جهاددانشگاهی؛ در جمع مؤثرترین مؤسسات تحقیقاتی دنیا
براساس آماری که سرپرست پایگاه استنادی علوم جهان اسلام(ISC) اعلام کرد نام جهاددانشگاهی در میان مؤثرترین مؤسسات تحقیقاتی یک درصد برتر دنیا قرار گرفت.
به گزارش ایکنا به نقل از پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC)، محمدجواد دهقانی، سرپرست پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC) گفت: ۷۴ دانشگاه و مؤسسه تحقیقاتی ایران در میان یک درصد دانشگاه‌های برتر جهان که دارای بیشترین میزان اثرگذاری هستند، قرار گرفتند.
سرپرست پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC) افزود: پایگاه شاخص‌های اساسی علم (ESI) متعلق به شرکت کلاریویت آنالتیکس (ISI) آخرین فهرست مؤسسات یک درصد برتر دنیا که بیشترین تعداد استناد‌ها را در ۱۰ سال گذشته دریافت کرده‌اند، منتشر کرد.
وی یادآور شد: مایه مباهات است که در آخرین به‌روزرسانی انجام‌شده در آذر ۹۹ تعداد ۷۴ دانشگاه و مؤسسه تحقیقاتی از کشور جمهوری اسلامی ایران در میان یک درصد دانشگاه‌های برتر جهان که دارای بیشترین میزان اثرگذاری بوده‌اند مشاهده می‌شود؛ بنابراین در مقایسه با سال قبل که تعداد ۶۵ مورد بود تعداد دانشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی یک درصد برتر ایران ۱۴ درصد افزایش و نسبت به سال ۹۴ بیش از ۱۴۷ درصد افزایش‌یافته است.
سرپرست پایگاه استنادی علوم جهان اسلام تصریح کرد: این دانشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی در سطح دنیا از لحاظ تعداد استناد‌های دریافتی درمجموع مؤسسات یک درصد برتر قرار گرفته‌اند. استناد‌ها در دنیای علم بیانگر کیفیت تولیدات علمی هستند. بنابراین، علت افزایش تعداد این مراکز، افزایش کیفیت تحقیقات کشور است.
دهقانی ادامه داد: استناد هرچند عاری از آفت نیست، اما یکی از مهم‌ترین شاخص‌هایی است که میزان استفاده از پژوهش‌ها را نشان می‌دهد. در حال حاضر استناد مهم‌ترین شاخصی است که در ارزیابی‌های علمی در سطح بین‌المللی مورداستفاده قرار می‌گیرد.
وی افزود: در سند سیاست‌های علم و فناوری ابلاغی از سوی رهبر معظم انقلاب نیز مرجعیت علم و فناوری در سطح دنیا به‌عنوان اولین بند مورد تأکید قرارگرفته است. مرجعیت به معنی محل رجوع قرار گرفتن است و استناد از یک نگاه بیانگر میزان استفاده از علم تولیدشده توسط سایر پژوهشگران است.
دهقانی اظهار کرد: در سال ۱۳۹۴ بررسی پایگاه شاخص‌های اساسی علم نشان داد که ۳۰ دانشگاه و مرکز پژوهشی از جمهوری اسلامی ایران در جمع دانشگاه‌ها و پژوهشگاه‌های یک درصد برتر دنیا قرار گرفتند. در سال ۱۳۹۵ با رشد کیفیت تولیدات علمی در کشور تعداد دانشگاه‌ها و پژوهشگاه‌های کشور به ۳۵ مورد افزایش یافت. تعداد مراکز یک درصد برتر کشور در بهمن ۱۳۹۶ به ۵۳ مورد افزایش یافت.
وی افزود: برای انتخاب مؤثرترین دانشگاه‌ها، کلیه دانشگاه‌ها و مؤسسات تحقیقاتی دنیا برحسب میزان اثرگذاری آن‌ها مشخص و مرتب‌سازی شده و در گام بعد یک درصد برتر آن‌ها که دارای بیشترین میزان اثرگذاری بوده‌اند انتخاب و معرفی می‌شوند.
دهقانی ادامه داد: در بین دانشگاه‌ها و پژوهشگاه‌های کشور ۳۰ دانشگاه جامع، ۲۶ دانشگاه علوم پزشکی، ۱۲ دانشگاه صنعتی و ۶ مرکز تحقیقاتی در جمع مؤثرترین‌های دنیا قرار گرفتند. لیست کامل دانشگاه‌ها و مراکز پژوهشی در جدول آمده است.
