بررسی «قرآن‌پژوهی دیوبندیه در شبه قاره هند»
پژوهشگر پژوهشگاه بین‌المللی المصطفی بیان کرد: مکتب دیوبندیه با الهام گیری فکری از آموزه‌های شیخ احمد سرهندی و شاه ولی الله دهلوی در نیمه دوم قرن ۱۹ میلادی آغاز شد، اظهار کرد: دیوبندیه در مدت کمتر از دو قرن، در جهان و به ویژه در هندوستان، پاکستان، بنگلادش، افغانستان، شرق ایران و در کشور‌های غربی اثرگذار بود. قرآن‌پژوهی آنان براساس مبانی و روش‌شناختی مأثور، حجیت قول صحابه، تابعین و ابن‌تیمیه بود.
به گزارش ایکنا، حجت‌الاسلام شاهد اعظم، پژوهشگر پژوهشگاه بین‌المللی المصطفی(ص)، امروز طی سخنانی در نشست علمی «قرآن‌پژوهی دیوبندیه در شبه قاره هند» که به همت گروه قرآن و حدیث پژوهشکده علوم اسلامی این پژوهشگاه برگزار شد، اظهار کرد: پیش از اسلام، در شبه‌قاره هند ادیان و مذاهب مختلف حضور داشت و هند به عنوان هفتاد ملت در جهان شناخته می‌شد. همزمان و پس از افزایش جمعیت مسلمانان در این سرزمین، کم‌کم گروه‌ها و فرقه‌ها نیز بین مسلمانان به وجود آمد و در کنار رشد کمیت مسلمانان در این منطقه، گروه‌ها و فرقه‌ها نیز از هم متمایزتر شدند.
وی ادامه داد: در بین اهل سنت، که بیشترین جمعیت مسلمان شبه قاره هند را تشکیل می‌دهند، جریان‌ها و فرقه‌هایی مانند دیوبندیه، بریلویه، اهل حدیث، قرآنیون به وجود آمدند. موضوع قرآن‌پژوهی دیوبندیه در شبه قاره هند، یکی از مسائل و موضوعات مهم جامعه علمی در جهان اسلام به شمار می‌رود که شناسایی قوت‌ها و ضعف‌های آن یکی از موضوعات بایسته پژوهش است.
الهام‌گیری از عقاید احمد سرهندی و ولی‌الله دهلوی
شاهد اعظم افزود: مکتب دیوبندیه با الهام گیری فکری و عقیدتی از آموزه‌های شیخ احمد سرهندی و شاه ولی‌الله دهلوی، در نیمه دوم قرن ۱۹م در یکی از شهر‌های کوچک هند بنام دیوبند، به کوشش محمد قاسم نانوتوی و رشید احمد گنگوهی با ساخت مدرسه علمیه آغاز شد، دیوبندیه در مدت کمتر از دو قرن، در جهان و به ویژه در هندوستان، پاکستان، بنگلادش، افغانستان، شرق ایران و در کشور‌های غربی، در مقایسه با دیگر مکاتب اهل سنت، بیشترین تأثیر را از نظر علمی، اجتماعی و فرهنگی داشته است و قرآن‌پژوهی اولیه دیوبند براساس مبانی و روش شناختی مأثور، حجیت قول صحابه، تابعین، مفسران پیشین و ابن تیمیه بود.
شاهد اعظم تصریح کرد: در دیوبندیه به مرور زمان تحولاتی مانند عقل‌گرایی عرفانی و تفسیر علمی پدید آمد و در درون این مکتب نیز انشعاب فکری صورت گرفت، به گونه‌ای که گروه‌های فکری مانند حیاتی، مماتی و گروه‌های افراطی جهادی مانند طالبان و گروه‌های تروریستی و تکفیری مانند سپاه صحابه و لشکر جهنگوی به وجود آمدند.
تفاسیر علمی دیوبندیه
در عرصه قرآن‌پژوهی و تفسیر نیز ده‌ها تفسیر علمی به همت مفسرانی مانند اشرف تهانوی، محمد شفیع عثمانی، ادریس کاندهلوی، عبدالماجد دریابادی، عبدالحق حقانی، عبیدالله سندی، حسین علی مدنی، غلام الله خان، طاهر پنچ پیری، محمدحسین نیلوی، ابوالحسن ندوی و... با تکیه بر مبانی شامل حجیت قول صحابه، عدم تحریف قرآن، عدم تأویل ظواهر و... و با روش‌های تفسیری مانند مأثور و متن‌محور، اشاری، عرفانی و معنویت‌گرا، عقلی و اجتهادی و علمی نگاشته شد.
سخنران این نشست علمی، افکار و مبانی فکری و شخصیت‌های برجسته دیوبندیه مانند شیخ احمد سرهندی، شاه ولی الله دهلوی و فرزندان وی شاه عبد العزیز، شاه رفیع الدین و شاه عبدالقادر را بررسی کرد و مهم‌ترین فعالیت‌های قرآنی شاه، ولی الله را ترجمه قرآن به فارسی با عنوان «فتح الرحمن» و تفسیر عزیزی شاه عبدالعزیز و ترجمه قرآن با عنوان «موضح القرآن» شاه عبدالقادر برشمرد و سپس فعالیت‌های قرآن‌پژوهان برجسته دیوبندیه مانند قاضی ثناالله پانی پتی صاحب تفسیر مظهری، مولانا اشرف علی تهانوی، مولانا عبیدالله سندی، مولانا حسین علی مدنی، مولانا عبدالماجد دریابادی، مولانا غلام الله خان، مولانا محمد شفیع عثمانی، مولانا ادریس کاندهلوی و مولانا سرفرازخان صفدر را تشریح کرد.
انتهای پیام
