بایسته‌های مدیریت تنوع قومی در گام دوم انقلاب
گروه اندیشه ــ عضو هیئت علمی دانشگاه امام صادق(ع) با بیان اینکه هدف اصلی بیانیه گام دوم انقلاب رسیدن به تمدن اسلامی است، اظهار کرد: جامعه‌پردازی، مقدمه اساسی تمدن است و به عنوان جامعه‌ای که دارای تنوع قومی و فرهنگی است، نیاز داریم که مدیریتی مبتنی بر اقتضائات شرایط گام دوم ارائه کنیم و تبیین کنیم که چطور باید این تنوعات مدیریت شود تا به تمدن اسلامی برسیم.
به گزارش خبرنگار ایکنا؛ نشست علمی «وحدت اقوام در جمهوری اسلامی ایران؛ عزت ملی، استقلال، آزادی و حفظ مرزبندی با دشمن» امروز، 22 دی‌ماه، با حضور جمعی از اندیشمندان و علاقه‌مندان در سازمان بسیج اساتید برگزار شد.
حمید هوشنگی، عضو هیئت علمی گروه علوم سیاسی دانشگاه امام صادق(ع)، در این نشست با موضوع «مدیریت تنوع قومی در جمهوری اسلامی در گام دوم انقلاب؛ مبانی، اهداف، موانع و بایسته‌ها» به ایراد سخن پرداخت و بیان کرد: بیانیه گام دوم، حرکتی جدی برای کشور محسوب می‌شود و قرار است که کشور را در مسیر خودسازی، جامعه‌سازی و تمدن‌سازی قرار دهد. در حقیقت، جامعه‌پردازی، مقدمه اساسی تمدن است و به عنوان جامعه‌ای که دارای تنوع قومی و فرهنگی است، نیاز داریم که مدیریتی مبتنی بر اقتضائات شرایط گام دوم ارائه کنیم و تبیین کنیم که چطور باید این تنوعات مدیریت شود تا به تمدن اسلامی برسیم.
مدل‌های مختلفی در مدیریت تنوع قومی
وی تصریح کرد: می‌توان مدل‌های مختلفی در مدیریت تنوع قومی داشت، از جمله مدل معروف یکسان‌سازی، تکثرگرایی و مدل بومی هر کشور که می‌توان از هر کدام استفاده کرد. البته در این بحث به خیلی از مدل‌های تکثرگرایی که در دنیا وجود دارد، نمی‌پردازم، چون اقتضائات ما متفاوت است، اما مدل بومی که بر این اساس بتوانیم مدل خود را طراحی کنیم، مدلی است که عبارت از سه گامِ تکثرگراییِ وحدت‌محورِ دین‌مدار است.
این عضو هیئت علمی دانشگاه امام صادق(ع) گفت: یکی از مرزبندی‌هایی که مقام معظم رهبری در بیانیه گام دوم انقلاب بدان توجه داشتند، مرزبندی‌های علمی است و باید مرزبندی خود را با ادبیات غربی روشن کنیم، چه اینکه بسیاری از مدل‌ها بومی نیست. بنابراین باید بتوانیم معرفت‌شناسی، روش‌شناسی و هستی‌شناسی این مدل را ارائه کنیم و مهم است که ببینیم چطور قرار است به این پدیده بپردازیم.
وی در ادامه افزود: به نظر بنده، این مدل سه‌گانه، به عنوان الگوی مدیریتی تنوع قومی در گام دوم، در مسئله معرفت‌شناسی باید از میان دستگاه‌های معرفتی معروف، آن دستگاهی را بپذیرد که بتواند بین ماقبل و مابعد پیوست ایجاد کند. بنابراین باید پیوستار داشته باشد و از نظر معرفتی باید طوری به بحث پرداخته شود که انقطاعی نسبت به گذشته حاصل نشود.