وی خاطرنشان کرد: در بین مؤسسات تحقیقاتی پژوهشگاه پلیمر و پتروشیمی، پژوهشگاه دانش‌های بنیادی، جهاددانشگاهی، مرکز تحقیقاتی جراحی تروما سینا، موسسه پاستور ایران و مراکز تحقیقاتی مستقر در وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در زمره موسسات تحقیقاتی یک درصد برتر دنیا قرار دارند.
سرپرست پایگاه استنادی علوم جهان اسلام یادآور شد: شرکت کلاریویت آنالتیکس (آی. اس. آی) پایگاه شاخص‌های اساسی علم (ESI) را ارائه داده است. اطلاعات ۱۰ سال اخیر کل دنیا در این پایگاه پردازش و نگهداری می‌شود. یکی از اقلامی که در این پایگاه نگهداری می‌شود، مؤسسات یک درصد برتر پراستناد دنیا است. این‌ها عمدتاً دانشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی هستند که بیشترین میزان استناد‌ها به مقالاتشان صورت گرفته است. تعداد مؤسسات فهرست شده در این پایگاه ۶ هزار و ۸۸۸ مورد است.
دهقانی اظهار کرد: جمهوری اسلامی ایران حدود ۱.۱ درصد از دانشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی یک درصد برتر پراستناد دنیا را در اختیار دارد که بعد از ترکیه بالاترین سهم در بین کشور‌های اسلامی است. ترکیه با ۱۱۱ دانشگاه و مرکز تحقیقاتی یک درصد برتر در جایگاه ۱۳ دنیا قرار دارد و ایران در جایگاه ۱۸ دنیا قرار دارد. بعد از ایران و در بین کشور‌های اسلامی، مصر با ۲۶ دانشگاه و مؤسسه تحقیقاتی در جایگاه ۳۳ دنیا قرار دارد. عربستان سعودی با ۲۳ دانشگاه در رتبه ۳۸، مالزی با ۲۱ دانشگاه در جایگاه ۴۱، پاکستان با ۱۹ دانشگاه در جایگاه ۴۳، تونس با ۱۶ دانشگاه در جایگاه ۴۶ و اندونزی با ۱۴ دانشگاه در جایگاه ۴۸ دنیا قرار دارند.
وی ادامه داد: از لحاظ تعداد بیشترین دانشگاه‌ها و مؤسسات تحقیقاتی ایران در حوزه مهندسی رتبه‌بندی شده‌اند. تعداد آن‌ها در این حوزه ۴۳ مورد است. ۳۳ دانشگاه و موسسه تحقیقاتی ایران در پزشکی بالینی جزء ۱ درصد برتر پراستناد دنیا هستند. در حوزه شیمی ۲۸ دانشگاه و مؤسسه تحقیقاتی در زمره موثرترین‌های دنیا قرارگرفته‌اند. بعد از آن ایران در حوزه‌های داروشناسی و سم‌شناسی، علوم مواد، علوم کشاورزی هرکدام ۱۴ دانشگاه و مؤسسه در بین ۱ درصد برتر‌ها دارد. حوزه‌های علوم گیاهی و حیوانی، علوم اجتماعی، کلیات، علوم رایانه، زیست‌شناسی و زیست‌شیمی، محیط‌زیست و بوم‌شناسی در جایگاه‌های بعدی از لحاظ تعداد قرار می‌گیرند. ایران در این حوزه‌های بین ۶ تا ۸ مؤسسه و دانشگاه دارد. حوزه‌های فیزیک، زمین‌شناسی، علوم اعصاب و رفتار، ایمنی‌شناسی، ریاضیات و میکروبیولوژی در مرتبه‌های بعدی قرار می‌گیرند. تعداد مؤسسات برتر ایران در این حوزه‌ها بین ۱ تا ۴ مورد است.
دهقانی گفت: مرجعیت بین‌المللی در علم و فناوری با تکیه صرف بر کمیت تولید علم حاصل نمی‌شود. گام نهادن در جهت ارتقای سطح کیفی پژوهش‌ها، گسترش تعاملات علمی بین‌المللی و تبدیل علم به ثروت و قدرت ابعاد دیگری هستند که در دستور کار سیاست‌گذاران علم و فناوری کشور قرارگرفته‌اند تا علم کشور همچنان شتابان و به‌صورت همه‌جانبه مسیر رشد و اعتلای خود را طی کند.
