بازتعریف مفهوم عزم و اراده به روایت «همام»/ خلق عاشقانه‌های رنگی توانیابان هنرمند ایران
گروه هنر ــ جشنواره ملی هنری همام شاید بازتعریفی از مفهوم عزم و اراده برای من و شماست، برای ما که گاهی در رخوت روزهایمان فرومی‌رویم و تاریکی ایام رنگ روزهایمان را می‌گیرد و یادمان می‌رود که خواستن توانستن است. هر کدام از ما شاید نیازمند نگاهی دوباره به توانایی‌هایمان هستیم و همام می‌تواند این تلنگر را به هرکداممان وارد کند تا شاید به خود بیاییم.
به گزارش ایکنا، اولین جشنواره ملی هنری همام ویژه اکران آثار هنری هنرمندان توانیاب به همت گالری مهر هنر و با همکاری سازمان بهزیستی کشور و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی از ۲۶ آذرم تا یکم دی در فرهنگستان هنر برگزار شد. در این رویداد هنرمندان توانیابعبارت «ما می‌توانیم» را به بهترین شکل به منصه ظهور رساندند و نشان دادند اراده آدمی را خللی نیست؛ آنها عزم را معنایی دوباره بخشیدند و حالا پرچمداران امید در جامعه رخوت‌زده امروز هستند.
دیروز آخرین روز برگزاری جشنواره همام بود، هرچند اختتامیه این رویداد امروز دوم دی‌ماه در ایوان شمس برگزار خواهد شد، اما روز گذشته یکی از پربازدیدترین روز‌های این نمایشگاه هنری بود. علاوه بر علاقه‌مندان به هنرهای تجسمی، چندی از نمایندگان مجلس، هنرمندان و جمعی از اهالی فرهنگ و هنر از این نمایشگاه بازدید کردند. هر فردی از هر قشری که در نمایشگاه حضور می‌یافت شاید ناباوری اولین واکنشش در مواجهه با آثار بود و زیبایی آثار همگان را شگفت‌زده کرده بود. در این گزارش با تعدادی از هنرمندان و میهمانان حاضر در این جشنواره گفت‌وگوهایی انجام شده که مشروح آن را در ادامه می‌خوانید.
هومن لطفعلی، خواننده و موسیقیدان نابینای حاضر در جشنواره همام، با بیان اینکه ۲۳ سال که در حوزه موسیقی مشغول فعالیت می‌کند، اظهار کرد: از دوره کودکی با موسیقی آشنایی داشتم و خردسال بودم که پدر و مادرم دریافتند من بسیار بی‌قرارم و دائماً بهانه می‌گیرم. آنها مرا نزد روانپزشک کودکان بردند و آن متخصص به والدینم گفت که موسیقی می‌تواند در بهبود وضعیتم مؤثر باشد. از آن زمان همیشه ضبط صوتی کنارم بود و من با شنیدن، صدای آن آرام می‌شدم. در ادامه وقتی بزرگ‌تر شدم موسیقی را جدی دنبال کردم و تا امروز با هنرمندانی چون مهران مدیری هم همکاری داشته‌ام. در ضمن به صورت انفرادی چند کنسرت نیز در سراسر ایران برگزار کرده‌ام.
وی افزود: دیدن یا ندیدن برای من چندان اهمیتی ندارد، زیرا تلاش می‌کنم وقت و انرژی‌ام را جایی صرف کنم که برایم بازخورد داشته باشد. در این راستا هنر برایم تکیه‌گاهی محکم است که هر اندازه در آن پیش می‌روم، مسیرهای جدیدتری پیش رویم گشوده می‌شود. البته هنر جدا از محاسن، برخی مسائل را نیز در پی دارد و عواطف انسان را بیشتر برمی‌انگیزد و شکنندگی اهالی هنر بیش از سایر افراد است و امکان دارد با کوچکترین واکنشی فرد دچار آزار شدید شود. این موضوع برای من رخ داده است و از آن آسیب‌های فراوانی هم دیده‌ام.
