راه رفع شبهه زور نیست/ ویژگی‌های مدیر موفق در نهج‌البلاغه
گروه حوزه‌های علمیه ــ عضو هیئت علمی دانشگاه مفید با اشاره به نامه چهارم نهج‌البلاغه که راه رفع شبهه پاسخ دادن است، گفت: مدیر موفق کسی است که فقط نقاط ضعف را نمی‌بیند، بلکه چالش‌ها را به فرصت تبدیل می‌کند.
به گزارش ایکنا، حجت‌الاسلام والمسلمین سعید رهایی، عضو هیئت علمی دانشگاه مفید، 5 آذرماه در ادامه تشریح نامه‌های نهج‌البلاغه، با اشاره به نامه چهارم نهج شریف، بیان کرد: خطاب نامه امام(ع) و اینکه مربوط به کدام جنگ است، روشن نیست؛ این‌هیثم در شرح نهج‌البلاغه و حبیب‌الله خویی در کتاب خود گفته‌اند که این نامه بخشی از نامه‌ای است که حضرت به عثمان بن حنیف، والی بصره، در مورد جنگ جمل نوشته است؛ یعنی زمانی که طلحه، زبیر و عایشه به سمت بصره حرکت کردند.
وی افزود: عثمان بن حنیف نامه‌ای به امام نوشت و خبر داد که اصحاب جمل در حال حرکت به بصره هستند و مردم بصره هم دو دسته شده و برخی حمایت از ما می‌کنند و برخی مخالفت دارند.
رهایی با طرح این سؤال که اگر کسی در راه مشکلی می‌خواهد یارانی را برگزیند، باید چه کسانی را انتخاب کند، به خصوص اگر این کار دشوار، جنگ و عملیات نظامی باشد، ابراز کرد: حضرت در این نامه پاسخ به این سؤال را داده و فرموده است که اگر افرادی حرفت را گوش نمی‌دهند و از تبعیت تو سر برمی‌تابند، آنها را دعوت کن و سعی کن شبهه آنان را مرتفع کنی؛ یعنی فردی که شبهه دارد نباید شبهه را بپوشانیم، زیرا در برابر شبهه، زور و تزویر فایده ندارد و باید به آن پاسخ داده شود.
شمردن ضعف‌ها فایده‌ای ندارد
عضو هیئت علمی دانشگاه مفید تصریح کرد: یکی از نکاتی که می‌توان از این نامه برداشت کرد این است که اگر در زمینه‌ای ضعف داشتیم و تنها به شمردن ضعف‌ها مشغول شدیم و زار زدیم، هیچ گاه موفق نخواهیم شد، ولی اگر نقاط ضعف و قوت را شناسایی و امکانات موجود را به خوبی استفاده کردیم، مدیر موفقی خواهیم بود و تهدیدات و چالش‌ها را به فرصت تبدیل خواهیم کرد.
رهایی اضافه کرد: امام(ع) در این نامه خطاب به عثمان فرموده است که استغناء بورز؛ یعنی با علم مدیریت کمبود نیروهایت را جبران کن؛ در قرآن کریم هم خطاب به پیامبر(ص) فرموده است که یک نفر شما در برابر دو نفر دشمن هستید؛ نه اینکه اینها قوی‌تر از دشمن بودند بلکه یاران پیامبر(ص)، ایمان قوی‌تر داشتند و پیامبر(ص) هم به آنان نقش مناسب داد و اوضاع را مدیریت کرد و نقشه جنگی هم داشتند؛ لذا در جنگ بدر با اینکه تعداد مسلمین کم بود، ولی باعنایت الهی، پیروز شدند و در احد چون به نقش خود عمل نکردند شکست خوردند.
استاد دانشگاه مفید با بیان اینکه این موضوع یک قاعده به ما می‌دهد، اظهار کرد: امام(ع) فرموده، یاری که برای پول می‌آید و اگر سودی به او رسید حمایت می‌کند، نیامدنش در عرصه کارزار بهتر از آمدن است. نبودن انسان منافق بهتر از بودن اوست، زیرا اینها با کراهت آمده و سست عنصر هستند.
وی با اشاره به درسی که از این مطلب می‌گیریم، گفت: در هر کجا که بخواهیم مجتمعی تشکیل داده و کار جمعی بکنیم، باید از این قاعده بهره ببریم؛ با کسانی همراه شویم که با علاقه باشند؛ زیرا نبود افراد بی‌میل بهتر از بودن آنان است و اینها هم هزینه می‌تراشند و هم خیلی زود پا پس می‌کشند.
آزمون لشکریان طالوت
رهایی با پرداختن به ماجرای حضرت طالوت در قرآن، تصریح کرد: طالوت لشکریانش را با خوردن آب آزمایش کرد تا سپاهیان خالص او از بقیه جدا شوند؛ یعنی تعداد سربازانش را کم کرد؛ طالوت می‌خواست بگوید که سپاه مؤمن باید بتواند جلوی شکمش را بگیرد؛ زیرا کسی که نمی‌تواند بیش از یک مشت آب نخورد در جنگ هم خوب عمل نمی‌کند؛ امام حسین(ع) هم تا به شب عاشوار، به تدریج اصحابش را کاهش داد تا به افراد معدود مخلصی رسید.
استاد دانشگاه مفید بیان کرد: در سوره مبارکه توبه در آیه 47 «لَوْ خَرَجُوا فِيكُمْ مَا زَادُوكُمْ إِلَّا خَبَالًا وَ لَأَوْضَعُوا خِلَالَكُمْ يَبْغُونَكُمُ الْفِتْنَةَ وَ فِيكُمْ سَمَّاعُونَ لَهُمْ وَ اللَّهُ عَلِيمٌ بِالظَّالِمِينَ؛ اگر با شما بيرون آمده بودند جز فساد براى شما نمى افزودند و به سرعت خود را ميان شما مى انداختند و در حق شما فتنهجويى میکردند و در ميان شما جاسوسانى دارند [كه] به نفع آنان [اقدام مى كنند] و خدا به [حال] ستمكاران داناست»(۴۷). خداوند از افرادی ذکر کرده است که اینها یا منافق هستند و یا بی‌حال و خدا به پیامبر(ص) فرموده است. این دو دسته هیچ کدام به درد نمی‌خورند، چون اینها برای غنیمت دندان گیر و یا سفر کوتاه می‌آیند، ولی اگر مسافت دور باشد و غنیمت هم نباشد نخواهند آمد.
مسلمین مهم‌تر از پیروزی در یک جنگ هستند
