ایجاد بیش از 81 هزار فرصت شغلی در قالب الگوی نوین توسعه مشاغل خانگی

به گزارش خبرنگار ایکنا، وبینار توانمندسازی زنان، به منظور تبادل تجربه و هم‌افزایی در مورد توانمندسازی زنان، به همت پژوهشکده زنان دانشگاه الزهرا(س) و با همکاری مراکز اجرایی، دانشگاهی، ملی و بین‌المللی طی یک هفته تا ۲۲ بهمن ماه برگزار می‌شود.

امروز شنبه، 18 بهمن‌ماه این وبینار با موضوع «توانمندسازی در حوزه کشاورزی و صنایع روستایی» با حضور اساتید دانشگاه از ایران و عراق برگزار شد.

در ابتدای این وبینار، پریچهر سلطانی، دبیر کارگروه زنان روستایی عشایر در معاونت زنان و خانواده ریاست جمهوری، طی سخنانی در رابطه با موضوع «بیان واقعیت‌های مسائل زنان روستایی» اظهار کرد: در زمینه موضوعات مربوط به زنان روستایی سال‌هاست که شاهد اتفاقات خوبی در کشور هستیم و این موضوع برای ما ارزشمند است که امروز تعداد دو هزار و 855 دهیار زن در سراسر کشور فعال هستند، هر چند که این تعداد نسبت به آمار کلی کشور پائین است اما به خودی خود عامل توسعه خواهد بود.

سلطانی بیان کرد: همچنین، صندوق‌های اعتباری خرد زنان روستایی روز به روز افزایش پیدا می‌کند و زنان روستایی ما امروز در حوزه محصولات سالم، تولید صنایع دستی و ... بسیار موفق هستند.

وی ادامه داد: مهمترین مسئله در مورد زنان روستایی و عشایر کشور عدم استقلال مالی ایشان است و این مسئله که بانوان روستایی و عشایر هنوز نمی‌توانند برای دریافت تسهیلات اقدام و تضامین بانکی را تأمین کنند و این مسئله نیز باعث کاهش درآمد و معیشت آن‌ها خواهد شد.

سلطانی افزود: یکی از ضرورت‌های جدی امروز حوزه زنان روستایی و عشایر این است که بانک‌ها و مسئولان امور مالی تصمیم بگیرند که به چه شکل می‌توانند به موضوع تضامین مالی زنان روستایی و عشایر ورود کرده و امکاناتی را در اختیار ایشان قرار دهند.

وی با بیان اینکه صندوق کارآفرینی امید فعالیت‌های خوبی در این زمینه داشته است، تصریح کرد: بانک‌ها و صندوق‌های دیگر کشور نیز می‌توانند به این مسئله وارد شده و طوری عمل کنند که با آمدن و رفتن دولت‌ها، تصمیمات حوزه بانوان عشایر و روستایی تغییر نکند.

سلطانی بیان کرد: برای اینکه زنان عشایر بتوانند تضمین مالی داشته باشند و بتوانند برنامه‌های خود را پیش ببرند، باید فکری جدی کرد. بسیاری از بانوان با مشکل پیدا کردن ضامن برای تأمین وام‌های خود مواجه هستند که مسئولان باید از ایشان حمایت کنند.

وی با بیان اینکه زنان روستایی و عشایر نمی‌توانند سرمایه لازم برای فعالیت‌های خود را تأمین کنند، گفت: برای این مسئله نیاز به نوعی فرهنگ‌سازی است و باید برای آموزش و فرهنگ‌سازی به رسمیت شناختن زنان روستایی و عشایر تدبیر داشته و اقدام کنیم.

سلطانی ادامه داد: از جمله ضروریات امروز جامعه بانوان روستایی و عشایر این است که ردیف آموزشی خاصی برای ایشان درنظر گرفته شود و آموزش مهارت‌های زندگی و کسب و کار برای توان‌افزایی بیشتر به ایشان ارائه شود.

وی افزود: طی سال‌های گذشته تسهیلات چهار درصدی دولت به روستاها اختصاص داده شده است اما زنان روستایی و عشایری به دلیل ناآگاهی و بی‌اطلاعی نمی‌توانند از آن بهره‌مند شده و آن‌چنان که عدالت جنسیتی حکم می‌کند، به آن دست پیدا کنند.

