بررسی علل کاهش شرکت‌کنندگان «طرح ملی تلاوت»

مؤسسه تخصصی قرآنی صراط با همکاری معاونت قرآن و عترت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی طرح پرورش استعدادهای قرآنی را به منظور رشد و تعالی قرائت قرآن در کشور با عنوان «طرح ملی تلاوت» برگزار می‌کند.

این طرح مدعی است که بر آن است تا به پرورش استعدادهای قرآنی به منظور تربیت قاریان مسلط به مفاهیم و دارای قرائت‌هایی با ویژگی معناگرا، پایبند به اخلاق اسلامی و دارای تعهد به نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران بپردازد.

بنابر این ثبت نام هشتمین دوره طرح ملی تلاوت - شباب الرضا(ع)، ویژه پسران(8 تا14 سال) و دختران(10 تا 15 سال) از تاریخ 20 آبان ماه با همکاری مؤسسات مجری آغاز شده است. در این راستا خبرگزاری ایکنا، گفت‌وگویی با چند مدیر مؤسسه همکار در اجرای طرح در سراسر کشور به منظور بررسی وضعیت ثبت نام انجام داده است که در ادامه از نظر می‌گذرد؛

الهام میرداماد، مدیرعامل مؤسسه قرآنی معراج شهرستان بجنورد درباره مشکلاتی که در روند ثبت نام طرح ملی تلاوت است، بیان کرد: مؤسسه فرهنگی قرآن و عترت معراج در استان خراسان شمالی برای نخستین بار، مجری برگزاری طرح ملی تلاوت شده است.

وی ادامه داد: آستان قدس رضوی، تفاهم‌نامه‌ای به صورت ایمیل به منظور همکاری با مؤسسه ارسال کرد که چند مورد در تفاهم‌نامه جای تامل دارد. در تفاهم‌نامه فی مابین آستان قدس رضوی و مؤسسه قرآنی معراج، قید شده که هر یک از قرآن‌آموزان به منظور شرکت در طرح، مبلغ 88 هزار تومان واریزی داشته باشند، همچنین تعداد 200 قرآن‌آموز از سوی مؤسسه جذب شوند که پس از برگزاری کلاس آموزشی، تبلیغات، آزمون‌های ورودی و پایانی و ...، 50 درصد مبلغ به مؤسسه برگشت داده می‌شود.

مدیر مؤسسه معراج ادامه داد: با توجه به اینکه این مؤسسه در استان محروم قرار گرفته، بنابر این مورد توجه قرار دادن شرایط مالی و اقتصادی شرکت‌کنندگان حائز اهمیت است. مؤسسات مجری به منظور اجرای طرح ملی تلاوت، از صفر تا صد برگزاری را برعهده دارند.

یکی دیگر از مدیران مؤسسه که چند سالی است مجری برپایی طرح ملی تلاوت در استان کرمانشاه است، گفت: امسال شاهد اضافه شدن آستان قدس رضوی برای اجرای طرح ملی تلاوت بودیم که در راستای آن، نمایندگان آستان قدس رضوی با مسئولان ادارات اوقاف و امور خیریه و اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی استان، جلسه‌ای به منظور برآورد هزینه برپا کردند.

مؤسسه فرهنگی قرآن و عترت بشری از سال 1394 در اجرای طرح ملی تلاوت به عنوان مجری برپایی حضور داشته است، اما امسال نقدی بر روند ثبت نام این طرح وارد کرده است که به برخی از موارد اشاره می‌شود. ژاله اسماعیلی، مدیر مؤسسه بشری کرمانشاه گفت: ثبت نام طرح ملی تلاوت از 20 آبان ماه به صورت سراسری آغاز شده است، با توجه به اینکه در این دوره از طرح ملی تلاوت، حضور دختران هم امکان‌پذیر است، اما برای رسیدن به این آمار، فراخوان ثبت نام 200 متقاضی کار آسانی نیست.

اسماعیلی با تاکید بر اینکه این مؤسسه در نخستین سال اجرایی طرح در مؤسسه، تعداد 130 شرکت‌کننده را برای این طرح جذب کرد، گفت: طی سال‌های گذشته معاونت قرآن و عترت قول‌هایی برای حمایت مالی مؤسسه از این طرح داد، اما متاسفانه اجرایی نشد. امسال نیز طی گفت‌وگویی که با مسئولان صورت گرفته است، هیچ حمایتی از سوی متولیان نخواهد شد.