درون‌زایی و اصالت تنوع
هوشنگی تصریح کرد: اگر این مدل معرفتی را داشته باشیم، در روش‌شناسی نیز باید جامعه‌شناسی تاریخی را داشته باشیم که یکی از آسیب‌های مطالعات قومی این است که تاریخ پیوند اقوام را نادیده می‌گیریم. بنابراین، در روش، باید به جامعه‌شناسی تاریخی بپردازیم و تبیین کنیم که روند اقوام در ایران به چه صورت شکل گرفته است و مبتنی بر این دو نگاه، در هستی‌شناسی با دو موضوع مواجه خواهیم بود؛ یکی درون‌زا بودن تنوع و دیگری اصالت تنوع.
وی افزود: در بدترین حالت، آخرین قومی که به کشور ما ورود کرده است، به 1400 سال قبل برمی‌گردد. بنابراین، تنوع قومی ما از بیرون تحمیل نشده است و یک بازه تاریخی، ما را به اینجا رسانده که باید از نظر هستی‌شناسی مورد توجه باشد. ما در مدل تنوع قومی، اگر بخواهیم مبانی سیاست‌گذاری را تبیین کنیم، باید به چند آیتم توجه کنیم که اولین مورد، دین است. نظام ما میتنی بر دین است و دین باید در ابعاد مختلف خود را نشان دهد و در اینجا اگر بخواهیم دین را نشان دهیم باید توجه کنیم که تعدد اقوام در کشور ما، یک ارزش و فرصت محسوب می‌شود.
هوشنگی تصریح کرد: در بحث اهداف باید به این نکته توجه داشت که هدف اصلی بیانیه گام دوم، رسیدن به تمدن است. بنابراین باید نوع جامعه‌پردازی خود را روشن کنیم و ببینیم چگونه می‌توان به تمدن رسید و باید در حوزه‌های فرهنگی، اجتماعی، سیاسی، امنیتی، علمی و ... این مسئله اتفاق بیفتد و یکسری اهداف، طراحی شود.
اقوام دروازه تمدن
وی افزود: مثلاً یکی از اهداف در حوزه دین، تحقق امت واحده اسلامی است و هویت ایرانی، اسلامی و انقلابی که در سیاست کلی جمعیت نیز تأکید شده است، به عنوان یکی از اهداف مطرح است. اقوام را دروازه تمدن می‌دانیم و دروازه ما با جهان اسلام و ایران فرهنگی، به معنای درست آن، اقوام و اهل سنت هستند.
این عضو هیئت علمی دانشگاه امام صادق(ع) بیان کرد: در حوزه اقتصادی، تأکید مقام معظم رهبری این است که در استفاده نکردن از ظرفیت‌ها و منابع طبیعی، کشور اول هستیم. اقوام نیز ظرفیت زیادی دارند و مسئله مرز نیز در اینجا بسیار جدی است. مسئله علم و فناوری نیز موتور پیشران کشور است و باید به نقش اقوام در این زمینه نیز توجه کافی داشت.
جایگاه اقوام در هویت ملی
وی در ادامه افزود: البته در این فضا، موانع متعددی نیز وجود دارد. از جمله اینکه نظریه جامعی در باب هویت ملی نداریم و مشخص نیست که جایگاه اقوام در هویت ملی ما کجاست.
هوشنگی در بخش دیگری از سخنان خود به طرح بحث در زمینه بایسته‌ها پرداخت و گفت: همان طور که در اهداف، سیاست‌های ما به اقتصادی و ... تقسیم می‌شود، در اینجا نیز پیشنهاداتی وجود دارد که بیشتر ناظر به عمل است. مثلاً یکی از موضوعات که مورد تأکید مقام معظم رهبری است، مسئله نگاه فرهنگی به مناطق قومی است و تعبیری که ایشان در سال 1388 و در کردستان داشتند، تعبیر کردستان فرهنگی بود.
وی افزود: در نهایت، گام دوم انقلاب، باید گامی مبتنی بر نظام انقلابی باشد و به جایی برسیم که نه‌تنها اقوام موجب نگرانی نیستند، بلکه می‌توانند در عرصه فراملی نیز تأثیرگذار باشند.
انتهای پیام