این هنرمند درباره گرایش خود در موسیقی گفت: در حوزه موسیقی پاپ فعالیت می‌کنم، هرچند توانایی اجرای موسیقی و آواز سنتی را هم دارم، ولی از دیدگاه یک خواننده و آهنگساز باید بگویم که تمام سبک‌های موسیقی را گوش می‌دهم، حتی موسیقی رپ را که شاید چندان به آن علاقه‌مند نباشم. در موسیقی سبک خوب و بد وجود ندارد، بلکه کیفیت اجرای اثر است که ارزش آن را مشخص می‌کند.
ابراهیم محمدی، دیگر هنرمند توانیاب حاضر در این جشنواره، نیز درباره دغدغه‌های خود بیان کرد: از کودکی نقاشی کردن را دوست داشتم و ده سال است که حرفه‌ای نقاشی می‌کنم. در این نمایشگاه با تابلو «غروب» حضور دارم، اثری که آن را در هفت روز خلق کرده‌ام. درباره تأثیر نقاشی در زندگیم باید بگویم که این هنر به من انگیزه زندگی و فعالیت داد، هرچند مشکلاتی که پیش رویم وجود داشت بسیار آزرده‌ام کرد.
این نقاش تأکید کرد: یکی از مهمترین دغدغه‌های هنرمندان توانیاب این است که جامعه هنر آنها را نمی‌بیند زیرا عده‌ای تصور می‌کنند وضعیت جسمی ما سبب می‌شود که کیفیت هنرمان پایین باشد، در صورتی که آثار همین نمایشگاه کاملاً خلاف این موضوع را نشان می‌دهد ولی باز هم در بحث فروش ما با مشکلات عدیده‌ای مواجه‌ایم. نکته دیگر به گران بودن وسایل نقاشی برمی‌گردد، برای امثال من که با حقوق بهزیستی و یارانه زندگی می‌کنند بسیار سخت و دشوار است.
همچنین، شقایق فراهانی نقاش، درباره اثری می‌گوید: بیش از ۱۰ سال است که نقاشی می‌کنم. البته پیشتر هم نقاشی می‌کردم، اما به صورت جدی حدود یک دهه است که در این حوزه فعالیت می‌کنم. هنر به من انگیزه داد تا ظرفیت‌هایم را تکمیل کنم، به ویژه افرادی که معلولیت را دلیلی برای ضعف می‌دانستند و رسیدن به این توانمندی عجیب است. تلاش می‌کنم به موفقیتی دست یابم که تمام کسانی که مرا یاری کرده‌اند به من افتخار کنند.
وی ابراز کرد: در کنار نقاشی به تصویرسازی کتاب کودکان هم مشغولم. درباره درآمدزایی آثارم نیز باید بگویم که در این حوزه چندان درآمدی ندارم، اما ناامید نمی‌شوم و همچنان تلاش می‌کنم تا بتوانم خودم را در جامعه هنری بشناسانم. البته اثرم در این نمایشگاه به فروش رفته که اولین درآمد هنری‌ام است.
عبدالهادی فقهی‌زاده، معاون قرآن و عترت وزیر ارشاد، جزء اولین بازدیدکنندگان نمایشگاه است و درباره این نمایشگاه می‌گوید: این رویداد زیبایی‌های بسیاری دارد، چون شور زندگی در هنرمندان توانیاب را به تصویر می‌کشد. البته آثاری که شاهدش هستیم بخشی از توانایی‌های بالقوه و بالفعل این عزیزان است.
