شب پایانی و گمانه‌هایی برای معرفی برترین‌ها / آیا باز هم تلاوت ایران غافلگیر می‌شود؟

به گزارش خبرنگار ایکنا، مرحله نهایی سی و هفتمین دوره مسابقات بین‌المللی قرآن کریم جمهوری اسلامی ایران سه‌شنبه، ۱۹ اسفندماه در هیجانی‌ترین رشته، یعنی قرائت تحقیق پیگیری شد و طی آن تلاوت ضبط شده هفت قاری راه‌یافته به این مرحله برای هیئت داوران و مخاطبان رادیو و تلویزیونی پخش شد.

در این مرحله، پنج قرعه 15 خطی، یا یک صفحه‌ای در اختیار شرکت‌کنندگان قرار گرفت تا یک مورد را برگزینند. این قرعه‌ها حدود 20 روز قبل در اختیار شرکت‌کنندگان قرار گرفته بود تا با آمادگی بیشتری به تلاوت بپردازند. 

مسابقات این شب با تلاوت حمیدرضا احمدی‌وفا، قاری بین‌المللی کشورمان آغاز شد، بر اساس رسمی که چندین سال است در مسابقات بین‌المللی باب شده، آغاز و پایان مسابقات با تلاوت قاریان افتخاری همراه است.

پس از معرفی هیئت داوران و توضیحات مجری مسابقات، تلاوت عبدالمنان احمد فوزی از کشور اندونزی پخش شد.

ایرانی‌ها تلاوت کشور اندونزی را با «سلمان امرالله» می‌شناسند، قاری شناخته‌شده‌ای که سال گذشته و در سی‌وششمین دوره مسابقات بین‌المللی قرآن ایران در رقابتی فشرده با مهدی غلام‌نژاد، موفق به کسب رتبه برتر شد تا برای دومین سال پیاپی قاریان ایرانی در کسب رتبه برتر ناکام بمانند. در حالی که کشور اندونزی این سال‌ها در حوزه تلاوت رشد قابل توجهی کرده و حساب ویژه‌ای بر روی آنها در مسابقات ایران باز شده است اما احمد فوزی نتوانست تلاوتی چندان سطح بالا که بتوان آن را از بخت‌های کسب رتبه اول به حساب آورد، از خود نشان دهد. این شرکت‌کننده با مشکلات تجویدی و البته وقف و ابتدا تلاوت خود را به پایان برد.

بیشتر ببینید:

• فیلم تلاوت شرکت‌کنندگان قرائت تحقیق مسابقات بین‌المللی + پوستر پویش «همراه با رویداد جهانی قرآن»
• گزارش تصویری چهارمین شب سی‌وهفتمین دوره مسابقات بین‌المللی قرآن ایران

در ادامه نیز محمدعلی قاسم از کشور لبنان اجرا کرد. تلاوت او نیز در حد و اندازه‌های نماینده کشور اندونزی بود. پس از اجرای نماینده کشور لبنان که به نظر می‌رسید در سطح فینال مسابقات هم نبود، تلاوت حسین علی حسین از کشور عراق برای هیئت داوران پخش شد. این قاری بهتر از دو شرکت‌کننده ابتدایی تلاوت کرد.

در ادامه و به رسم شب‌های پیشین، داوران حاضر در این دوره از مسابقات به تحلیل‌های کوتاهی پرداختند. مهدی دغاغله که در آیتم لحن به نمره‌دهی می‌پردازد، با تأکید بر اینکه مرحله فینال از حساسیت بالایی برخوردار است، به تحلیل دو تلاوت ابتدایی پرداخت و گفت: از لحاظ لحنی، قاری اندونزی خیلی کلاسیک‌تر و منظم‌تر از قاری لبنانی تلاوت کرد منتها مقداری نشاط و تحرک در تلاوت او کم بود و مطمئناً کرونا هم در این زمینه بی‌تأثیر نبوده است.

وی در ادامه در پاسخ به سؤال مجری در مورد استفاده کشورهای شرق آسیا از تلاوت‌هایی به سبک مصطفی اسماعیل و دلایل این کار گفت: تلاوت مصطفی اسماعیل یک تلاوت کلاسیک و بسیار منظم و دقیق است و در آن مستمع از لحاظ لحنی غافلگیر می‌شود، چرا که تلاوتی مبتنی بر معنا دارد به همین دلیل برای شرق آسیا این نظام ثابت و مشخص مقداری راحت‌تر است.

همچنین هاشم روغنی، ناظر داوری این دوره از مسابقات نیز در مورد تلاوت‌های به سبک مصطفی اسماعیل گفت: انگار خداوند متعال مصری‌ها را خلق کرده است تا فقط تلاوت کنند، شاید خدا عظمت قرآن را از اصوات اینها صادر می‌کند. همه دوستان اذعان دارند هنوز هم قراء قدیم مصر تکرار نشده‌اند. در مصر قطعاً کسانی را پیدا می‌کنید که قاریان خوبی باشند اما عصر طلایی تکرار نخواهد شد.