وی به یکی دیگر از مشکلاتی که هم اکنون در روند ثبت نام وجود دارد اشاره کرد و افزود: با توجه به اینکه برای ثبت نام در این طرح نیازمند تبلیغات محیطی و میدانی در سطح استان هستیم، بنابر این هزینه مالی مشخصی از سوی مجریان برای این کار در نظر گرفته نشده است. مؤسسات قرآنی همواره با مشکلات مالی همراه هستند که اجرای این دوره‌ها امیدی برای دستگیری آنان است.

در ادامه علی شیخی، مدیر مؤسسه نسیم اختران قرآنی اراک، گفت: مؤسسه قرآنی نسیم اختران قرآنی، امسال چهارمین دوره است که به عنوان مجری برگزاری طرح ملی تلاوت در سطح استان فعالیت می‌کند. این مؤسسه از توانایی و امکانات مناسبی برای اجرای طرح‌های ملی برخوردار است. این دوره در سطح شهر آغاز شده است. طی تفاهم‌نامه‌ای که با آستان قدس رضوی انعقاد شد، هزینه‌ای برای ثبت نام شرکت کنندگان در آزمون و دوره مقدماتی در نظر گرفته شده است که امیدواریم بتوان با ثبت نام دوره‌های آموزشی خوبی داشته باشیم.

وی ادامه داد: طی تفاهم‌نامه‌ای که با مسئولان این طرح منعقد شد، براساس تعداد ثبت نام کنندگان، سرانه‌ای به مؤسسه تعلق می‌گیرد. تنها مسئله‌ای که در روند اجرای این طرح همواره مشکل‌ساز بوده، عدم همکاری نهادهای متولی مانند اداره آموزش و پرورش استان با مؤسسه است که باید این موضوع نهادینه شود که طرح ملی تلاوت به دنبال استعدادیابی و نخبه‌پروری است. براساس تفاهم‌نامه‌ای که با آستان قدس رضوی صورت گرفت، مقرر شد نخبگان این طرح به مشهد مقدس اعزام شوند، البته مؤسسه چند سالی است که این طرح تشویقی را برای قرآن‌آموزان در نظر گرفته است.

همچنین مجتبی سعیدی، موسسه مهر رهروان ولایت اراک گفت: مؤسسه فرهنگی قرآن و عترت مهر رهروان ولایت از سال 1391 تاکنون به عنوان مجری برپایی این دوره در استان مرکزی است. طرح ملی تلاوت، طرح بسیار خوبی برای تربیت قاریان نوجوان پسر و دختر است که هم اکنون نیز مراحل اجرای آن در سطح کشور آغاز شده است.

وی با اشاره به اینکه قرآن مهجور است و مردم به دلیل مشکلات مالی نمی‌توانند، هزینه‌ای برای آموزش در نظر بگیرند، بیان کرد: مؤسسه مهر رهروان ولایت برای جذب قرآن‌آموزان در سال‌های گذشته به منظور حضور در طرح ملی تلاوت، جوایزی را تهیه کرد. ثبت نام طرح ملی تلاوت از طریق سایت ستاد انجام می‌شود که این کار در سهولت برای شرکت‌کنندگان مزایایی دارد، اما اگر این کار از طرف مؤسسه به منظور ارتباط نزدیک و بیشتر با شرکت‌کنندگان بود، نتایج بهتری داشت.

علیرضا شاکریان، مدیر مؤسسه رضوی شهرستان شوشتر استان خوزستان گفت: طرح‌های ملی نیاز به تبلیغات گسترده در سطح کشور دارد و باید این کار از کانال‌های مختلف مانند صدا وسیما، فضای مجازی و غیره رخ دهد.

وی با تاکید بر اینکه زمان ثبت نام و اجرای طرح ملی تلاوت در فصل تحصیل دانش‌آموزان است، بنابر این خانواده‌ها برای نام‌نویسی و حضور فرزندان در فصول آموزشی علاقه چندانی ندارند، گفت: مبلغی برای هزینه ثبت نام طرح ملی تلاوت در نظر گرفته شده است، اما بعید است در این شرایط انعکاس کافی داشته باشد و پرداخت هزینه، علاقه‌مندان را مردد کرده است.

سیدمهدی حسینی، مؤسسه اجرایی شمس الضحی شهرستان بوشهر گفت: مؤسسه قرآنی برای نخستین بار مسئولیت اجرای طرح ملی تلاوت در شهرستان بوشهر را برعهده گرفته است. در حال حاضر تبلیغات این طرح با کمی تاخیر آغاز شده اما تبلیغات گسترده برای این طرح نیاز است.

