مقاومت و حفظ هویت اسلامی؛ درمان زخم کهنه بحران کشمیر
مترجم کتاب «تولد یک تراژدی» گفت: تنها راه حل بحران کشمیر، مقاومت است؛ مقاومت به معنای حفظ هویت اسلامی. تلاش‌های بین‌المللی برای فشار بر هند جهت اتخاذ تصمیم عاقلانه درباره کشمیر باید صورت گیرد، چراکه شواهد حاکی از آن است که عملیات نظامی هند و آمار شهدا در کشمیر بسیار بیشتر شده که این شرایط موضوع کشمیر را پیچیده‌تر خواهد کرد.
به گزارش ایکنا، «تولد یک تراژدی، کشمیر 1947»، تازه‌ترین اثر انتشاریافته «مؤسسه مطالعاتی اندیشه‌سازان نور» و تألیف «آلستر لمب»، نویسنده انگلیسی، با موضوع چگونگی شکل‌گیری بحران کشمیر است و با تمرکز ویژه بر روی وقایع تاریخی و مهم سال ۱۹۴۷، در سال ۱۹۹۳ نوشته و در ۱۹۹۴ منتشر شد.
سرباز روح‌الله رضوی، مترجم کتاب، در مراسم رونمایی از این اثر در ایکنا اظهار کرد: کشمیر یکی از حوزه‌های تمدنی و مناطق نفوذ ایران در قدیم‌الایام و همواره برای ایران مهم بوده است و امروز نیز آنچه در کشمیر می‌گذرد، برای کشورمان اهمیت دارد.
وی افزود: کشمیر کهن و تاریخی حقیقتی تلخ دارد که بیش از 70 سال با آن زیسته و دست و پنجه نرم کرده است. این منطقه در تلاقی تمدنی سه دین و مکتب بزرگ بودیسم، هندوئیسم و اسلام بوده و اماکن مقدس بودیسم و آیین شیوائیسم که از گرایش‌های توحیدی هندوئیسم است، در این منطقه رواج داشته است. اسلام از قرن پنجم وارد این منطقه شد و این دین بعدها با حضور مبلغان ایرانی و منقلب شدن فضای کشمیر در این بخش از شبه‌قاره رواج یافت.
رضوی گفت: کشمیر بسیار از فرهنگ و تمدن ایرانی متأثر است و این ارتباط به دوران باستان می‌رسد. شاعران و نویسندگان ایرانی زیادی به این منطقه رفتند و تأثیرات ماندگاری در این منطقه بر جای گذاشتند. کشمیر از نظر تاریخ، تمدن و فرهنگ، برای ایران مهم است. اسلام از قرن پنجم با ورود «شرف‌الدین بلبل شاه سهروردی» که سید محب اهل بیت(ع) ایرانی‌تبار بود، وارد کشمیر شد و این منطقه را به دین اسلام درآورد. دو قرن بعد حضور «میرسیدعلی همدانی» در کشمیر اسلام را تقویت کرد.
وی علت انتخاب این کتاب را پاسخ به این سؤال دانست که فرامتن‌های سیاسی ـ جغرافیایی در دنیای امروز ما مانند هم نیستند. معادلات سیاسی و جغرافیایی هر منطقه با منطقه دیگر متفاوت است. نمی‌توان همه کشمیری‌ها را با برچسب جدایی‌طلب بودن توصیف کرد. فهم واقعیت هر منطقه به درک درست ما از آن کمک می‌کند.
رضوی گفت: برای فهم سیاست‌های درست در قبال کشمیر، باید بر اساس واقعیت‌ها شرایط را تحلیل کرد. احساس کردم این کتاب این تحلیل‌ها را در خود نهفته دارد. نویسنده چهار کتاب درباره کشمیر نوشته و بحران کشمیر را از قرن نوزدهم موشکافی کرده است.
مترجم «تولد یک تراژدی، کشمیر 1947» بیان کرد: آلستر لمب این کتاب را در پی دستیابی به منابعی جدید درباره بحران کشمیر و در دنباله کتاب قبلی خود «کشمیر میراثی مورد مناقشه» به رشته تحریر درآورده است. نویسنده این کتاب کارشناس و نویسنده متخصص مسائل شبه‌قاره هند است که تاکنون کتاب‌ها و آثار متعددی را درباره شبه‌قاره تألیف کرده و کتاب اخیر وی کشمیر و وقایع اين منطقه را بررسی و در مقدمه کتاب اعلام کرده که اسنادی را از طریق آرشیو انگلستان به دست آورده و بررسی کرده است. این کتاب شامل شش فصل و فصل اول مهمترین فصل آن است و با عنوان قیومیت و تقسیم تلاش دارد که تصویری را از هند تحت سیطره بریتانیا ارائه دهد.
