پیامدهای پلورالیزم؛ از توجیه انحراف تا محدودیت در طریق معرفت

به گزارش ایکنا؛ متن یادداشت حجت‌الاسلام والمسلمین محمدحسین ملک‌زاده، استاد حوزه علمیه، با موضوع تقریرو پاسخ به اشکالات دیدگاه پلورالیزم‌گرایان به شرح زیر است:

تقریر دیدگاه پلورالیست‌ها

پلورالیست‌ها و همفکران درون دینی آنان می‌گویند که از هر مذهبی پیروی و آن را پرستش کنید نه تنها جایز بلکه واجب است، زیرا هر مکتبی دلیلی بر حقانیت خود دارد؛ می‌گویند فرض کنید آتشی در جایی باشد و فردی بگوید من قبول ندارم که این آتش است، ولی با تجربه و آزمایش و با حواس پنجگانه به راحتی با سوزش بدن مشخص می‌شود که آتش است و این در صورتی است که واقعیت ادیان و مذاهب تجربه‌پذیر نیست؛ اینکه خداوند عالم و حکیم و علیم است قابل تجربه برای ما نیست، زیرا درک آن با حواس پنجگانه ما ممکن نیست. پس هیچ مکتبی نمی‌تواند خود را حق بداند.

نتیجه این سخن آن است که خداوند هم نمی‌تواند از ما واقع را بخواهد، زیرا ما مکلف هستیم که طبق واقع عمل کنیم، ولی با این فرض، ممکن نیست کسی به واقع پی ببرد و هر نوع تکلیفی هم ما لایطاق خواهد بود. این‌ها می‌گویند خدا از ما می‌خواهد آنچه را عمل می‌کنیم دلیلی برای اعتقاد و عمل خود به آن داشته باشیم و چون همه پیروان ادیان و مذاهب برای اعتقاد خود، دلیل دارند نه تنها عمل به آن اعتقاد جائز بلکه واجب است؛ به عبارت دیگر این افراد معتقد به این مسئله می‌شوند که اگر داعشی‌ها دیگران را به خاطر پایبندی به برخی اعتقاداتی که مورد پسند آنان نیست می‌کشند هیچ توجیهی ندارند و کارشان غلط است، زیرا دیگران هم برای اعمال خود دلیلی دارند و چون دلیل دارند داعشی‌ها حق ندارند آنان را بکشند.

این دیدگاه می‌گوید ما راهی به واقعیت نداریم و چون رسیدن به واقعیت غیرممکن است تکلیفی هم نداریم. لذا باید بر اساس دلایلی که داریم زندگی خود را سامان دهیم و از اینجا پلورالیسم شکل می‌گیرد، یعنی هر کسی هر چیزی را بپرستد اشکالی ندارد یا حتی گفته می‌شود که پلورالیزم در رستگاری هم وجود دارد که با دیدگاه اسلام مخالف است.