پس از تعریف و تمجیدهای ناظر داوری مسابقات از قاریان مصری نوبت به نماینده کشور مصر رسید، عبدالرحمن فرج نماینده کشور مصر، بی‌شباهت به استاد «محمد محمود طبلاوی» قاری مطرح هم وطن خود نبود. او تلاوت خود را همچون بسیاری از قاریان مصری از حفظ انجام داد. وی تلاوتی روان و مسلط داشت که البته از وسعت صوتی زیادی برخوردار نبود و برای همین نتوانست پرده‌های بالای مقامات را اجرا کند. یکی از ویژگی‌های تلاوت قاریان مصری این است که با توجه به داشته‌های صوتی و توانمندی خود تلاوت می‌کنند و این قاری نیز از این قاعده مستثنی نبود.

پایان‌بخش نوبت اول مسابقات در شب چهارم و پایانی، تلاوت سیدحمیدرضا مقدسی، نماینده کشورمان در این دوره از مسابقات بود، او برخلاف چهل و سومین دوره مسابقات سراسری قرآن که حدود یک ماه قبل به صورت غیر حضوری برگزار شد، ملبس به لباس روحانیت بود.

وی همچون همیشه، تلاوتی شیرین و نمکین انجام داد با این تفاوت که این بار مقداری در تلاوت او عجله به چشم می‌خورد، اما از حیث رعایت تعبیرات و وقف و ابتدا عملکرد بسیار بهتری نسبت به دیگر حاضران در مرحله نهایی مسابقات داشت و به نظر می‌رسد نمره این آیتم به کمک او بیاید. نکته منفی تلاوت وی ناکوکی در برخی کلمات و سریع بودن ریتم تلاوت بود.

پس از پایان تلاوت نماینده ایران، نوبت اول مسابقات به پایان رسید و برنامه‌های جنبی در سالن محل داوری مسابقات که از رسانه ملی نیز پخش می‌شود، آغاز شد. در این بخش ابتدا عباس سلیمی، رئیس هیئت داوران به گفت‌وگو با هادی صلح‌جو، مجری مسابقات پرداخت. وی در این گفت‌وگو به بیان نکاتی پرداخت و گفت: با همه وجود، خدا را شاکرم که از بین دو راه تعطیلی و برگزاری مسابقات به شیوه غیر حضوری، رأی به برگزاری مسابقات داده شد، برگزار نکردن مسابقات یک کار راحت بود، اما مسئولان قرآنی سازمان اوقاف با همه سختی‌هایی که پیش‌بینی کرده بودند، با الهام از آیه مبارکه «إِنَّ مَعَ الْعُسْرِ يُسْرًا» که می‌گوید در دل هر کاری که سخت به نظر می‌آید، آسانی قرار داده شده است، اقدام به برگزاری مسابقات کردند. اگر انسان عشق به قرآن داشته باشد و با نیت خدایی وارد عمل شود، کارها خوب پیش خواهد رفت.

سلیمی با اشاره به اینکه شیوه غیر حضوری مسابقات برای اولین بار است که اجرا می شود و مسبوق به سابقه نبوده است، افزود: این شیوه حداقل دو برکت به همراه داشته، برکت اول ناظر بر کاهش هزینه است و برکت دوم هم افزایش حوزه بینندگان است. درست است مسابقات هیجان ندارد، اما معنویتی که توسعه پیدا کرده است، نباید نادیده بگیریم. در حال حاضر قضاوت‌های ما باید اجمالی باشد تا پس از فراغت از مسابقات با یک نظرسنجی تعداد بینندگان و شنوندگان مشخص شود. در آن نمودار یقیناً آمار ما بیشتر از حضوری و فیزیکی خواهد بود.

سلیمی در ادامه با تأکید بر اینکه در سی و هفتمین دوره مسابقات بین المللی قرآن بیش از 400 نفر از منتخبان از سراسر دنیا حضور یافته‌اند، گفت: همچنین 37 داور از آغاز تا کنون قضاوت و ارزیابی تلاوت‌ها را انجام داده‌اند. توصیه ما به کشورهای دیگر این است که از این تجربه استفاده کنند و کل مجموعه اوقاف و کارشناسان این سازمان آمادگی دارند تا این تجارب را یکجا به آنها منتقل کنند.

رئیس هیئت داوران سی و هفتمین دوره مسابقات بین المللی قرآن در مورد پیام این مسابقات برای دنیای اسلام، تصریح کرد: در ظاهر، این مسابقات همین تلاوت‌هایی است که صورت می‌گیرد اما روح و پیام آن به مراتب فراتر از این ظاهر است. ممکن است برخی تصور کنند هدف ایران از برگزاری مسابقات صرفاً انجام یک رقابت مقدس بین تعدادی از حافظان و قاریان است، اما همه هدف این نیست.

