چگونه با احکام 1400 ساله زندگی کنیم؟

به گزارش خبرنگار افتخاری ایکنا، حجت‌الاسلام‌والمسلمین علی رضائیان، مدرس دروس عالی در حوزه‌های علمیه قم و تهران در برنامه تلویزیونی «بدون توقف» که چهارم مردادماه از شبکه سه سیما به روی آنتن رفت در پاسخ به این سؤال که در این عصر چطور می‌توانیم با احکام 1400 سال پیش زندگی کرده و پیشرفت هم کنیم، گفت: برای پاسخ به این سؤال ابتدا باید نسبت انسان با دین را تعریف کنیم و اینکه این نسبت چگونه می‌شود یک سؤال اساسی است که می‌توان صبغه تاریخی آن را از زمانی که انسان روی زمین قرار گرفت پیگیری کرد و در نسبتی که بین همه دین‌ها با انسان‌ها وجود دارد، باید به این پاسخ برسیم که چه خواست مشترکی بین همه انسان‌ها از آغاز آفرینش تا به حال وجود دارد؟ نیازها متنوع است، اما نیاز همه انسان‌ها در طول تاریخ همواره نیاز به کمال‌خواهی بوده است.

وی ادامه داد: انسان یک موجود بهترین‌خواه بی‌نهایت‌طلب است، آن هم بدون توقف، و سراغ آن چیزی که بهترین را برایش به همراه دارد می‌رود، در واقع این بهترین را بی‌نهایت می‌خواهد. این ربطی به جغرافیا و دین و مسلک و نژاد خاصی ندارد، این محرک اصلی انسان برای رفع همه نیازهای دیگر است؛ یعنی کمال‌خواهی را تبدیل کردیم به بهترین‌خواهی، و برای بی‌نهایت هم معادلی نداریم، حالا این نسبت را به دین بسنجیم. حالا کسی که خودکشی می‌کند تعبیرش چیست؟ جواب این است که او هم بهترین را در این دیده و راه را اشتباه رفته است.

این استاد حوزه و دانشگاه در پاسخ به این سؤال که چرا انسان در سال 2020 باید از راه دین گذر کند، اظهار کرد: حالا سؤال دوم این است که هر کس که می‌خواهد مثلا از خانه بیرون برود می‌گوییم کجا می‌روی؟ می‌گوید آخرش، حالا می‌گوییم کجا می‌خواهی بروی که آن حال خوش را داشته باشی؟ می‌گوید نمی‌دانم. تا زمانی که انسان به آن حس درونی نرسد سردرگم است، دچار انحراف می‌شود و دور خودش می‌چرخد، مثل کسی که راه را پیدا نکرده، انسان در طول تاریخ همین اتفاق برایش افتاده یعنی مرتب در مکاتب مختلف دور زده است، از این مکتب به آن مکتب.

عضو مجمع عالی حکمت اسلامی در ادامه یادآور شد: حال سؤال بعدی این است که چگونه مقصد را بشناسیم که به سمت آن حرکت کنیم؟ خیلی دوست داشتم در جلسات‌مان اشخاصی از ادیان دیگر هم حضور داشتند، چون این سؤال مشترک همه ادیان است و قرار است که با گفت‌وگو به پاسخ آن برسیم، چون در کشور ما هستند افرادی که هنوز به دینی نرسیده‌اند. مهم این است که چطور می‌خواهیم به این پاسخ برسیم، و آیا جوابش روشن‌کننده و تبیین‌کننده است یا نه، چگونه برسد و راه رسیدن به آن شناخت چیست؟ انسان در ابتدای این مسیر دو ابزار بیشتر ندارد، یکی تجربه یا حس و دیگری قوه تعقل، پس عمده ابزار انسان عقل است.

رضائیان با این پرسش که آیا این فضای تجربه می‌تواند آن بهترین بی‌نهایت را مشخص کند؟ ادامه داد: قطعا زمان‌بر است و می‌تواند برایش گران تمام شود، اما در اینجا از تجربه به معنای علم تجربی یاد می‌کنیم، پیش فرض داریم که این علم مرتبا در حال پیشرفت است، اما پیشرفت علم تجربی به معنای دیگری هم هست و آن این است که هر تکاملی لازمه‌اش این است که نواقصی بوده که تکمیل شده، الان اگر از دانشمندان علم تجربی بپرسند، شما به نهایت علم تجربی رسیده‌اید؟ همه می‌گویند نه و گرنه راه علم و تحقیقات بسته می‌شد.

این کارشناس دینی در پایان یادآور شد: علم تجربی به معنای نفی علم تجربه هم نیست، در واقع هم علم تکامل پیدا کرده و هم عقل، اما هنوز به بهترین نرسیده‌اند و هنوز علم و تجربه در مسیر هستند، سؤال ما این است که آیا آن بهترین بی‌نهایت با علم تجربه پاسخ تام و تمامش را پیدا می‌کند؟ آیا عقل بشر به تنهایی می‌تواند به همه سؤال‌ها پاسخ دهد؟ قطعا نه، علم ثانیه‌ای پیشرفت می‌کند، یعنی  ثانیه بعد من از قبل جلوتر رفته، اگر من بگویم بهترین گزینه را پیدا کردم چه در بین دانشمندان فلسفی چه در حوزه تجربه‌گرایی همه می‌گویند نه، هنوز ما برای اینکه آن بهترین چیست دچار چالش هستیم.

حدیثه سوختانلو