مقایسه فلسفه اسلامی با «فروهر» در فصلنامه «تاریخ فلسفه»

به گزارش ایکنا؛ سی و ششمین شماره فصلنامه علمی پژوهشی «تاریخ فلسفه» به صاحب‌امتیازی انجمن علمی تاریخ فلسفه و مدیرمسئولی آیت‌الله سیدمحمد خامنه‌ای منتشر شد.

عناوین مقالات این شماره بدین قرار است: «طباع تام در فلسفه اسلامی و مقایسه آن با «فروهر» در حکمت خسروانی»، «حکمت متعالیه سینوی؛ گذار ابن سینا از مشاء به متعالیه»، «تاثیر حکمت زرتشتی بر فلاسفه پیش سقراطیان و افلاطون»، «موضع سهروردی در باب منطق؛ دگردیسی بنیادین از سنت ارسطویی»، «نسبت میان فلسفه افلاطون و ارسطو در مکتب اسکندرانی (آمونیوسی)»، «اعتقاد به جهان واپسین در ایران پیش از تاریخ (تحلیلی فلسفی براساس شواهد باستان‌شناختی)».

موضع سهروردی در باب منطق

در طلیعه مقاله «موضع سهروردی در باب منطق؛ دگردیسی بنیادین از سنت ارسطویی» می‌خوانیم: «در اندیشه سهروردی منطق برخلاف سنت ارسطویی طریقیت خود را نسبت به شناخت از دست می‌دهد و جایگاه منطق به بعد از تحقق حکمت موکول میشود. سنت ارسطویی، تمام دانش آدمی را بجز مبادی شناخت به حیطه شناخت حصولی وارد ساخته و معرفت را امری نظری تلقی می‌کند؛ اما شیخ اشراق با حضوری دانستن شناخت، آن را از حیطه تفکر مفهومی و حصولی بیرون می‌کشد و شناخت را در گام نخست پیشانظری تصور می‌نماید. سهروردی حکمت را نخست از طریق شهود بدست می‌آورد و سپس برای آن برهان اقامه می‌نماید. وی با چرخشی بنیادین تفکر مفهومی را بر پایه تفکر حضوری استوار می‌سازد و ساحت حضور را معیار ساحت حصول قرار می‌دهد و با این تلقی، برخلاف جهت اندیشه ارسطویی قدم برمی‌دارد و تلقی ارسطویی را مبنی بر اینکه تفکر حصولی معیار هرگونه اندیشه‌ای است نقض می‌نماید.»

تأثیر حکمت زرتشتی بر فلاسفه پیش‌سقراطیان و افلاطون

در چکیده مقاله «تاثیر حکمت زرتشتی بر فلاسفه پیش‌سقراطیان و افلاطون» آمده است: «شباهت‌های بسیاری میان اندیشه‌های فلسفی حکمای پیش‌سقراطیان و تعالیم زرتشت که از تقدم زمانی برخوردارند، وجود دارد که حاکی از آشنایی این اندیشه‌ها با آموزه‌های زرتشت بر اثر مراودت یونانیان با ملل شرقی بویژه ایرانیان است. پرسشی که نوشتار حاضر در پی تبیین صحت و سقم آن است که با روش تطبیقی مورد کاووش و بررسی قرار دهد، این است که آموزه‌های زرتشت چه تاثیری بر اندیشه پیش‌سقراطیان داشته است؟ نتیجه پژوهش نشان می‌دهد که اندیشمندانی همچون تالس، فیثاغورس، امپدوکلس و بویژه افلاطون دیدگاه‌های خود را با تاثیرپذیری از اندیشه ایرانی تدوین کرده‌اند؛ از جمله مفاهیمی چون مشارکت، ثنویت، پادشاه فیلسوف نزد افلاطون و نیز اندیشه‌های فیثاغورس درباره روح و اعداد.»