وثیق‌ترین ارتباط در دولت مهدوی بین عدالت و کرامت است
غلامرضا گودرزی، عضو هیئت علمی دانشگاه امام صادق(ع) ضمن برشمردن ویژگی‌های چشم‌انداز عدالت در دولت مهدوی بیان کرد: وثیق‌ترین ارتباط بین عدالت و کرامت وجود دارد و اگر بخواهیم تمام ویژگی‌هایی که وجود دارد را در یک جمله خلاصه کنیم باید بگوییم عدالت باید با کرامت گره بخورد و برعکس. چون هر دو متضمن کمال انسان هستند. کما اینکه در دعا می‌بینیم که سفارش شده دولت موعود، دولت کریمه است.
به گزارش ایکنا؛ اولین نشست بین‌المللی «منجی‌گرایی و آینده‌پژوهی جهان از منظر ادیان»، امروز پنج‌شنبه، 15 آبان‌ماه با سخنرانی جمعی از صاحب‌نظران به صورت وبیناری برگزار شد. در ادامه متن صحبت‌های غلامرضا گودرزی، عضو هیئت علمی دانشگاه امام صادق(ع) را می‌خوانید که با موضوع «منجی‌گرایی و چشم‌انداز عدالت در جهان» ایراد شده است؛
بحث خود را با سه سؤال مطرح می‌کنم؛ اول اینکه چرا به عدالت می‌پردازم؟ دوم چرایی موعودگرایی و سوم هم چرایی چشم‌انداز انتخاب شده است. اینکه چرا عدالت برای ما مهم است را می‌توان از منظرهای مختلفی بررسی کرد. در هر عصری، شعار عدالت یک شعار جذاب بوده و در هر اندیشه‌ای موضوع عدالت، مایه استحکام آن اندیشه بوده است. در هرکدام از نگرش‌های منجی‌گرایانه نیز می‌بینیم که موضوع عدالت، موضوع انگیزشی و مایه امید و حرکت است، اما در راه مهدویت، خود موضوع عدالت یک وجهه ارزشی محسوب می‌شود، چون می‌توانیم در آیات قرآن به آن برسیم و متوجه باشیم که عدالت با فطرت انسانی گره خورده و از این حیث، ارزش بنیادین دارد.
عوامل مؤثر بر عدالت وابسته به چه چیزهایی است؟
عوامل مؤثر در عدالت، وابسته به این است که از چه منظری عدالت را ببینیم که می‌توان به مسائل فرهنگی، اجتماعی، سیاسی، حقوقی، ساختاری، اعتقادی و ارزشی اشاره کرد که می‌توانند بر عدالت در سطح فرد، جامعه و یا افق جهانی تأثیرگذار باشند. اینکه چرا از عدالت و موعودگرایی بحث می‌کنیم به این دلیل است که در قرآن این مسئله مورد تأکید واقع شده است و قرآن عدالت را با صالح بودن گره زده است. نمی‌توان اینگونه متصور شد که فردی صالح باشد، اما عادل نباشد. اگر قرار باشد زمین به صالحان برسد، عدالت یکی از صفات آن‌هاست و موضوع عدالت باید بررسی شود. در همه اندیشه‌های موعودگرایانه، یکی از نشانه‌هایی که در موارد پس از ظهور ذکر شده گسترش برکت در عالم است و اینکه علم، روزی، طبیعت و ... به حد اعلی می‌رسند و به یک معنا، برکت محقق می‌شود.
امام علی(ع) اشاره می‌کنند که عدالت یکی از زمینه‌هایی است که موجب برکت می‌شود و موعود جهانی نیز خود، مظهر این برکت است. نکته دیگر اینکه، امام(ع) برای امرا عدالت را اصل می‌دانند. البته عدالت برای همه در سطوح فردی، اجتماعی و ... اصل و لازم است، اما برای امرا در یک کشور لازم‌تر است و دلیلش نیز مشخص است؛ چون زمینه رشد و شکوفایی را محقق می‌کند. اگر به دیدگاه مقام معظم رهبری نیز نگاهی داشته باشیم، می‌بینیم که ایشان به جنبه‌های مختلفی اشاره کرده‌اند و عدالت را در مسئولیت اجتماعی و حوزه‌های دیگر حیات انسانی تبیین کرده‌اند.
