دانشگاه باید در انتظار پژوهشگرانی باشد که گزاره‌ها را در طول نظریه‌ها استخراج کرده باشند

به گزارش خبرنگار ایکنا؛ محمدمهدی طهرانچی، رئیس دانشگاه آزاد اسلامی امروز دوشنبه، ۲۰ اسفندماه در سومین کنگره کرسی‌های نظریه پردازی، نقد و مناظره که به مناسبت چهل سالگی انقلاب اسلامی برگزار شد، با طرح این پرسش که چرا علم و فناوری به عنوان پایه اول مطرح می‌شود، اظهار کرد: این حدیث شریف «العلم سلطان من وجده» را بسیار در بیانات رهبری شنیده‌ایم. تصور این است که باید به سراغ بحث علم موشک، علم دفاع و سخت برویم، اما ماهیت این کلام این است که به علم به ماهو علم برای حکومت و حکمرانی توجه لازم داشته باشید.

طهرانچی با بیان اینکه مسیر کشور به سمت آینده است، افزود: اداره امور کشور می‌خواهد هم امروز ما را به نحو احسن اداره کند و هم آینده نیکو برای ما رقم بزند.

وی گفت: سه دسته علوم در ذیل نظریه‌پردازی رشته انسانی مطرح می‌شود که شامل چگونگی اداره کشور، چیستی و نیز چرایی حکمرانی است. اگر این علوم با هم پیوسته نباشد، نتیجه این می‌شود که استاد دانشگاه نظریه می‌دهد، اما بانک ما کار خودش را می‌کند.

وی با بیان اینکه در چرایی و چیستی عمدتا اقتباسی عمل کرده‌ایم، افزود: بخش عمومی را که دولت حکمرانی می‌کند و از سیاست‌ها، قالب‌ها، نظام‌ها، مدیریت و قوانین تشکیل شده و این بخش دانشگاه و حوزه‌های ما را برای چگونه اداره کردن مورد خطاب قرار می‌دهد و می‌گویند این فناوری را آورده‌ایم اکنون حد و حدود آن چیست؟ مثلا می‌گویند می‌خواهیم بانک داشته باشیم، البته که داشتن آن مفروض است، اما تا زمانی که به چرایی بانک نپردازیم، با عوض کردن صرفا قالب‌های بانک نمی‌توانیم جامعه را از قید نظام ربوی آزاد کنیم.

وی گفت: در نظام حکومتی ما اجزای سیاست کلی تا برنامه‌ریزی مشخص است. دستگاه‌ها خروجی دارند و مجلس و دولت عملکرد دارد. دوره‌های برنامه‌ریزی چهار یا پنج ساله است و به همین نسبت هم هر دولت چهار ساله است.

طهرانچی با اشاره به ضرورت توجه به سیاست پژوهی و علم برنامه‌ریزی، یادآور شد: بعضی می‌گویند این دسته از علوم در غرب از جمله علوم جدید است و سابقه چندانی ندارد. اما نگاه آینده نگری و برنامه‌ریزی خاصه غرب نیست، داستان احسن‌القصص در قرآن را نگاه کنید و داستان یوسف را که بخوانید خواهید دید به کمک این علم در حقیقت آینده تار را می‌توان با آینده نگری دقیق نجات داد. حاکم آینده تاریک را دید و برای آن آینده‌نگری کرد.

وی افزود: حکمرانی سیاستگذاری در حوزه‌های عمومی، اقتصادی، سیاست، محیط زیست، علم، فرهنگ و اجتماع را در بر می‌گیرد. اما در میان موضوعات حکمرانی موضوع علم حالت مقدمه برای بقیه دارد. درست است سیاستگذاری علم دستاورد فناوری و علمی دارد، اما دستاورد‌های اقتصادی و اجتماعی هم دارد. سیاستگذاری حوزه علم حالت پیشینی نسبت به دیگر مقولات دارد.

رئیس دانشگاه آزاد با بیان اینکه حکمرانی دو مقدمه چرایی و چیستی دارد، گفت: نهادها، فناوری‌ها، قالب‌ها و سیاست‌ها با برنامه شروع نمی‌شوند، برنامه‌ریزی یک مقدمه‌ای دارد. اگر در حکمرانی صنف‌گرایی اهمیت داشت یک رویکرد خواهد بود و اگر نخبه‌گرایی و یا کثرت گرایی در راس توجهات بود، قوانین خروجی قدرت چیز‌های دیگری خواهد بود؛ لذا سیاستگذار باید از گزاره چرایی در برنامه ریزی‌ها استفاده کند. وقتی سخن از تجاری سازی دانش و ایجاد پارک‌های علم و فناوری است، سوال این است اگر قرار است استاد از آن پارک منفعت کسب کند آیا مانع تدریس او نمی‌شود؟ اساسا آیا علم کالای خصوصی است یا خیرِ عمومی؟ اگر کالا باشد پس با این حرف که زکات علم نشر آن است چطور کنار می‌آییم و نظریه در این بحث چیست؟

 

وی با بیان اینکه ما قائل نیستیم به اینکه نظریه برای حکمرانی است، افزود: دانشگاه باید در انتظار پژوهشگرانی باشد که گزاره‌ها را در طول نظریه‌ها استخراج کرده باشند. ما برای سیاست‌گذاری و حکمرانی از ابتدا تا انتهای چرخه را باید برویم. جامعه‌ای که خواب است، اما دانشگاه دارد و این دانشگاه بازیچه‌ای بیش نیست به جایی نمی‌رسد. امیدواریم در چهل سالگی انقلاب کرسی‌های نظریه پردازی محور حکمرانی باشد.

انتهای پیام