به گزارش ایکنا به نقل از روابط عمومی مؤسسه فقهی ائمه اطهار(ع)، آیتالله محمد جواد فاضل لنکرانی، عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، بهمناسبت سالروز تاسیس سازمان پدافند غیر عامل کشور به اهمیت این موضوع پرداخته است که مشروح آن تقدیم میشود:
- همانطور که مستحضرید در یک نگاه کلی اقداماتی که در حوزه پدافند غیرعامل صورت میگیرد به نوعی شامل فعالیت های بازدارنده درمقابل تهدیدات و البته پیشبینی و اقدامات پیشگیرانه در راستای عدم تحقق این تهدیدات است. این امر به صورت های مختلف در طول تاریخ اسلام و البته تاریخ جهان دارای سابقه است. حال از دیدگاه شما به عنوان فقیه اسلامی، چه پیشینهای از این اقدامات در عالم اسلامی به خصوص در سلوک پیامبر اکرم(صَلَّی اللَّهُ عَلَیهِ وَ آلِه) و بعدها ائمه اطهار(عَلیهمالسّلام) وجود داشته است؟
بسم الله الرحمن الرحیم
ما به این نکته باید توجه کنیم که مسأله پدافند غیر عامل چیزی نیست که به تازگی و روی توافقات بین دولتها و گروهها و اشخاص به وجود آمده باشد؛ بلکه امری ارتکازی و عقلایی است. به این معنا که اگر از خود فرد شروع کنیم ارتکاز هر انسان عاقلی به او میگوید که تو باید از خود در مقابل حوادثی که جسم و روح تو را تهدید میکند در ابعاد مختلف مراقبت کنی. مثلاً هر انسانی باید برای آینده خود و دوران کهولتش فکر کند و اگر الان درآمدی دارد مقداری را برای آیندهاش قرار بدهد همه اینها در مورد یک شخص وقتی به ارتکاز نفس یا به وجدان خود مراجعه کند، واضح است.
وقتی هم به جامعه وارد شویم، چون این مسئله، امری عقلایی است قبل از اسلام هم در زمان انبیاء گذشته وجود داشته است این مسألهای نیست که دین اسلام آن را تاسیس کرده باشد اگرچه اسلام تماما بر این بنا نهاده شده است، ولی امری تاسیسی نیست. قبل از دین اسلام قضیه حضرت یوسف و تعبیر خوابی که حاکم مصر دیده بود و حضرت آن را تدبیر کرد، نمونه خوبی از این موضوع است.
در اسلام، مجموعه دین خود پدافند غیر عامل است. چون دین تماماً بر این اساس است که انسان به راهکارهایی که دین چه در بُعد فردی یا اجتماعی یا ابعاد دیگر به او ارائه میدهد عمل کند قبل از اینکه بلایی بر او وارد شود و شری به سراغ او بیاید، و ما میتوانیم ادعا کنیم که اساس اینکه خدای تبارک و تعالی انبیا و کتب آسمانی و شریعتها و دین اسلام را که خاتم ادیان است فرستاد؛ برای این است که بشر از خلقت الهیاش انحراف پیدا نکند و به نتیجه باطلی نرسد و با دستورات دین سیر حرکتی او را تنظیم کند. این دستورات تماما چه عبادی و چه در معاملات و چه در سیاست و چه در اخلاقیات بر این بنیان نهاده شده است که قبل از وقوع یک حادثه و مفسدهای، دفع مفسده شود.
در فقه و اصول و شاید در علوم دیگر نیز این قضیه مطرح است که دفع مفسده اولی از جلب منفعت است. این قانون در بسیاری از مراحل مورد استناد فقها است که باید مفسده را پیشبینی و پیشگیری کرد و اساس موضوع پدافند غیر عامل هم همین است. پس مجموعه دین و اساس تشریع بر همین است. از اعتقادیات و فروع و احکام و اخلاق گرفته تا همه امور؛ در آیات قرآن برای این مطلب نمونهها و مثالهای فراوانی وجود دارد. به عنوان مثال آیه شریفه «وَأَعِدّوا لَهُم مَا استَطَعتُم مِن قُوَّهٍ وَمِن رِباطِ الخَیلِ تُرهِبونَ بِهِ عَدُوَّ اللهِ وَعَدُوَّکُم وَآخَرینَ مِن دونِهِم لا تَعلَمونَهُمُ اللهُ یَعلَمُهُم وَما تُنفِقوا مِن شَیءٍ فی سَبیلِ اللَّهِ یُوَفَّ إِلَیکُم وَأَنتُم لا تُظلَمونَ (انفال – ۶۰)» آیهای است که اصل و لزوم تقویت بنیه نظامی از آن برداشت میشود. در چهل سال گذشته به این اصل توجه شد و امروز در شرایط فعلی منطقه برای نظام اقتدار ایجاد کرده است.