بررسی الگوی تهذیب نفس در قرآن در فصلنامه «مطالعات قرآنی»

به گزارش ایکنا؛ چهلمین شماره فصلنامه علمی ترویجی «مطالعات قرآنی» به صاحب‌امتیازی دانشگاه آزاد اسلامی واحد جیرفت منتشر شد.

عناوین مقالات این شماره بدین قرار است: «زبان و اسلوب‌های بیانی در داستان‌های قرآنی»، «تاثیر مجازات زندان بر پیشگیری از تکرار جرم با تاکید بر آموزه‌های قرآنی»، «مجازات‌های بدنی در اسلام با نگاهی به آموزه‌های قرآنی و چالش‌های حقوق بشری»، «ایضاح خوانش قرآنی «قناعت» به عنوان عاملیت بهم تنیدگی حیات طیبه در نهج البلاغه»، «بررسی الزامات بین‌المللی در مواجهه با قاعده نفی سبیل و تاثیر آن در بقاء نظام از منظر قرآن و فقه امامیه»، «تحلیل کاربست مولفه‌های وحی و سنت در گشایش مسائل وحی در فلسفه صدرایی»، «قرآن و پرسش‌های بنیادی انسان»، «خانواده‌گرایی در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران با الهام از آموزه‌های قرآنی»، «بیان روش‌های تفسیر قرآن با قرآن».

دیگر عناوین مقالات منتشره در این شماره از این قرار است: «حقیقت مرگ در قرآن و دلایل ترس از آن از دیدگاه امام علی‌(ع) در نهج البلاغه»، «بررسی فقهی ماهیت وجودی حقوق مالی زوجه در قرآن؛ فقه امامیه و مقایسه آن با حقوق کشور مصر»، «ادله جواز عملیات استشهادی فقیهان اهل سنت در نهضت‌های استشهادی بر اساس آیاتی از قرآن کریم»، «نقد ماده ۲۸-۴ واگذاری انشعاب آب و فاضلاب به مجتمع‌ها با استناد به قرآن کریم»، «بررسی و نقد مبانی تفسیری مفسران برجسته مذهب حنبلیه»، «مطالعه تطبیقی کودک آزاری و جرائم جنسی از دیدگاه قرآن کریم؛ حقوق موضوعه و اسناد بین المللی»، «رویکردی نقادانه به جانشین مصادر منصوب در ترجمه‌های قرآنی»، «بررسی و مقایسه سه ترجمه فرانسوی سوره توحید با رویکرد تحلیل گفتمان»، «الگوی تهذیب نفس در قرآن با تکیه بر تفسیر المیزان»، «تاثیر قرآن بر اشعار حسان بن ثابت»، «رویکرد اخلاق زیست محیطی بر اساس آیات قرآنی و مبانی حکمت صدرایی در جهت برون‌رفت از بحران محیط زیست»، ««یتیم» و مسائل آن از منظر قرآن و روایات».

«یتیم» و مسائل آن از منظر قرآن

در چکیده مقاله ««یتیم» و مسائل آن از منظر قرآن و روایات» می‌خوانیم: «یتیم و حقوق آن از جمله مسائل مهم اجتماعی محسوب می‌شود. با توجه به اهمیت چندجانبه «یتیم» و اولویت داشتن آیات قرآن و روایات معصومین برای کاوش نگاه اسلام، این نوشتار به دنبال آن است که با نگاهی دقیق‌تر، برخی از مفاهیم و موضوعات پیرامون ایتام را ارائه یا بازنمایی کند. به این منظور، ضمن بررسی معنای یتیم، آیات قرآن و روایات معصومین که حقوق و تکالیفی را در قبال ایتام متذکر شده اند مورد بررسی قرار گرفت. از نگاه اهل لغت، یتیم کسی است که در شرایط تنهایی و نیازمندی به سر می‌برد و فاقد ناظر اصلی باشد، اما یتیم در لسان روایات معصومین(ع) علاوه بر یتیم مرسوم، به افراد جدامانده از امام و شریعت هم اطلاق شده و از آن به «یتیم آل محمد(ص)» تعبیر شده است. شرایط یتیم آل محمد(ص) به مراتب از یتیم معمول سخت‌تر بوده و البته سرپرستی آن‌ها نیز آثار مضاعفی را انتظار می‌کشد.»

الگوی تهذیب نفس در قرآن

در طلیعه مقاله «الگوی تهذیب نفس در قرآن با تکیه بر تفسیر المیزان» آمده است: «تزکیه نفس و خودسازی، پیراستن روح از رذایل و هواهای نفسانی و خواطر شیطانی می باشد. در آموزه‌های دینی تهذیب نفس به عنوان کلید سعادت و کمال انسان معرفی شده و غفلت از آن مایه خسران و شقاوت او دانسته شده است. هدف از ترک رذایل و کسب فضایل اخلاقی، در مسلک اخلاق قرآنی «قرب و رسیدن به وجه الله» است. هدف از این پژوهش، ارائه الگوی عملی و کاربردی از قرآن، برای تهذیب نفس می باشد و با توجه به جامعیت تفسیر «المیزان» این اثر مورد تاکید قرار گرفته و به روش تحلیلی و توصیفی به تفسیر موضوعی تهذیب نفس پرداخته شده است.».

مبانی تفسیری مفسران برجسته مذهب حنبلیه

در چکیده مقاله «بررسی و نقد مبانی تفسیری مفسران برجسته مذهب حنبلیه» می‌خوانیم: «پژوهش حاضر با بررسی آثار تفسیری مفسران برجسته این مذهب، از جمله احمد بن حنبل، ابن تیمیه و محمد بن عبدالوهاب؛ به این نتیجه می‌رسد که بهره‌گیری از قرآن و سنت نبوی مورد توافق همه آنان در تفسیر بوده و ظاهرگرایی و حدیث‌گرایی را مبنای اصلی تفسیر آیات از جانب خود قرار داده‌اند. حنبلیان بر خلاف شیعه در بهره‌گیری از سنت صحابه و تابعین در تفسیر قرآن تاکید فراوان داشته و بکارگیری هرگونه اجتهاد و تاویل در تفسیر را ممنوع می‌دانند. از این رو بررسی مبانی مورد قبول حنبلیان و یافتن نقاط مشترک با شیعه، در برون‌رفت از اختلاف میان دو مذهب و تقریب مذاهب ضروری می‌باشد.»