مسئولان استعدادهای هنرمندان توانیاب را شناسایی کنند
وی ادامه داد: امیدوارم این فعالیت‌ها زمینه‌ای ایجاد کند تا مسئولان توانایی این هنرمندان را شناسایی کنند. در این میان برگزاری چنین جشنواره‌هایی کمک می‌کند تا ظرفیت این هنرمندان بیشتر دیده شود، اما متأسفانه تا امروز بر اثر برخی غفلت‌ها آنگونه که باید تلاش‌های این هنرمندان به خوبی دیده نشده است.
وی ادامه داد: امیدوارم این فعالیت‌ها زمینه‌ای ایجاد کند تا مسئولان توانایی این هنرمندان را شناسایی کنند. در این میان برگزاری چنین جشنواره‌هایی کمک می‌کند تا ظرفیت این هنرمندان بیشتر دیده شود، اما متأسفانه تا امروز بر اثر برخی غفلت‌ها آنگونه که باید تلاش‌های این هنرمندان به خوبی دیده نشده است.
محمدرضا مقیسه، روزنامه‌نگار پیشکسوت، هم با بیان اینکه از این جشنواره امید خواهید گرفت، گفت: وقتی دچار رخوت و بی‌انگیزگی می‌شوم به این نمایشگاه‌ها مراجعه می‌کنم و پیشنهاد می‌کنم حتماً از چنین نمایشگاه‌هایی بازدید کنید تا بتوانید راه و رسم زیباتر زندگی کردن را بیاموزید. ممکن است هنرمندان حاضر در این جشنواره محدودیت‌های جسمانی داشته باشند اما آثارشان گویای عمق زندگی است. این نمایشگاه می‌تواند کلاس درسی باشد تا به ما گوشزد کند که اشرف مخلوقاتیم.
کیفیت آثار شگفت‌زده‌ام کرد
جواد مزدآبادی، کارگردان سینما و تلویزیون، یکی دیگر از میهمانان این جشنواره بیان کرد: من سال‌هاست در عرصه هنر فعالیت می‌کنم و نمایشگاه‌های بسیاری را هم دیده‌ام، اما وقتی با آثار هنرمندان جشنواره همام رو‌به‌رو شدم حیرت کردم، زیرا آثاری را که هنرمندان توانیاب خلق می‌کنند بی‌نهایت زیبا و با کیفیت است و اولین چیزی که به ذهن متبادر می‌شود این است که معلولیت محدودیت نیست و نخواهد بود.
وی ادامه داد: هنرمندان توانیاب نشان داده‌اند که به راحتی قادرند با هنرمندانی که وضعیت جسمانی عادی دارند رقابت کنند و در مواقعی از آنها پیشی بگیرند. ما می‌توانیم از این هنرمندان درس تلاش بگیریم. آنها نشان می‌دهند بسیاری از آدم‌ها قدر ثروتی را که در اختیارشان است نمی‌دانند و با کم‌کاری نعمت‌های خداوند را نادیده می‌گیرند.
جواد مزدآبادی، کارگردان سینما و تلویزیون، یکی دیگر از میهمانان این جشنواره بیان کرد: من سال‌هاست در عرصه هنر فعالیت می‌کنم و نمایشگاه‌های بسیاری را هم دیده‌ام، اما وقتی با آثار هنرمندان جشنواره همام رو‌به‌رو شدم حیرت کردم، زیرا آثاری را که هنرمندان توانیاب خلق می‌کنند بی‌نهایت زیبا و با کیفیت است و اولین چیزی که به ذهن متبادر می‌شود این است که معلولیت محدودیت نیست و نخواهد بود.
وی ادامه داد: هنرمندان توانیاب نشان داده‌اند که به راحتی قادرند با هنرمندانی که وضعیت جسمانی عادی دارند رقابت کنند و در مواقعی از آنها پیشی بگیرند. ما می‌توانیم از این هنرمندان درس تلاش بگیریم. آنها نشان می‌دهند بسیاری از آدم‌ها قدر ثروتی را که در اختیارشان است نمی‌دانند و با کم‌کاری نعمت‌های خداوند را نادیده می‌گیرند.