سلطانی بیان کرد: نکته مهم دیگر، فروش محصولات زنان روستایی است. امروز زنان روستایی ما تولیدات زیادی در حوزه‌های مختلف دارند اما جایی برای عرضه آن‌ها ندارند. در این زمینه باید در مراکز استان‌ها به ویژه در تهران نمایشگاه دائمی فروش محصولات زنان روستایی ایجاد شود که شهرداری تهران نقش عمده‌ای در این رابطه ایفا می‌کند و می‌تواند با این فضا را در مراکز میوه و تره‌بار ایجاد کند.

وی تصریح کرد: نکته مهم دیگر، شکاف دیجیتالی و نابرابری دسترسی روستائیان به فضای مجازی است و باید شرایطی فراهم شود تا ایشان بتوانند به اینترنت و اطلاعات روز دسترسی داشته باشند.

سلطانی اظهار کرد: موضوع دیگر نهاده‌های دامی مورد نیاز روستاییان است که اگر سایت مشخصی برای تهیه نهاده‌های دامی روستائیان طراحی شود، بسیار تأثیرگذار خواهد بود. از همه مهمتر بحث استانداردهای بهداشتی محصولات زنان روستایی است که وزارت بهداشت و سازمان استاندارد کشور نقش بسیار مهمی در این زمینه دارند تا با درنظر گرفتن استانداردهای مناسب و در حد کارگاه‌های روستایی، شرایط را برای ارائه خدمات زنان روستایی به خوبی فراهم کنند.

وی گفت: لازم است مراکز رشد روستایی را پیش‌بینی کنیم و در کنار روستاها نیز مراکز کسب و کار و پارک کارآفرینی ویژه روستاییان ایجاد کنیم. ارائه تسهیلات و آموزش‌های کارآفرینی و برپایی آموزشگاه‌های کسب و کار نیز از دیگر برنامه‌هایی است که در روند خدمت‌رسانی به زنان روستایی تأثیرگذار است.

سلطانی بیان کرد: عدالت جنسیتی حکم می‌کند که ما در همه آمارها موارد زنان روستایی را جدا ببینیم تا بتوانیم تصمیم‌گیری صحیحی در این زمینه داشته باشیم. تمرکز بر روی بحث خلاقیت و نوآوری و نیز استفاده بهینه از منابع روستایی نیز از دیگر مواردی است که موجب رشد و توسعه روستاها به ویژه بانوان روستایی می‌شود.

وی بیان کرد: روستاییان ما امروز با مشکل بزرگ بیکاری فصلی مواجه هستند که باید در این زمینه برنامه‌ریزی لازم انجام شود تا از ظرفیت آن‌ها به خوبی استفاده شود. در نظر گرفتن ردیف بودجه برای زنان روستایی نیز یکی از مسائل بسیار مهمی است که تأثیر فراوانی در رشد و توسعه ایشان دارد.

فرصت‌های مشاغل خرد خانگی در اقتصاد خانواده

در ادامه این وبینار، محمدصادق بیجندی، معاون آموزشی جهاددانشگاهی نیز در سخنانی در رابطه با موضوع «فرصت‌های مشاغل خرد خانگی در اقتصاد خانواده» بیان کرد: کسب و کارهای خانگی به عنوان راهکاری مهم برای اشتغال زنان محسوب می‌شوند. برای ایجاد و توسعه مشاغل خانگی باید متناسب با هر استان و منطقه فعالیت‌های مشاغل خانگی را شناسایی و اولویت‌بندی کنیم و براساس آن عمل کنیم. مشاغل خانگی فرصت بی‌نظیری است که زنان می‌توانند ضمن رسیدگی به مسئولیت‌های خود، از آن بهره برده و به کارآفرینی نیز بپردازند.

بیجندی ادامه داد: تحقیقات نشان داده است که توسعه کسب و کارهای کوچک و متوسط و خرد رمز توسعه اقتصادی دهه آینده است. این بدان معناست که ایجاد کسب و کارهای کوچک، نقش اساسی در توسعه جوامع دارد.

معاون آموزشی جهاددانشگاهی افزود: مشاغل خانگی با کارآفرینی، نوآوری و پویایی، صنعت، ایجاد فرصت‌های شغلی و افزایش درآمد بر اقتصاد جهان تأثیرگذار است. تا سال 88 قانونی به نام قانون توسعه مشاغل خانگی در کشور وجود نداشت اما به استناد اصول 28 و 43 قانون اساسی و باتوجه به سند چشم‌انداز، قانونی در مجلس شورای اسلامی برای حمایت از کسب و کارهای خانگی تصویب شد که براساس این قانون منظور از مشاغل خانگی آن دست از شغل‌هایی است که از سوی شاغلین در فضای مسکونی برنامه‌ریزی و اجرا می‌شود.

