معیارهای امیرالمؤمنین(ع) برای انتخاب کارگزاران مالی/ شهادت در راه عدالت
گروه اقتصاد ــ پژوهشگر سیره معصومین(ع) اظهار کرد: حضرت علی(ع) با ملاکهایی همانند دیانت، پاکدستی، اصالت خانوادگی، علم و دانش و تخصص افرادی را برای مناصب مالی برمی‌گزیدند اما در همان زمان که عصر حاکمیت معصوم بود، باز هم افرادی بودند که شیطان آنها را وسوسه و از صحنه عدالت و پاکدستی بیرون میکرد و دست به برخی مفاسد اقتصادی می‌زدند.
حجت‌الاسلام والمسلمین محمدحسین علی‌اکبری، پژوهشگر سیره معصومین(ع)، در گفت‌وگو با ایکنا، به بیان نکاتی درباره سیره اقتصادی حضرت علی(ع) پرداخت و اظهار کرد: در ابتدا لازم است در آستانه شهادت مظلومانه امیر مؤمنان حضرت علی(ع) این شهادت جانسوز را بر همه پیروان و شیعیان آن حضرت تسلیت عرض کنم و همچنین این مصیبت جانکاه را به محضر مقدس حضرت بقیه‌الله اعظم امام زمان(عج) تسلیت میگویم. امیدوارم اگرچه وجود مبارک ایشان در میان ما نیست و شیعیان و حتی بشریت از نعمت وجود وی محروم‌اند، از درس‌های آموزنده و حیات‌بخش ایشان بهره‌مند شویم.
لزوم الگو گرفتن از سیره حضرت علی(ع) در تحقق عدالت
وی با اشاره به ضرورت درس گرفتن از سیره حضرت علی(ع) در ابعاد مختلف زندگی ادامه داد: لازم است درس‌های زندگی حضرت علی(ع) را در زندگی خود به کار ببندیم؛ به ویژه در شرایط کنونی که با مشکلات اقتصادی زیادی در جامعه مواجه هستیم. لذا هرچه بیشتر نیازمند الگوهایی همانند امیرالمؤمنین علی(ع) هستیم.
حجت‌الاسلام علی‌اکبری به اهمیت تحقق عدالت و الگو گرفتن از سیره امام اول شیعیان در این زمینه گفت: در جوامعی که شعار عدالت بیش از گذشته سر داده میشود و بسیاری از مردم و به ویژه سران حکومت‌ها، شعار عدالت را سر می‌دهند و یدک می‌کشند، خبری از عدالت در عمل وجود ندارد. لذا سیره آن حضرت در تحقق عدالت، الگوی مناسبی در جهان امروز است.
سختی‌های اجرای عدالت در دنیای کنونی
این پژوهشگر سیره معصومان(ع) به سختی‌های اجرای عدالت اشاره و بیان کرد: اگر هم کسی در شرایط کنونی در این راه قدم بگذارد و همت خود را به کار برای اینکه مجری عدالت باشد به کار ببندد و قدم جای قدم امیرالمؤمنین(ع) بگذارد که شهید راه عدالت شد و در واقع اگر امروزه در جوامع بشری، چنین رهروی برای حضرت علی(ع) باشد، جدای از اینکه ترور شخصیت میشود و شخصیت وی را با تهمتها و شایعات و دروغ‌ها نابود می‌کنند، حتی ممکن است خود آن شخص نیز قربانی راه عدالت شود.
وی یادآور شد: آنچنان که روایت شده است: «قُتِلَ عَلِیٌّ فِی مِحْرَابِ عِبَادَتِهِ لِشِدَّةَ عَدْلِهِ» یعنی عدالت حضرت علی(ع) بود که مقدمات و شرایط شهادت آن حضرت را فراهم کرد. در طول تاریخ و به ویژه در عصر خود ما هم افرادی بوده‌اند که راه حضرت علی(ع) را در زمینه تحقق عدالت ادامه داده‌اند و منادی عدالت بوده‌اند و تلاش کرده‌اند که این امر مهم را اجرا کنند اما با حیلهها، تزویرها و نفاق دشمن و همچنین با دست ظالم از میان مردم برچیده شده و مردم از وجود با اهمیت آنها بی‌بهره ماندند.
