معنای حضور قلب حقیقی در نماز

به گزارش ایکنا؛ مراسم سوگواری شهادت حضرت زهرا(س)، شب گذشته، 20 دی‌ماه، با سخنرانی حجت‌الاسلام سیدمحمدباقر علوی‌تهرانی در مسجد حضرت امیر(ع) برگزار شد.

وی بیان کرد: خداوند در حقیقت انسان، گوهری به نام قلب قرار داده است که یکی از ابعاد روح انسان است. این قلب جایگاه خدا است و در روایت فرمود «القلب حرم‌الله»، یعنی این قلبی که در نهاد انسان قرار گرفته است، خانه خداست و امام فرمود که در این خانه غیر خدا را راه ندهید. تعبیر دیگر این است که «قلب المؤمن بیت الله» و یا در روایت دیگر داریم که «قلب المؤمن عرش‌الله» و اگر این قلب شکوفا شود، این قلب عرش خدا را می‌بیند و انسان برای دید ملکوت، باید قلبش تعالی پیدا کند. برای حضور قلب در نماز نیز باید خدا در قلب انسان باشد و الا اینکه در نماز تمرکز پیدا کنیم، این تمرکز پیدا کردن با حضور قلب متفاوت است.

قلب مؤمن حرم الهی

علوی‌تهرانی تصریح کرد: این گوهری که خدا به انسان داده، در نهاد خلقت، وجود ندارد و فرمود که وسعت خدا را زمین و آسمان ندارد، اما قلب بنده من اگر مؤمن باشد می‌تواند خانه من باشد. بنابراین قلب انسان خانه خدا است و نهی کرده‌اند از اینکه خانه خدا را به دیگری بدهیم. وقتی فرمود قلب مؤمن عرش خداست، یعنی اگر قلب کسی شکوفا شود و به کمال برسد، چشم ملکوتی پیدا می‌کند که با چشم برزخی متفاوت است. خدا مزد خوبی آدم‌ها را این قرار نمی‌دهد که بفهمیم او آدم بدی است، چون خدا ستارالعیوب است، اما انسان می‌تواند عالم غیب را ببیند و آن وقت این حقیقت اگر شکوفا شود، حضور قلب در نماز در همین جا پیدا می‌شود.

وی در ادامه افزود: در حدیث قدسی داریم که فرمود: ای بنده من، قلب تو باغ من است و بهشت من نیز باغ تو است، اگر تو بخل نکنی به من و معرفت من را در قلب خود راه دهی، چطور نسبت به تو بخل بورزم و چطور مانع تو شوم؟ خدا اگر در قلبت هست، تو نیز در بهشت هستی. ممکن است نسبت به خدا دانش داشته باشیم، اما معرفت نداریم. معرفت به خدا، یقین است. بنابراین باید دید در قلب، معرفت به خدا هست یا نیست که یکی از نشانه‌های معرفت به خدا ترس از خداست. هرچه معرفت بیشتر باشد، ترس از خدا نیز بیشتر است.

گناه خدا را از خانه بیرون می‌کند

علوی‌تهرانی تصریح کرد: بنابراین قلب، خانه خداست، اما ما خدا را از خانه‌اش بیرون کرده‌ایم. امام صادق(ع) فرمود که می‌دانید چه چیزی خدا را از وجود شما آواره کرده است؟ اینکه پدرم می‌فرمود که هیچ جیزی مانند گناه قلب را به فساد نمی‌کشاند و خانه خدا را تخریب نمی‌کند و به اندازه کافی و وافی در نامه عمل خود گناه داریم و مادامی که گناه داریم خانه‌ای برای خدا نیست، پس خدا را آواره کرده‌ایم.

بنابراین یک عمل و یک اثر و شرمندگی گناه وجود دارد. عمل گناه با توبه و اثر گناه با غفران الهی از بین می‌رود. خدا نسبت به گناه تواب و نسبت به اثر گناه غفار است و باید اعمال متفاوتی انجام شود تا این اتفاق بیفتد. پیامبر(ص) فرمودند که زمانی که گناهان مؤمن زیاد می‌شود و چیزی هم ندارد که آن را پاک کند، خداوند او را به حزن و غم مبتلا می‌کند تا گناهانش پاک شود

وی در ادامه افزود: نسبت به گناه، چند نکته را بیان می‌کنم؛ اول اینکه در مورد گناه، ما یک عمل گناه، یک اثر گناه و یک شرمندگی از گناه داریم. عمل گناه، غیبتی است که کرده‌ایم و برای اینکه این عمل پاک شود، باید توبه کنیم. توبه البته با مراحل ده‌گانه‌ای که می‌فرمایند. اما پاک کردن اثر گناه مرحله دوم است. اثر گناه این است که امام علی(ع) فرمود که خدایا گناهی که بلا را نازل می‌کند و نعمت‌ها را تغییر می‌دهد را ببخش. می‌گوید اگر یک جرعه شراب بخورید، تا چهل روز نماز شما را قبول نمی‌کنند و این اثر گناه است. این حدیث از رسول خدا(ص) است که اگر کسی بخوابد و در فضای ذهنش آرزو کند که شرایطی پیش آید که فردا اجناس گران‌تر شود و فقط آروز کند، چهل سال عملش حبط می‌شود و از بین می‌رود. این اثر گناه است و برای این اثر گناه چه کرده‌ایم؟

علوی‌تهرانی تصریح کرد: بنابراین یک عمل و یک اثر و شرمندگی گناه وجود دارد. عمل گناه با توبه و اثر گناه با غفران الهی از بین می‌رود. خدا نسبت به گناه تواب و نسبت به اثر گناه غفار است و باید اعمال متفاوتی انجام شود تا این اتفاق بیفتد. پیامبر(ص) فرمودند که زمانی که گناهان مؤمن زیاد می‌شود و چیزی هم ندارد که آن را پاک کند، خداوند او را به حزن و غم مبتلا می‌کند تا گناهانش پاک شود. جمله‌ای در ادبیات سیاستمداران هست که اسمش استفاده از فرصت‌ها و تبدیل کردن تهدیدها به فرصت‌ها است و در اینجا نیز این طور است که باید غم را تبدیل به فرصت کنید که اثر گاه را از بین می‌برد.

وی در ادامه افزود: از رسول خدا(ص) نقل است که فرمود خدا با صدق، حیا، حسن خلق و شاکر بودن اثر گناه را از بین می‌برد. همچنین فرمودند برای پاک کردن اثر گناهان کبیره، دستگیری از انسان‌های گرفتار لازم است. یک نفر نزد رسول خدا(ص) آمد و گفت گناهانم زیاد و عمل من کم است، فرمودند که زیاد سجده کن و طولانی بودن سجده اثر گناه را از بین می‌برد. امام رضا(ع) نیز فرمود که اگر کسی قدرت ندارد که اثر گناه را از بین ببرد، زیاد بر محمد و آل او صلوات بفرستد چراکه اثر گناه را از بین می‌برد.