وی تصریح کرد: تنوع عمل در حوزه مشاغل خانگی زیاد است و در این حوزه ممکن است افراد در داخل خانه خود به صورت کارمزدی برای تولیدگران و کارفرمایان کار کنند و به ازای هر کاری که می‌کنند نیز پول دریافت کنند. همچنین، ممکن است فعالیت افراد به صورت مستقل باشد و یا ممکن است که این فعالیت در قالب یک برند شبکه تعاونی یا اتحادیه باشد.

بیجندی اظهار کرد: اگر مشاغل خانگی بخواهد با نگاه روز دنیا شکل گیرد، باید در قالب زنجیره تأمین، تولید و یا بازاریابی فروش شگل گیرد چراکه مشاغل خانگی دارای نقش اجتماعی و اقتصادی در توسعه ملی هستند.

مزایای کسب و کارهای خانگی

معاون آموزشی جهاددانشگاهی با اشاره به برخی از مزایای کسب و کارهای خانگی گفت: آزادی و استقلال عمل، انعطاف‌پذیری ساعات کاری، ایجاد تعادل بین کار و زندگی، هزینه اندک در ایجاد کسب و کار خانگی، پایین بودن میزان ریسک این کسب و کارها، پاره وقت بودن این مشاغل، پرداختن به تربیت فرزندان صالح برای جامعه تناسب با ویژگی‌های جسمی افراد کم‌توان، احتمال موفقیت بیشتر، تناسب با اقشار مختلف، احساس راحتی بیشتر و بالابردن کیفیت زندگی از جمله مزایای این مشاغل است.

وی با اشاره به تجارب برخی کسب و کارهای موفق در جهان بیان کرد: بیش از 156 کشور جهان در زمینه مشاغل خرد و کوچک خانگی فعالیت نظام‌مند دارند و بسیای از برندها در جهان از طریق این شغل‌ها ایجاد می‌شود. از زمان تصویب قانون حمایت از مشاغل خانگی یکی از اهداف این قانون بهبود وضعیت اقتصادی، افزایش استقلال مالی و پس‌انداز، افزایش آگاهی اقتصادی و توان ریسک‌پذیری و نوآوری بوده است.

بیجندی افزود: از قدیم‌الایام تاکنون زمانی که از مشاغل خانگی سخن به میان می‌آمد، ذهن بسیاری از افراد به سراغ مشاغلی همچون دام‌پروری، خیاطی و ... می‌رفت؛ در صورتی که جایگاه مشاغل خانگی در عصر فناوری اطلاعات بسیار زیاد شده و مشاغل خانگی علاوه بر مشاغل سنتی، براساس فناوری اطلاعات بحث‌های جدی را پیگیری می‌کنند.

معاون آموزشی جهاددانشگاهی ادامه داد: بازاریابی دیجیتال مارکتینگ، حوزه مترجمی و ویراستاری، مدیریت شبکه‌های اجتماعی، تولید محتوای ویدیویی، مشاوره، کشاورزی هوشمند، طراحی و گرافیک، بازار سرمایه داخلی و خارجی از جمله مواردی است که مشاغل خانگی را پوشش می‌دهند.

وی با اشاره به الگوی نوین توسعه کسب و کارهای خانگی، گفت: وزارت تعاون در سال 95 الگویی را به عنوان الگوی نوین توسعه به تصویب ستاد ساماندهی مشاغل خانگی رساند و پیاده‌سازی آن را نیز به جهاددانشگاهی سپرد. اتفاقی که در این زمینه رخ داد، توجه به تمام زوایای مشاغل خانگی بود. در قالب این الگو چهار طرح ملی برای ایجاد و توسعه 81 هزار و 100 فرصت شغلی پیگیری می‌شود.

بیجندی با اشاره به نقش جهاددانشگاهی در این زمینه، تصریح کرد: امروزه در فضای کسب و کار به خوبی از نهادهای توسعه‌ای و واسطه‌ای و دانش‌بنیان در طرح‌های کلان استفاده نمی‌کنیم.

معاون آموزشی جهاددانشگاهی با بیان اینکه جلوگیری از اتلاف منابع، تقویت روحیه تیمی و کار گروهی و ... از اهداف این طرح است، افزود: تقویت معیشت خانوارهای کم‌درآمد، کمک به کاهش نرخ بیکاری زنان، افزایش نرخ مشارکت اقتصادی زنان سرپرست خانوار، کمک به وضعیت اقتصادی مردم، ایجاد اشتغال پایدار برای زنان سرپرست خانوار، توجه بیش از پیش به مشاغل نوین و ... از جمله محاسن پرداختن به این مشاغل است.