ترور منادیان عدالت در ابتدای انقلاب اسلامی
حجت‌الاسلام علی‌اکبری به شهادت منادیان عدالت در ابتدای انقلاب اسلامی اشاره و تأکید کرد: شخصیتهایی همانند مرحوم آیت‌الله شهید بهشتی، شهید مطهری، شهدای محراب و شهدای بسیاری در ابتدای انقلاب اسلامی پیش‌قراول و پرچمدار تحقق عدالت در کشور بودند.
وی اظهار کرد: امروزه هم در عین حال که با شرایط سختی مواجه هستیم و نمیتوان که در این میدان و عرصه حضور پیدا کرد اما در شرایطی که بی‌عدالتی‌ها اوج می‌گیرد و بسیاری از مردم در کشورهای مختلف از حقوق مسلم خود محروم می‌شوند و عدالت از جامعه رخ میبندد باید تلاش کرد، تدبیری اندیشید، کمر همت را بست و با پیروی از سیره اقتصادی حضرت علی(ع) با بی‌عدالتی‌ها و تضییع حق و حقوق‌ها مقابله کرد.
لزوم توجه به شیوه امیرالمؤمنین(ع) در برخورد با مفسدان اقتصادی
این پژوهشگر سیره معصومان(ع) با بیان اینکه نیازمند همتی بلند برای مبارزه با مفاسد اقتصادی هستیم، یادآور شد: در جامعه امروزی که وضعیت اقتصادی، آن گونه که باید و شاید، درخور مردم و انقلاب اسلامی نیست و حق و حقوق بخشی از مردم رعایت نشده و حق آنها نصیب برخی از غارتگران شده و اختلاس‌های مفسدان اقتصادی وجود دارد باید تدبیری اندیشیده شود و با همتی بلند جلوی این مفاسد و غارتگریها گرفته شود.
حجت‌الاسلام علی‌اکبری بیان کرد: در این زمینه و برای برخورد با مفسدان اقتصادی توجه به سیره اقتصادی حضرت علی (ع) اهمیت بسیاری دارد. امیرالمؤمنین(ع) در دوران حکومت خودشان در مرحله اول افرادی را برای اداره امور مالی و اقتصادی به عنوان مسئول برگزیدند که منطبق با قانون و قاعده بود و در انتخاب این افراد به اصالت خانوادگی و پاکدستی آنها نیز توجه می‌کردند.
شیوه حضرت علی(ع) در انتخاب مسئولان و کارگزاران امور مالی
وی به معیارهای امیرالمؤمنین(ع) برای انتخاب کارگزاران مالی اشاره کرد و ادامه داد: همچنین افرادی که برای این مناصب انتخاب می‌شدند از دیانت برخوردار و افرادی شجاع و کاردان و صاحب علم و دانش بودند. بر این اساس و با ملاکهایی همانند دیانت، اصالت خانوادگی، علم و دانش و تخصص، حضرت علی(ع) افرادی را برای مناصب مالی برمی‌گزیدند اما در عین حال در همان زمان هم که زمان حاکمیت معصوم بود امیرالمؤمنین(ع) در رأس حکومت قرار داشتند و افرادی هم بودند که شیطان آنها را وسوسه و از صحنه عدالت و پاکدستی بیرون میکرد و دست به برخی مفاسد اقتصادی می‌زدند.
حجت‌الاسلام علی‌اکبری گفت: گاهی اوقات حضرت علی(ع) به برخی از این افراد مأموریت می‌دادند که در قلمرو حاکمیت خود باید امانتداری را رعایت می‌کردند اما امانتداری را در مسئولیت خود رعایت نمی‌کردند و دست به خیانت می‌زدند. برای مثال افرادی نظیر «مصقله بن هبیره» که یکی از کارگزاران حضرت علی(ع) بود اموال بیت‌المال را به نام خودش ثبت کرد.
توصیه‌های حضرت علی(ع) به کارگزاران درباره بیت‌المال
این پژوهشگر سیره معصومان (ع) با اشاره به برخورد حضرت علی(ع) با کارگزاران فاسد بیان کرد: امیرالمؤمنین (ع) درباره چنین افرادی که دست به اموال بیت المال زده و حق و حقوق مردم را تضییع و اموال آن را اختلاس می‌کردند هرگز بیتفاوت نبودند بلکه با آنها برخورد می‌کردند. البته مرتباً کارگزاران خود را نصیحت و موعظه می‌کردند و علاوه بر این در نامه‌های مختلفی که برای آنها مینوشتند مدام به آنان تذکر می‌دادند که نکند شیطان شما را اغفال کرده و اموال مردم را به یغما ببرید و از آن خود کنید.