وی در ادامه با استناد به سخنی از امام باقر(ع) در مورد زنده بودن قرآن، گفت: قرآن موجودیتی است که هرگز نمی‌میرد. پیام مسابقات به دنیا هم این است که کتاب مقدس زنده است. حتی اگر شرایط سخت‌تر از این هم شود و سختی‌های بیشتری هم به وجود بیاید فکر و نبوغ جوان ایرانی راهی پیدا خواهد کرد تا زنده بودن قرآن را به نمایش بگذارد. مسابقات قرآن یک رزمایش فرهنگی است. پیام مسابقات این است که فقط به ظاهر قرآن بسنده نکنیم و اهداف استراتژیک نظام هم همین است.

سلیمی با بیان اینکه مسابقات، مقدمه، دروازه و بستری است تا از مرز الفاظ عبور کنیم و وارد وادی تدبر در قرآن شویم، گفت: امام حسن مجتبی(ع) سخنی دارد که بسیار زیباست. ایشان می‌فرمایند: «نزدیک‌ترین و شایسته‌ترین فرد نسبت به قرآن، کسی است که به قرآن عمل می‌کند ولو اینکه حافظ و قاری قرآن نباشد و دورترین افراد از قرآن کسی است که به آن عمل نمی‌کند ولو اینکه حافظ و قاری قرآن باشد». بنابر این پیام مسابقات این است که قرآن، کتاب زندگی، قانون اساسی کشورها و کتاب زندگی سعادتمندانه است که باید در بطن زندگی همه ما قرار گیرد.

بر اساس گزارش ایکنا در ادامه برنامه های جنبی آخرین شب از سی و هفتمین دوره مسابقات بین‌المللی قرآن، گروه هم‌خوانی محمد رسول الله(ص) به اجرای سه قطعه پرداخت. یکی از این آثار دعای فرج امام زمان(عج) بود که برای اولین بار رونمایی شد. در ادامه و پس از پخش مستندی کوتاه از برگزاری مسابقات تفسیر و خطابه‌خوانی، نوبت دوم مسابقات قرآن از سر گرفته شد. در این بخش ابتدا نماینده کشور سوریه اجرای خود را انجام داد.

احمد صافی ابوعمر از کشور سوریه نیز در حد و اندازه‌های بالایی ظاهر نشد و یک تلاوت بدون ریسک و آسیب از خود نشان داد. با اینکه تجوید بسیار خوبی داشت، اما توانمند نبودن در اوج باعث شد تا تسلط او بر تجوید در برخی کلمات از دست برود. از لحاظ لحنی نیز نمره بالایی نخواهد گرفت.

در ادامه نوبت به کبیر قلندرزاده از افغانستان رسید، تا شاید بتواند همچون «علیرضا رضایی» نماینده کشورش در دو دوره قبل، نیم نگاهی به کسب رتبه برتر داشته باشد. در سال 97 که سی و پنجمین دوره مسابقات بین‌المللی قرآن ایران برگزار شد، نماینده کشور افغانستان بالاتر از قاریان دیگر کشورها در جایگاه نخست قرار گرفت. کوک بودن در طول تلاوت، رعایت کامل وقف و ابتدا و دارا بودن وسعت صوتی قابل توجه از ویژگی‌های تلاوت قلندرزاده بود. او الحان را به خوبی مورد استفاده قرار داد و با اینکه به نظر می‌رسید توانمندی بیشتری هم برای ریسک کردن داشته باشد، اما سعی کرد، مسابقه‌ای بخواند و نکات آیین‌نامه‌ای را به خوبی پیاده کند. او در این کار بسیار موفق بود. تلاوت زیبای نماینده کشور افغانستان حسن ختامی بر رقابت‌های این شب بود.

بر اساس گزارش ایکنا در ادامه مسابقات این شب و پس از پایان یافتن تلاوت‌ها، شیخ طلال مسمار، داور لبنانی که در بخش تجوید نمره می‌دهد، به بیان صحبت‌هایی پرداخت و گفت: تلاش‌های جمهوری اسلامی ایران همواره برای ما واضح بوده است و این کشور را همیشه در خط مقدم فعالیت‌های فرهنگی و خصوصاً عمل به قرآن می‌شناسیم.

وی افزود: ایران، پرچمدار دفاع از مظلومان جهان است و این معنای صحیح برداشت از آیات قرآن است. ایران اسلامی در همه زمینه‌ها پیشتاز است و این مسابقه‌ای که مشاهده می‌کنیم در شرایط سخت کرونایی برپا شد. کرونا مانع نشد که جمهوری اسلامی ایران، مسابقات بین‌المللی خود را تعطیل کند و این قابل توجه و در خور تأمل است و معنای وسیعی دارد. در کشور جمهوری اسلامی ایران که ما آن را وطن خود می‌دانیم، تلاش‌های با ارزشی در خصوص پیاده کردن احکام قرآن انجام شده است.

این داور لبنانی تصریح کرد: این مسابقات شاید در مقایسه با مسابقات حضوری کم و کاستی‌هایی داشته باشد، اما تلاش ارزنده‌ای است و من برای همه عزیزانی که این مسابقات را برپا کرده‌اند، دعا می‌کنم.

پایان‌بخش چهارمین و آخرین شب از رقابت‌های سی و هفتمین دوره مسابقات بین‌المللی قرآن ایران تلاوت قاسم رضیعی، قاری بین‌المللی کشورمان بود.