رضوی گفت: الستر لمب، نویسنده این کتاب معتقد است یک گسست فرهنگی بین بخش‌های جامو و کشمیر وجود داشت که تقسیم را ضروری کرده بود.
وی افزود: معتقدم این گزاره که تقسیم شبه قاره کار انگلیسی‌ها بود به یک معنا درست و از یک نظر نادرست است. از این نظر درست است که حضور استعمار انگلیس به مدت دو قرن از قرن 18 تا 20 زمینه و زیرساخت‌های بروز بحران کشمیر را رقم زد. هویت‌بخشی به شاهزاده‌های هندی و انتصاب مهاراجه سینگ به حاکمیت کشمیر و شتاب در خروج از شبه قاره و ... زمینه‌ساز این بحران بود اما ماجرای تقسیم شبه قاره در این برهه یک اجبار اجتماعی شده بود هر چند این تقسیم، زخم کهنه‌ای را بر جای گذاشت.
بحران کشمیر راه‌حل نظامی ندارد
در ادامه میرمجربیان، دبیراول اسبق سفارت ایران در دهلی‌نو و دبیر دوم اسبق سفارت ایران در اسلام‌آباد، ضمن سخنانی در مراسم رونمایی از کتاب «تولد یک تراژدی، کشمیر ۱۹۴۷» اثر «آلستر لمب»، نویسنده انگلیسی که توسط «سرباز روح الله رضوی» به فارسی ترجمه شده است، گفت: ما در جمهوری اسلامی ایران به دلیل مشغله‌ها از مسئله کشمیر غافل شده‌ایم، در حالی که کشمیر را به عنوان ایران صغیر می‌شناسند و معروف است که کشمیری‌ها این منطقه را بخشی از ایران می‌دانند و ایران حضور تمدنی و فرهنگی در کشمیر دارد و در حال حاضر فرهنگ ایرانی بر این منطقه حاکم است. پیشنهاد می‌دهم که این کتاب در فضای مجازی و در قالب پی دی اف عرضه شود تا مورد استفاده عموم اندیشمندان، صاحب‌نظران و متفکران این عرضه قرار گیرد.
دبیر اول اسبق سفارت ایران در دهلی نو همچنین بر ضرورت انتشار خلاصه بخش نخست این کتاب در روزنامه‌ها و پرداختن به آن در مقالات تأکید کرد و گفت: موضوع کشمیر از 40 سال پیش به صورت حاد و پس از جنگ میان هند و پاکستان به‌عنوان یک مسئله قرمز و بحرانی مطرح شده است.
میرمجربیان در ادامه مسئله کشمیر را زخمی کهنه و قدیمی دانست و افزود: بحران کشمیر امروز به دلیل کهنه‌شدن تا حدود زیادی نسبت به گذشته فرق کرده و بحران این منطقه را نمی‌توان با حالت نظامی و جنگ حل کرد. افراد و گروه‌هایی که امروز با نام مجاهدین در کشمیر می‌جنگند، تا حدودی زیادی به دنبال تأمین منافع خود هستند، در حالی که هند و ارتش این کشور نیز نمی‌خواهند که این مسئله فیصله پیدا کند، چراکه اکنون 800 هزار نیروی نظامی هند درگیر مسئله کشمیر هستند. علاوه بر هند، در پاکستان نیز 400 هزار نیروی نظامی درگیر مسئله کشمیر هستند، در حالی که مجاهدینی که در کشمیر در سال 1947 میلادی با نیت شهادت در این منطقه می‌جنگیدند، امروز فضا کاملاً عوض شده و آن‌ها تنها به انگیزه دلارهای عربستان و وهابی‌ها و سلفی‌ها می‌جنگند.