حجت‌الاسلام‌و‌المسلمین سیدرمضان موسوی مقدم، قائم مقام سازمان صداوسیما، درباره ضرورت توجه به هنرمندان توانیاب گفت: آثاری که به ظاهر هنرمندان ناتوان خلق کرده‌اند هشداری برای امثال ماست که در ظاهر افرادی توانمندیم. این هشدار می‌گوید تا چه اندازه غافلیم و چشم خود را به روی سرمایه‌هایی که در اختیارمان است بسته‌ایم. هنرمندان توانیاب قدر ظرفیتهایشان را می‌دانند و به خوبی آنها را به ظهور رسانده‌اند.
وی اضافه کرد: در برخی مواقع وقتی آثار این عزیزان با دقت می‌نگرید درمی‌یابید آثار آنها حتی کامل‌تر و بهتر از دیگر هنرمندان است، زیرا زاویه دید آنها با سایر انسان‌ها متفاوت است. نکته بعد به مسئولان فرهنگی و هنری مربوط می‌شود که به نظرم در این عرصه تا اندازه‌ای غافل هستند، زیرا اگر هنرمند شناسانده نشود، آن فرد قادر نیست ظرفیت‌های خود را نشان دهد. در همین راستا باید برنامه‌ریزی‌های مدونی انجام شود تا هنرمندان توانیاب بتوانند در عرصه‌های بین‌المللی هم ظرفیتهایشان را نشان دهند.
موسوی مقدم در پاسخ به این سؤال که سیما چگونه می‌تواند ظرفیت‌های این هنرمندان را معرفی کند؟ گفت: اولین و مهمترین اتفاق شناسایی ظرفیت هنری این هنرمندان است. اگر جامعه به این سطح از آگاهی برسد که هنرمندان توانیاب به لحاظ ظرفیت هنری چیزی از دیگر هنرمندان کم ندارند، وضعیت آنها از هر لحاظ بهتر خواهد شد و اگر این اتفاق رخ دهد، قادریم سالانه چند چهره تأثیرگذار را به جامعه هنری معرفی کنیم.
زهرا سعیدی، نماینده مردم مبارکه در مجلس شورای اسلامی، دیگر بازدیدکننده این نمایشگاه هم بیان کرد: قبل از آمدنم به این جشنواره تعدادی از تصاویر و سابقه هنرمندانش برایم فرستاده بودند تا اگر موقعیتی فراهم شد از آثار هنرمندان جشنواره همام دیدن کنم. جالب است وقتی تصاویر را دیدم برنامه‌ام را به گونه‌ای هماهنگ کردم تا بتوانم از این نمایشگاه دیدن کنم، چون این امر را وظیفه خود می‌دانم. همچنین کیفیت آثار به گونه‌ای است که نمی‌توان از دیدن آنها لذت نبرد.
وی اضافه کرد: هنرمندان توانیاب نمود بارز خواستن توانستن هستند، چون محدودیت آنها واقعاً محدودشان نکرده است. بنابراین من آنها را الگوی بارز اراده می‌دانم. در این نمایشگاه من تصویری بسیار زیبا دیدم که تماشای آن بسیار لذتبخش بود و در این اثر یک ناشنوا تصویری را از مسجدی کشیده و خود را در گوشه‌ای از آن نقاشی کرده بود. او در این نقاشی از نور مسجد برای بروز توانمندی‌هایش الهام گرفته بود. نکته جالب اینجاست که بسیاری از این هنرمندان بدون گذراندن هیچ کلاسی به این ظرفیت‌ها دست یافته‌اند.
توجه مجلس به معلولان
وی درباره توجه مجلس به هنرمندان توانیاب هم گفت: در مجلس شورای اسلامی پیشنهادی در برنامه ششم توسعه داریم که ۲۰ درصد حداقل حقوق وزارت کار به عنوان مستمری برای این افراد در نظر گرفته شود. این اتفاق خوشبختانه رخ داده است، اما به دلیل تورمی که پیش آمده این افزایش کم‌اثر شد.