وی بیان کرد: برای اجرای این طرح نوین و توسعه‌ای پنج فاز مطالعه و شناسایی مزایای ملی مبتنی بر بازار، شناسایی و ارزیابی اولیه متقاضیان، شناسایی پیش‌رانان طرح مالی و استانی، استعدادسنجی و توانمندسازی اقتصادی و اتصال به بازار در نظر گرفته شده است. اگر اتصال به بازار به درستی رخ دهد، مشاغل پایدار خواهند شد.

بیجندی با بیان اینکه از ابتدای طرح تا انتهای آن به بحث مشاوره متقاضیان در طول طرح می‌پردازیم، اظهار کرد: تاکنون در کل کشور 100 مزیت مبتنی بر نیازهای ملی و استانی شناسایی کرده‌ایم که برای این تعداد 135 هزار و 681 نفر ثبت نام کردند، اما متقاضیان واجد شرایط 89 هزار و ۱۰۶ نفر بودند که 86347 نفر ارزیابی شدند.

معاون آموزشی جهاددانشگاهی با بیان اینکه تاکنون نیز آموزش و توانمندسازی برای 31 هزار نفر انجام شده است، تصریح کرد: نکته مهم برای ما در این زمینه، ایجاد برند و ایجاد شبکه است که با همت همه نهادهای اجرایی در این طرح توانستیم تا 146 برند و 185 شبکه ایجاد شده است.

وی افزود: نکته بعدی موضوع ایجاد فرصت شغلی است که در این راستا برای 22 هزار و 876 نفر شغل ایجاد شده است. همچنین، ایجاد فروشگاه‌های مجازی نیز موضوع مهم دیگری است که توانستیم تعداد هزار و 781 فروشگاه مجازی در بستر مکان بازارها ایجاد کنیم.

الگوی نوین توسعه مشاغل خانگی

بیجندی تصریح کرد: در الگوی نوین توسعه مشاغل خانگی به دنبال افزایش سطح مهارت و تعامل اجتماعی، افزایش دسترسی به اطلاعات، تقویت انگیزه و توانمندی، همکاری و مشارکت گروهی، ارتباط نهادی و فرصت‌های یادگیری هستیم.

معاون آموزشی جهاددانشگاهی اظهار کرد: امروزه مشاغل خانگی به عنوان ابزار مؤثر برای تقویت بنیه اقتصادی و افزایش توانمندی شاغلان مورد توجه دولت‌ها بوده و توسعه هدفمند آن‌ها می‌تواند نقش مؤثری در کاهش نرخ بیکاری و افزایش فرصت‌های شغلی به‌ویژه برای زنان ایران‌زمین ایفا کند.

در ادامه، فریبا سیدان، عضو هیئت علمی دانشگاه الزهرا(س) نیز طی سخنانی با اشاره به اینکه زنان از عوامل مهم توسعه هستند که باید در برنامه‌ریزی‌های توسعه در نظر گرفته شوند، گفت: توانمندسازی و تواناسازی برای زنان روستایی موضوع بسیار مهمی است که در پنج مرحله رفاه، دسترسی، آگاهی، مشارکت و کنترل انجام می‌شود.

وی افزود: در حوزه رفاه، توانمندسازی زنان عمدتاً با رفع فقر و توجه به وضعیت درآمد آن‌ها مطرح است. مرحله دسترسی نیز به این موضوع مربوط می‌شود که زنان تا چه حد به ابزار تولید دسترسی دارند که این مسئله با مرحله سوم یعنی آگاهی‌ پیش می‌رود. آگاهی یکی از مراحل مهم توانمندسازی زنان روستایی است.

عضو هیئت علمی دانشگاه الزهرا(س) ادامه داد: رفاه و فقرزدایی یکی از مراحل مهم توانمندسازی زنان روستایی است. فقر و تنگدستی باعث می‌شود که توانمندی بانوان به تأخیر بیفتد و فقرزدایی باعث ارتقای جایگاه اقتصادی و اجتماعی آن‌ها می‌شود.

سیدان بابیان اینکه یکی از عوامل مشارکت زنان روستایی، ارتقای پایگاه اجتماعی زنان است، گفت: از این منظر هر چقدر که دسترسی بانوان به امکانات و منابع اقتصادی و اجتماعی را بیشتر کنیم، مشارکت زنان روستایی بالاتر خواهد رفت.

