تعطیلی برنامه‌های رمضانی به دلیل شیوع کرونا فقط بهانه است

جبار آذین، منتقد و کارشناس سینما و تلویزیون، در گفت‌‌وگو با ایکنا، آثار مناسبتی ماه رمضان امسال را ناهمگون با این ایام توصیف کرد و گفت: یکی از برنامه‌های مهم و تأثیرگذار در رسانه ملی، تولید سریال‌هایی است که برای پخش در ماه رمضان آماده می‌شود. به همین جهت ضروری است در این ایام آثاری روی آنتن شبکه‌های سیما رود که با فضای ماه مبارک همخوان باشد و بتواند ارزش‌های حاکم بر ماه رمضان را در تولیدات نمایشی ترسیم کند.

 

 

وی افزود: متأسفانه سیما چندین سال است در تهیه آثار مناسبتی، نتوانسته به موفقیت‌های مطلوب و تأثیر‌گذاری دست یابد، در حالی که در گذشته نه‌ چندان دور، در مناسبت‌های ملی و مذهبی آثاری پخش می‌شدند که جامعه را تحت‌ تأثیر قرار می‌داد و مخاطبان از آن الگو‌برداری می‌کردند. نکته حائز اهمیت اینجاست که جدای از کیفیت، تولیداتی که پیشتر برای ماه رمضان در نظر گرفته می‌شدند مؤلفه‌های این ماه عزیز را در برداشتند، اما اخیراً در هیچ یک از آثار نمایشی ویژگی رمضانی دیده نمی‌شود، به‌ویژه در سال جاری که از میان چهار سریال در حال پخش حتی یک اثر هم با محوریت ماه مبارک نیست.

 

بیشتر بخوانید: 

 

• کنداکتور رمضان سیما با برنامه‌های آماده بسته شد

---

 

آذین در پاسخ به اینکه آیا شیوع بیماری کرونا دلیل موجهی برای تعطیلی پروژه‌های رمضانی است، چنین توضیح داد: این‌که شیوع بیماری کرونا دلیلی بوده تا آثاری با محوریت ماه رمضان تولید نشود، پذیرفتنی نیست، زیرا تولید سریال‌های رمضانی نباید در آستانه ماه مبارک آغاز شود و درباره آسیب‌های این عملکرد بارها سخن گفته‌ایم. نکته مهم‌تر اینکه برای ساخت سریال‌های این ماه باید بیش از دیگر تولیدات تلویزیونی زمان صرف کرد، زیرا مضامینی که این تولیدات مورد توجه قرار می‌دهند، نیازمند تفکر و بررسی دقیق‌اند. در آثار مناسبتی عمده مفاهیم دینی یا قرآنی‌اند. پس قبل از ساخت باید در نگارش فیلمنامه آن تحقیق و پژوهش شود. وقتی این مسائل را کنار هم می‌گذاریم درمی‌یابیم، بهانه‌جویی‌هایی چون شیوع کرونا و تأثیر آن روی تولیدات ماه رمضان، قابل توجیه نیست. غیر از سریال‌ها سایر برنامه‌های در حال پخش هم از دغدغه‌های امروز جامعه نیز دور‌اند. برای مثال وقتی تمام کشور در بحران کرونا به سر می‌برد، چگونه می‌شود بخش مهمی از برنامه‌ها به این موضوع اختصاص نیابد. 

آذین درباره درباره کیفیت تولیدات نمایشی رمضان چنین توضیح داد: «سرباز»، «بچه مهندس»، «زیرخاکی» و «پدر و پسری» سریال‌های امسال هستند. این چهار مجموعه هر یک برای خود مخاطبانی دارند، اما میزان مخاطبانشان به اندازه‌ای نیست که آن را استقبال گسترده بدانیم. هرچند استقبال گسترده‌ هم صرفاً به معنای کیفیت نیست. زیر خاکی ساخته جلیل سامان پرمخاطب‌ترین سریال امسال است که توانسته با مضمون طنز، تماشاگران بیشتری را پای تلویزیون بنشاند. فصل سوم بچه مهندس هم اثری خنثی و خسته‌کننده است که حرف جدیدی ندارد. 

 

وی اضافه کرد: بچه مهندس در فصل سوم ضعیف‌ترین فصل خود را پشت سر می‌گذارد، زیرا دیگر قرار نیست در فصل سوم زندگی قهرمان قصه را دنبال کنیم، بلکه این فصل کاملاً سفارشی است. این مجموعه از نظر موضوعی ظرفیت تبدیل شدن به یک اثر جذاب را دارد، اما این ظرفیت نادیده انگاشته شده و قصه از مسیرش منحرف و در برخی بخش‌هایی کش‌دار شده است. در چنین شرایطی زمزمه‌های تولید فصل‌های بعدی سریال هم به گوش می‌رسد. نکته دیگر به اعمال سلیقه در سریال مربوط می‌شود، چون بچه مهندس بر مبنای سلیقه مردم تولید نشده، بلکه بیشتر باب پسند مدیران است. 

آذین تصریح کرد: سریال متفاوت سر‌باز با وجود داستان خانوادگی و اجتماعی، نتوانست در جذب تماشاگر موفق باشد، زیرا اسیر فرم‌گرایی نویسنده و کارگردان شده است. سازندگان این مجموعه در کارنامه هنری خود آثار مقبول کم ندارند، اما در این مجموعه از موضوعات به شکلی سطحی عبور کرده‌اند، زیرا سازنده سلیقه خود را به مخاطبان تحمیل کرده و تصویری غیر واقعی و خیالی از خدمت سربازی بیان شده است. در ضمن تجربه گرایی و بازی با فرم سبب شده سرباز از مسیر قصه‌گویی جذاب فاصله بگیرد، به‌ خصوص نریشن‌ها به روند داستان صدمه زده است. 

وی در پایان گفت: درباره سریال سطحی‌نگر پدر پسری هم باید بگویم این اثر با وجود برخورداری از داستان طنز انتظارات لازم را برآورده نکرده است، چون در ابتدایی‌ترین موضوعات فنی هم با مشکل روبه‌رو بودیم. نگاهی اجمالی به چهار اثر تولیدی رسانه ملی بیان‌گر آن است که  جریان‌سازی فرهنگی در جامعه مورد نظر مدیران و سازندگان نبوده و نیست، بلکه صرفاً هدف از تولید آن‌ها، پر کردن آنتن بوده است.

 

گفت‌وگو از داوود کنشلو