وی با تأکید بر اینکه بحران کشمیر راه‌حل نظامی ندارد، گفت: کشمیر با وجود اینکه طبیعت بسیار زیبایی دارد، اما امروز بسیار عقب افتاده است و ایران با توجه به جایگاه و نفوذی که دارد می‌توان برای حل این بحران میان هند و پاکستان وساطت کند. پاکستانی‌ها حاضرند میانجیگری ایران را بپذیرند. هندی‌ها نه تنها ایران، بلکه حاضر نیست میانجیگری هیچ کشوری را در این زمینه بپذیرند، اما باید هند و دولت این کشور را برای کشاندن پای میز مذاکره تحت فشار قرار داد که اتخاذ موضعی واحد و یکپارچه از سوی کشورهای اسلامی بسیار تأثیرگذار است.
وی درباره علت خودداری هندی‌ها از پذیرش میانجیگر در مسئله کشمیر گفت: امروز منطقه کشمیر به سوپاپ اطمینان مشکلات هند و حتی تا حدی پاکستان تبدیل شده است، به طوری که دولت و ارتش هند به دلیل منافعی که در نسبت دادن به مشکلات به منطقه کشمیر دارند، حاضر به حل این موضوع نیستند. امروز کشمیر یک واقعیت در جهان اسلام است که باید آن را بپذیریم و از سوی دیگر، با توجه به نفوذی که ایران در کشمیر تحت سیطره هند و منطقه کشمیر تحت کنترل پاکستان دارد، می‌توان میانجیگر خوبی برای حل این بحران باشد. لازم است این کتاب عرضه مجازی شود و در دانشگاه‌‌ها نیز عرضه شود.
موضوع کشمیر در حوزه پژوهشی مغفول مانده است
در این مراسم محمد کمالی، مسئول انتشارات مؤسسه اندیشه‌سازان نور، کشمیر را موضوع فراموش شده در حوزه‌های پژوهشی توصیف و از نویسنده در ارتباط با پیگیری چاپ و انتشار این کتاب قدردانی و تأکید کرد: تلاش‌هایی انجام شده تا دسترسی به این کتاب عمومی‌تر و در سطح وسیع‌تری دنبال شود.
«بهرام زاهدی»، پژوهشگر مؤسسه مطالعات شرق، اظهار کرد: تأمل درباره مسئله توقف روند گسترش اسلام در شبه‌قاره و کشمیر موضوع مهمی بوده که لازم است مورد بررسی قرار گیرد. این که چه زمانی گسترش اسلام در کشمیر متوقف شد و این که وقایع 1947 چگونه بررسی شده، بسیار مهم است. همچنین تعداد شهدا و مفقودین در ماجرای کشمیر موضوع نامشخصی بوده و لازم است تا آمار چند ده هزار شهدا و مفقودین مورد بررسی قرار گیرد و در نهایت این که مصادیق توسعه و بررسی وضعیت کشمیر در حال حاضر بر مبنای آمار سواد مهم است و حتی میانگین آمار سواد در کشمیر بالاتر از دیگر مناطق هند است. همچنین در ارتباط با فعالیت مجاهدین باید توجه کرد که مجاهدین را نمی‌توان به سلفی‌گری تقلیل دارد.
کشمیر راهی جز مقاومت ندارد
در پایان این نشست، رضوی، مترجم کتاب «تولید یک تراژدی، کشمیر 1947»، درباره وضعیت امروزی کشمیر گفت: تغییر جمعیتی واقعیت پیش رو در کشمیر است و بیش از 400 هزار غیرکشمیری‌هایی داریم که تبعه کشمیر شده‌اند که با توجه به اقدامات دولت هند صورت گرفته است، اما امید جدی وجود دارد که تغییرات سیاسی در هند صورت گیرد و حزب حاکم فعلی تداوم قدرت نداشته باشد و برای مردم کشمیر تنها راه، مقاومت است و مقاومت به معنای حفظ هویت اسلامی است و بایستی تلاش بین‌المللی برای فشار بر هند جهت اتخاذ تصمیم عاقلانه درباره کشمیر صورت گیرد و تمام شواهد حاکی از آن است که عملیات نظامی هند در کشمیر بسیار بیشتر شده و آمار حاکی از تعداد بالای قربانیان کشمیری است که در جریان حملات هند طی چند ماه گذشته به شهادت رسیده‌اند و این شرایط موضوع کشمیر را پیچیده‌تر خواهد کرد.
بر اساس این گزارش، در پایان این مراسم از کتاب «تولد یک تراژدی، کشمیر 1947»، تازه‌ترین اثر انتشاریافته «مؤسسه مطالعاتی اندیشه‌سازان نور» رونمایی شد.