وی با بیان اینکه یکی از مشکلات بانوان روستایی نداشتن پوشش بیمه‌های مختلف است، افزود: ایجاد این پوشش‌ها و ارائه حمایت‌های قانونی از مشاغل بانون، در تداوم مشارکت آن‌ها بسیار تأثیرگذار است. ارائه خدمات درمانی و اجتماعی برای بهبود وضعیت زنان، آموزش بانوان روستایی در حوزه‌های مختلف و اختصاص بیمه کار به ایشان نیز تأثیر مهمی در افزایش مشارکت زنان روستایی و عشایر دارد.

سیدان با اشاره به اینکه افزایش سطح سواد و دستیابی به آموزش از طریق برگزاری دوره‌های نهضت سوادآموزی،‌از نکات مهمی است که باید بدان توجه شود، گفت: برگزاری دوره‌های آموزشی بانوان، گسترش فعالیت‌های فنی، حرفه‌ای، آموزش مهارت‌های اقتصادی، برگزاری کلاس‌های تدبیر در منزل و راهکارهای مدیریتی منزل نیز از موارد مهم در حوزه مشارکت زنان روستایی است.

وی بیان کرد: تقویت قدرت تصمیم‌گیری، تقویت تجزیه و تحلیل مسائل مختلف و تقویت شناخت و درک صحیح از محیط اطراف از سوی بانوان روستایی نیز از مسائل مهمی است که باید مد نظر قرار گیرد. امروز نیاز است تا محتوای کتب درسی ویژه برای بانوان روستایی تدوین شود که متناسب با نیازهای روزمره ایشان باشد.

عضو هیئت علمی دانشگاه الزهرا(س) با بیان اینکه بالابردن سطح مهارت‌های تولیدی زنان امری بسیار مهم است، افزود: استفاده از دانش بومی به ویژه در حوزه کشاروزی و دامداری، کمک می‌کند که بانوان روستایی سازگاری بیشتری با محیط خود داشته باشند و از این شناخت برای فعالیت کشاروری و دامداری حود به خوبی استفاده کنند.

سیدان ادامه داد: امروز نیاز است تا مجتمع‌های آموزشی، اقتصادی و اجتماعی از این دانش بومی استفاده کرده و از ظرفیت زنان به‌خوبی بهره گیرند. تقویت اعتماد به نفس زنان در توسعه مشارکت اجتماعی نیز موضوعی مهم است که موجب تقویت روحیه رهبری و نوگرایی، ایجاد قدرت تصمیم‌گیری، برنامه‌ریزی و تجزیه و تحلیل مسائل، شناخت و درک صحیح از اطراف می‌شود که البته ایجاد این اعتماد به نفس باید از طریق آموزش انجام شود.

عضو هیئت علمی دانشگاه الزهرا(س) گفت: به رسمیت شناختن فعالیت بانوان و تخصیص برنامه‌های فرهنگی و اجتماعی، توانمندسازی بانوان بااستعداد به جای پرداختن به موضوعات طایفه‌ای، افزایش دسترسی بانوان به اعتبارات خرد، استفاده از سیاست‌های تشویقی همچون حذف مالیات، اعظای وام مناسب، همیاری و آسیب‌شناسی تشکل‌های بانوان، تشکیل گروه‌های خودیار زنان، بازاریابی صحیح برای ارائه مطلوب محصولات بانوان روستایی همانند تشکیل تعاونی‌های زنان روستایی، ایجاد بانک اطلاعاتی زنان روستایی و ... از جمله مواردی است که در میزان مشارکت بانوان روستایی نقش مؤثری دارند.

وی با بیان اینکه فرهنگ سنتی مردسالاری مانع مشارکت زنان روستایی می شود، گفت: ایجاد سامانه‌ای ویژه برای پرداختن به مشکلات زنان، تقویت حضور زنان در روستاها و شناسایی نیازها و اولویت‌های زنان روستایی نیزاز دیگر مواردی مهمی است که تأثیر به‌سزایی در میزان مشارکت بانوان روستایی دارد. امروز بین 60 تا 70 درصد نیروی کار کشاروزی در کشورهای مختلف را بانوان روستایی تشکیل می‌دهند. این بانوان روستایی هم نقش همسری و مادری را به خوبی ایفا می‌کنند و هم به کار تولید محصولات زراعی و دامداری از جمله کاشت، داشت و برداشت محصولات می‌پردازند.