عدالت در حکومت مهدوی تقوا پایه و فطرت بنیاد است
همچنین اگر بخواهیم به چشم‌انداز عدالت در حکومت مهدوی نگاهی داشته باشیم، این صفات را می‌توان برشمرد؛ عدالت در این فضا یک ویژگی تقواپایه‌ای دارد. نمی‌توان برای موعود، به خصوص وقتی از نگاه دینی نگاه می‌کنیم، عدالت را بدون تقوا تعریف کنیم. عدالت در این نگاه، فطرت‌بنیان است و در این دیدگاه، یک نگاه جهانی دارد و عدالت برای همه باید محقق شود و از طرفی یک مفهوم عینی است و در سطح جامعه باید اتفاق بیفتد.
عدالت یک مفهوم جامع است و متضمن تعالی انسان و جامعه باید باشد، نه‌اینکه در خدمت یک بخش خاصی از جامعه قرار گیرد. این عدالت، فراگیر است و انسان، طبیعت و ... را در بر می‌گیرد و اینطور نیست که فقط عدالت را برای انسان‌ها بخواهیم و عدالت در این نگاه، اصالت دارد و ابزار رسیدن به قدرت نیست، بلکه خودش فی نفسه اصالت دارد و باید به سمت آن برویم. عدالت در نگاه مهدویت و منجی‌گرایی، منجر به قسط و برابری و ایفای حقوق مردم و همه ذی‌نفعان خواهد شد و باعث امید می‌شود و از این‌رو ایجاد پویایی خواهد کرد.
چرا باید عدالت را ایجاد کنیم؟
اما یک بحث این است که چرا باید عدالت را ایجاد کنیم؟ از منظر موعودگرایی مسئله اینطور است که شاید وثیق‌ترین ارتباط بین عدالت و کرامت وجود دارد و اگر بخواهیم تمام ویژگی‌هایی که بیان شد را در یک جمله خلاصه کنیم باید بگوییم عدالت باید با کرامت گره بخورد و برعکس. چون هر دو متضمن کمال انسان هستند. کما اینکه در دعا می‌بینیم که سفارش شده دولت موعود، دولت کریمه است، اما چرا این دولت که مهم‌ترین ویژگی‌اش را در عدالت می‌دانیم به نام کریمه شناخته می‌شود؟ در نگاه مهدویت و در نگاه منجی‌گرایانه، آنچنان مفهوم کرامت و عدالت درهم تنیده می‌شوند که می‌توان گفت این دو از هم قابل تفکیک نیستند و در این نگاه مفهوم کرامت و عدالت کاملاً مرتبط هستند. البته نه‌اینکه وقتی می‌گوییم عدالت و کرامت، از ساحات عدالت غفلت کنیم، اما وزن بیشتری را در این فقره به کرامت می‌دهیم.
عدالت و کرامت مرز ایمان و نفاق هستند
اینکه در دعا اشاره می‌شود که صحنه اصلی نبرد آخرالزمان بین اسلام و نفاق است، شاید به همین منظور باشد. چون عدالت، شعاری است که خیلی‌ها دارند و شاید کفار هم این شعار را می‌دهند و کمتر کسی را پیدا می‌کنید که شعار عدالت‌خواهی ندهد. در این فضا است که عدالت و کرامت مرز ایمان و نفاق خواهد شد. اگر در اندیشه‌های موعودگرایانه می‌خواهیم مردم را به سمت تفکرات دقیق در موضوع موعودگرایی و مهدویت شوق دهیم، تمرکز بر عدالتی که مستلزم بر کرامت باشد می‌تواند ما را به این هدف برساند و باید دانست که رسیدن به مدینه فاضله، با حرکت به سمت عدالت و کرامت انسانی محقق خواهد شد.
انتهای پیام