وی یادآور شد: امام اول شیعیان مدام به کارگزاران خود تأکید می‌کردند که این اموال متعلق به مردم است و متعلق به شما نیست. لذا حق دست‌درازی به این اموال را ندارید. علاوه بر این، در صورتی که فسادی از سوی یکی از کارگزاران آن حضرت رخ میداد فوراً دستور عزل وی را صادر می‌کردند و برخی از آنها فرار می‌کردند و به معاویه پناهنده می‌شدند.
در نظر نگرفتن امتیاز خاصی برای خانواده و نزدیکان
حجت‌الاسلام علی اکبری با اشاره به اجرای عدالت در سیره حکومتی حضرت علی(ع) تأکید کرد: با توجه به اینکه خود آن حضرت منادی عدالت بودند تا جایی که تاریخ ثبت کرده، این شیوه را در سیره حکومتی خود هم اجرا می‌کردند. برای مثال هنگام فرارسیدن زمان تقسیم اموال، به عزیزترین عزیزان خود هم حق و سهم خاصی را اختصاص نمی‌دادند بلکه آحاد مردم را به یک چشم می‌دیدند و حق خاصی برای اعضای خانواده خود هم قائل نمی‌شدند.
وی اظهار کرد: حتی اگر این شهروند دختر، همسر یا برادرشان عقیل بود، حاضر به در نظر گرفتن منفعت خاصی برای آنها نبودند. در تاریخ آمده است که یکی از دختران امیرالمؤمنین (ع) گردنبندی را از یکی از کارگزاران و خزانه داران آن حضرت عاریه می‌گیرد و حتی تضمین می‌کند که بعد از چند روز آن عاریه را به خزانه بازگرداند اما در عین حال، حضرت علی(ع) به شدت معترض می‌شوند و آن خزانه‌دار و کارگزار خود را توبیخ می‌کنند که چرا چنین کاری انجام دادهاید؟
امیرالمؤمنین(ع) توان تحمل فقر مردم را نداشتند
این پژوهشگر سیره معصومان(ع) به سیره امام اول شیعیان در مورد تقسیم بیت المال اشاره و یادآور شد: حتی براساس روایاتی که در برخی از منابع آمده است آمده است زمانیکه موقع تقسیم بیت المال فرا نرسیده بود، یکی از همسران آن حضرت میخواستند برای یکی از فرزندان خود امتیازاتی در نظر بگیرند و گردنبندی درست کنند اما امیرالمؤمنین (ع) فرمودند تا نوبت آن فرا نرسد چنین امکانی وجود ندارد.
حجت‌الاسلام علی اکبری به ماجرای برخورد حضرت علی(ع) با درخواست مالی برادر خود اشاره و بیان کرد: همچنین ماجرای عقیل، برادر ایشان هم بسیار مشهور و معروف است که فقیر و نیازمند بود و البته باید دست فقیر را گرفت و به وی کمک کرد و امیرالمؤمنین هم توان تحمل فقر دیگران را نداشتند و همه تلاش خود را می‌کردند که فقر را از بین ببرند اما در این زمینه بین اموال خود و اموال مسلمانان تفاوت قائل می‌شدند. لذا حاضر نشدند از بیت‌المال، چیزی به برادر خود ببخشند و در واقع دست و دلبازی کنند.
ماجرای مواجهه امیرالمؤمنین(ع) با درخواست مالی برادر خود
وی یادآور شد: حتی بر اساس آنچه در اخبار و روایات آمده حضرت علی(ع) چنین تصرفی را دزدی و سرقت برشمردند و به برادرشان عقیل گفتند که تو چگونه از من توقع داری که از بیتالمالی به تو بدهم که سهم مسلمانان است و آنان منتظرند که این اموال را به صورت عادلانه بین آنها تقسیم کنم؟ بنابراین هرگز حاضر نیستم سهم آنها را به تو ببخشم.
حجت‌الاسلام علی‌اکبری در پایان گفت: سیره اقتصادی حضرت علی(ع) بسیار مبسوط است و سخنان کوتاهی نمیگنجد. امیدوارم که همگی رهرو عدالت باشیم و بهترین درس‌های عدل و عدالت را از مکتب امیرالمؤمنین علی(ع) بیاموزیم.
انتهای پیام
