کنم. حتی علامه طباطبایی المیزان را به عربی نوشت و این کار رسم بوده که عربی می‌نوشتند.
وی در ادامه تصریح کرد: البته این کار هم احترام به زبان قرآن بوده است و هم اینکه هر انسانی به هر زبانی که علم را می‌آموزد به آن زبان راحت‌تر می‌نویسد؛ مثلاً اگر کسی در غرب فیزیک خوانده باشد و به ایران آمده باشد، یقیناً در این زمینه به زبان آن علم بهتر می‌تواند بنویسد. در هر صورت علما به عربی می‌خواندند و به عربی می‌نوشتند، اما مرحوم حائری فارسی می‌نوشت و چقدر هم زیبا می‌نوشت. در دوره جوانی، اولین کتابی که از ایشان خواندم بیش از اینکه محتوایش من را تحت تأثیر قرار دهد مسحور نثر زبان فارسی‌اش شدم.
دینانی بیان کرد: شاید باور نداشتم که آدم به بیت خود افتخار کند. به یک معنا خوب است و به یک معنا نیز وجه عقلی ندارد. بدون تردید مهدی حائری آقازاده بود. ایشان می‌توانست بگوید که فرزند شیخ عبدالکریم حائری هستم، اما چندان به فامیل خود افتخار نمی‌کرد و خودش را به اینکه آقازاده نمی‌دانست، بلکه درس‌خوانده بود. فلسفه اسلامی را خوب خوانده بود و از شاگردان قدیمی امام(ره) محسوب می‌شد.
وی در ادامه تصریح کرد: این سال‌ها نیز در آمریکا بود بیکار ننشست و فلسفه غرب را به زبان اصلی خواند و می‌توان گفت که ایشان جامع‌الحکمتین بود. آثار زیادی ندارد، اما آنچه دارد پخته و قابل احترام است. این مرد بسیار مؤدب و اخلاقی بود و به یاد دارم که وقتی در یکی از کتب اشکالی کردند، به ایشان جواب دادم و گفتم که ایرادشان وارد نیست. ضمن اینکه مکرر هم خدمت ایشان می‌رسیدم، اما آن جوابی که ایشان مجدداً داد، بسیار محترمانه بود.
این چهره ماندگار فلسفه بیان کرد: اگرچه مهدی حائری آقازاده واقعی بود، ولی با آقازادگی زندگی نکرد و مصداق این شعر است که به بال خویش باید کرد پرواز / به بال دیگران نتوان پریدن. درس خوانده بود و به ویژه فقه را خوب خوانده بود. در این سال‌ها نیز که در غرب به سر می‌برد، مسائل را خوب آموخته بود و در عصر ما بدون اغراق می‌توانیم وی را به نام جامع‌الحکمتین بنامیم.
وی با تأکید بر اینکه حائری به فلسفه اسلامی توجه تام داشت، تصریح کرد: به فلسفه اسلامی بی‌اعتنا نبود و همچنان به عظمت و عمق فلسفه اسلامی باور داشت. امروز گاهی می‌بینیم که یک نفر کتاب غربیِ پشت جلد سفیدی را خوانده است. حال باید ببینید که چه چیز‌هایی که نمی‌گوید و فلسفه اسلامی را به کلی انکار می‌کند. وقتی که آدم فلسفه اسلامی خوب نخواند، تحت تأثیر غرب قرار می‌گیرد. علتش نیز این است که فلسفه غرب به‌روزتر و روان‌تر است. آدمی که عمق فلسفه ملاصدرا را نفهمیده بی‌اختیار مجذوب فلسفه غرب می‌شود.
دینانی با بیان اینکه مهدی حائری مردی بود که به بال خویش پرواز کرد، گفت: شیخ عبدالکریم حائری را ندیدم، اما از فرزندان و نوادگانشان فهمیدم که ایشان شخصیت بزرگ داشتند. همچنین خانواده بزرگی نیز داشتند و آقا مرتضی قدیس اعظم بود.
وی در ادامه تصریح کرد: فقهای بسیار زیادی داریم، ولی توجه به این نکته ذهن باز می‌خواهد که می‌گفت مسئله مالکیت مشاع، مالکیت دولت را توجیه می‌کند. اگر این حرف درست فهمیده می‌شد و باز می‌شد، حالا بسیاری از مشکلات را نداشتیم. در فلسفه نیز کتاب‌های خوبی دارد و حکمت و حکومت او را خوانده‌ام، اما چیزی از آن نمی‌گویم. ایشان واقعاً مردی حکیم و فرهیخته بود.
این چهره ماندگار فلسفه بیان کرد: ناسیونالیست نیستم، اما ایرانی هستم. حوزه علمیه را در طول تاریخ، از زمان شیخ طوسی تاکنون که هزار سال گذشته است، ایرانی‌ها تأسیس کرده‌اند، چنانکه شیخ طوسی نیز ایرانی بود و باید بگویم کاری که حاج شیخ عبدالکریم یزدی انجام داد و آن را به قم آورد بسیار ارزشمند بود. در هر صورت مرحوم حائری‌یزدی فقیه، اصولی و ادیب بود و فارسی‌نویسی‌اش نیز بی‌نظیر بود. اگر ایرج میرزا قلم وی را می‌دید، از قلم دشتی تعریف نمی‌کرد.
انتهای پیام