سعیدی با اظهار تأسف از اینکه در بودجه سال 99 رقمی برای معلولان در نظر گرفته نشده، بیان کرد: در مجلس نیز به دلیل مشکلات بودجه‌ای اعتباری دست ما بسته است، ولی تمام تلاشمان را خواهیم کرد تا ردیف حمایتی یا افزایش اعتبار را برای این عزیزان در نظر بگیریم. در ضمن جذب خیرین و حمایت‌های معنوی از دیگر اقداماتی است که در نظر داریم و در پایان از برگزار‌کنندگان این جشنواره تشکر می‌کنم.
محمدمهدی عسگرپور، کارگردان سینما و تلویزیون، هم درباره آثار حاضر در این رویداد و هنرمندان خالق آن هم تصریح کرد: قبل از اینکه آثار حاضر در جشنواره همام را ببینم تصور دیگری از آثار داشتم، ولی این اتفاق مرا شگفت‌زده کرد، چون زیبایی آثار فوق‌العاده بود و ایده‌های فراوانی به من داد. جمله معروف معلولیت محدودیت نیست را بارها شنیده‌ایم اما با دیدن این نمایشگاه می‌توانیم آن را به خوبی درک کنیم.
وی درباره توجه مجلس به هنرمندان توانیاب هم گفت: در مجلس شورای اسلامی پیشنهادی در برنامه ششم توسعه داریم که ۲۰ درصد حداقل حقوق وزارت کار به عنوان مستمری برای این افراد در نظر گرفته شود. این اتفاق خوشبختانه رخ داده است، اما به دلیل تورمی که پیش آمده این افزایش کم‌اثر شد.
سعیدی با اظهار تأسف از اینکه در بودجه سال 99 رقمی برای معلولان در نظر گرفته نشده، بیان کرد: در مجلس نیز به دلیل مشکلات بودجه‌ای اعتباری دست ما بسته است، ولی تمام تلاشمان را خواهیم کرد تا ردیف حمایتی یا افزایش اعتبار را برای این عزیزان در نظر بگیریم. در ضمن جذب خیرین و حمایت‌های معنوی از دیگر اقداماتی است که در نظر داریم و در پایان از برگزار‌کنندگان این جشنواره تشکر می‌کنم.
محمدمهدی عسگرپور، کارگردان سینما و تلویزیون، هم درباره آثار حاضر در این رویداد و هنرمندان خالق آن هم تصریح کرد: قبل از اینکه آثار حاضر در جشنواره همام را ببینم تصور دیگری از آثار داشتم، ولی این اتفاق مرا شگفت‌زده کرد، چون زیبایی آثار فوق‌العاده بود و ایده‌های فراوانی به من داد. جمله معروف معلولیت محدودیت نیست را بارها شنیده‌ایم اما با دیدن این نمایشگاه می‌توانیم آن را به خوبی درک کنیم.
وی با بیان اینکه آثار جشنواره همام نشانه‌هایی از عظمت خداوند است، متذکر شد: چند روزی بود که حال خوبی نداشتم به ویژه با مرگ دو نوجوان کولبر به شدت غمگین بودم، اما با دیدن آثار این هنرمندان مجدداً بارقه امید در من جان گرفت.
عسگرپور تأکید کرد: من در بین نزدیکانم افراد معلول دارم، اما آنها با چنین فضا‌هایی که هنرمندان توانیاب در آنها حضور دارند آشنا نیستند. برای همین فکر می‌کنم اگر چنین فضا‌های بهتر معرفی شوند هم کارکردش برای مردم مطلوب است و هم به معلولانی که هنوز پی به ظرفیت‌های خود نبرده‌اند انگیزه می‌دهد تا آنها هم در این مسیر قدم بردارند. این اتفاق بسیار ضروری است، چون آمار معلولان در کشورمان بسیار بالاست. در خاتمه از محمدجواد شوشتری، رئیس سازمان قرآنی دانشگاهیان کشور ، تشکر می‌کنم که مرا دعوت کرد تا بتوانم لذت تماشای این آثار شگفت‌انگیز را از دست ندهم.