وی با اشاره به اینکه شهر بوشهر نیازمند فضاسازی فرهنگی از سوی مسئولان است، افزود: مؤسسه شمس الضحی، به تنهایی توان تبلیغات را ندارد. برای اجرای طرح ملی تلاوت باید تبلیغات درسطح کشوری از سوی متولیان انجام شود. امیدواریم بتوانیم شرکت‌کنندگان را برای حضور تشویق کنیم.

پاسخ مسئول طرح ملی تلاوت

اما حسین مقدم‌کیا، دبیر اجرایی طرح ملی تلاوت در پاسخ به سوال خبرنگار ایکنا مبنی بر مشکلات پیش آمده در روند ثبت نام این دوره گفت: یکی از مشکلاتی که همیشه در اجرای طرح‌های ملی با آن روبه‌رو هستیم، مشکلات مالی است. در برنامه‌ریزی‌هایی انجام شده، مقرر شده، شرکت‌کنندگان برای گذراندن دوره پیش‌نیاز به مدت دو ماه، مبلغ 88 هزار تومان به حساب ستاد واریز کنند که برخی از مؤسسات مجری منتخب، این هزینه را با وجود مسایل و مشکلات مالی و اقتصادی کشور قبول نکردند.

وی افزود: با توجه به شوکی که با گرانی بنزین در روند مسائل اقتصادی برای خانواده‌ها ایجاد شد، برخی افراد اذعان داشتند که برای پرداخت هزینه ابتدایی شرکت‌کنندگان با مشکلاتی همراه هستند. رایزنی‌هایی به منظور تأمین بودجه ثبت نام و یا کاهش و حذف مبلغ در برخی از استان‌ها با آستان قدس رضوی و معاونت قرآن و عترت اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی صورت گرفته که البته فعلاً بودجه‌ای در نظر گرفته نشده است.

مقدم‌کیا بیان کرد: با تعاملی که با مدیران کل اداره کل فرهنگ و ارشاد استان انجام شد، با توجه به اختصاص مبلغی از سوی ادارات برخی از استان‌ها، شهریه پرداختی در برخی از استان‌ها مانند شیراز، قزوین، سیستان و بلوچستان و اصفهان تا حدودی کاهش داشت. ستاد طرح ملی تلاوت در سال‌های گذشته مبلغ 10 هزار تومان در ابتدا دریافت می‌کرد که مابقی هزینه به مؤسسات قرآنی متحول شده بود که برخی این طرح را رایگان برگزار و برخی هم هزینه کمی دریافت می‌کردند. امسال با در نظر گرفتن تعداد زیاد مؤسسات و اجرای طرح به صورت ملی، در بخش هزینه‌ یکپارچگی صورت گرفت که این هزینه‌ها جذب و مجدد به مؤسسات برای هزینه‌کردشان بازمی‌گردد.

وی تصری کرد: مشکلاتی که طی دو هفته گذشته در اینترنت کشور ایجاد شد استان‌هایی مانند خوزستان و اهواز به تازگی موفق به ثبت نام شدند. یکی دیگر از مشکلات، این بود که برخی از استان‌ها با تأخیر موفق به تعامل با اداره آموزش و پرورش استان‌هایشان شدند. همچنین ثبت نام آزمون سراسری حفظ و مفاهیم قرآن کریم وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی هم‌راستا با طرح ملی تلاوت در حال انجام است، مؤسسات و اداره کل‌های استان‌ها را درگیر کرده است، بنابر این تأثیراتی در روند نام‌نویسی طرح ملی تلاوت داشته است.

مقدم‌کیا عنوان کرد: با توجه به اینکه تاکنون برخی از افراد شرکت‌کننده برای ثبت نام مبلغ 88 هزار تومان را پرداخت کرده‌اند، با کاهش این مبلغ، مابه التفاوت آن باز‌گردانده نمی‌شود و این به دلیل آن است که در حال حاضر بودجه‌ای برای این کار وجود ندارد. با هماهنگی که با استان‌ها در این راستا صورت گرفت، مطرح شد که بخشی از هزینه‌ها را متحول شده که مبلغ ثبت نام صفر نشود در غیر این صورت در هزینه‌کرد، ترم آموزشی با  مشکل همراه می‌شویم.