عسگرپور تأکید کرد: من در بین نزدیکانم افراد معلول دارم، اما آنها با چنین فضا‌هایی که هنرمندان توانیاب در آنها حضور دارند آشنا نیستند. برای همین فکر می‌کنم اگر چنین فضا‌های بهتر معرفی شوند هم کارکردش برای مردم مطلوب است و هم به معلولانی که هنوز پی به ظرفیت‌های خود نبرده‌اند انگیزه می‌دهد تا آنها هم در این مسیر قدم بردارند. این اتفاق بسیار ضروری است، چون آمار معلولان در کشورمان بسیار بالاست. در خاتمه از محمدجواد شوشتری، رئیس سازمان قرآنی دانشگاهیان کشور ، تشکر می‌کنم که مرا دعوت کرد تا بتوانم لذت تماشای این آثار شگفت‌انگیز را از دست ندهم.
عبدالرضا عزیزی، رئیس کمیسیون اجتماعی مجلس شورای اسلامی، دیگر میهمانی بود که از این جشنواره بازدید کرد و درباره این رویداد گفت: من جانباز جنگ تحمیلی‌ام، برای همین حس تمام آدم‌هایی را که روی ویلچر هستند به خوبی درک می‌کنم، اما درباره آثار به نمایش در آمده باید بگویم که با تماشای این نمایشگاه حال بسیار خوبی پیدا کردم.
وی افزود: هنرمندان حاضر در این جشنواره نشان دادند که خلق آثار هنری فقط به اراده آدمی بستگی دارد، وگرنه چرا بسیاری از آدم‌های سالم قادر به خلق گوشه‌ای زیبای هنری نیستند، ولی این هنرمندان با چنین ظرفیت خیره‌کننده‌ای توانسته‌اند آثار شگفت‌انگیزی را تولید کنند. درباره اراده آدمی باید این نکته را هم اضافه کنم که برخی از افراد به ظاهر معلول با توانایی و اراده خود توانسته‌اند در عرصه‌های سیاسی هم به موفقیت‌های خوبی دست پیدا کنند. برای مثال از وزیر کشور انگلیس می‌توان نام برد که نابینا بود.
عزیزی تأکید کرد: معلولیت نباید باعث غم و ناراحتی شود و انگیزه افراد را از بین ببرد. وقتی روی مین رفتم بسیاری می‌گفتند دیگر نمی‌توانم به زندگی عادی بر‌گردم، ولی با تلاش توانستم به مدارج علمی و سیاسی دست یابم که شاید در شرایط عادی این اتفاق میسر نبود.
مرضیه برومند، کارگردان سینما، در سخنانی کوتاه درباره این نمایشگاه گفت: برگزاری چنین رویدادهایی امید و نشاط را به جامعه تزریق می‌کند و به جای اینکه ما به عزیزان توانیاب امید و انگیزه دهیم آنها این کار را می‌کنند. این اتفاق بسیار زیبا و مسرت‌بخش است.
شفیع آقا‌محمدیان، کارگردان سینما و تلویزیون، تأکید کرد: لحظات حضور در این نمایشگاه برایم تبدیل به یک خاطره ماندگار می‌شود و زیبایی آثار برایم شگفت‌انگیز است. این هنرمندان تداعی‌گر ایده‌های جدیدی برایم بودند و امیدوارم بتوانم اثری با محوریت همین ایده‌ها تولید کنم.
گزارش تصویری آخرین روز فعالیت همام را در اینجا تماشا کنید.
مطالب مرتبط
