پیگیری مدیریت علمی معنویت در همایش «معنویت و علوم اسلامی»

 

حجت‌الاسلام والمسلمین محمدجواد رودگر، دبیر علمی همایش، در این نشست به ایراد سخنرانی پرداخت و اظهار کرد: همواره موضوعات و مسائل جدید عامل تولید علم و اندیشه و تضارب آرا هستند و در طول تاریخ علم بشری، با چنین موضوعی مواجه بوده‌ایم. معنویت نیز در این بازه زمانی از چنین موقعیت ممتازی برخوردار است، اگرچه ممکن است معنویت را با ساحات مختلف دین و معرفت دینی یا هر قرائت و تعریفی که از معنویت پیوند داده و ادبیاتی در مجموعه معارف و علوم اسلامی ما تولید شده باشد که این چنین هم هست.

 

وی ادامه داد: اگرچه این تولیدات به شکل پراکنده است، اما آنچه هست می‌تواند دست‌مایه‌ای بسیار قوی برای اکنون ما باشد که معنویت را به عنوان یک موضوع مستحدثه و روزآمد با توجه به مجموعه آن چالش‌هایی که در ‌حوزه‌های مختلف داریم مورد بهره‌برداری قرار دهیم و بحث‌های جدید و عالمانه شکل گرفته و در نتیجه ادبیات جدیدی نیز تولید شود؛ یعنی آنچه هست متناسب با حاجات و نیازهای امروزی جامعه ما و نظام اسلامی در قالب معنویت ناب اسلامی تحقق پیدا کند.

 

 

حجت‌الاسلام رودگر تصریح کرد: در راستای تحقق این هدف، همایش «معنویت و علوم اسلامی» شکل گرفت و شاید بتوان گفت که فلسفه کلان همایش همین است؛ یعنی قصد دارد که ادبیات غنی تولید کرده و به بیانی به دنبال ایجاد تحرک و پویایی لازم در میان عالمان حوزوی و دانشمندان اسلامی است که به دنبال پژوهش‌های روزآمد باشند و دیالکتیک بین معنویت و دانش‌های اسلامی را مورد مطالعه و مداقه قرار دهند تا بتوانیم در این دوره جدید، معنویت را مدیریت علمی کنیم و در کنار مدیریت علمی، در بطن جامعه مدیریت عملی هم داشته باشیم. 

 

دبیر علمی همایش یادآور شد: برای تحقق این همایش یک کمیته علمی از میان اهل فقه، فلسفه، اخلاق، عرفان و کلام شکل گرفت. به خصوص کسانی‌که مطالعات عمیقی در حوزه‌ دانش‌های متعارف نامبرده و همچنین معنویت به طرق مختلف داشته‌اند و درباره معنویت‌های نوظهور نیز کار کرده‌اند با این کمیته همکاری کردند. مباحث گوناگونی با حضور همه کسانی که در کار دخیل هستند انجام شد و در نهایت تصمیم بر این گرفته شد نسبت معنویت و علوم اسلامی با دو نگاه فلسفه علمی و تاریخی بررسی شود. ان شاءالله بتوانیم مقالات علمی مناسبی را دریافت کنیم تا به هدف تولید ادبیات علمی متناسب و در واقع آنچه به عنوان هدف این همایش تدارک دیده شده دست پیدا کرده و  ادبیات عمیقی در این حوزه ایجاد کنیم.

 

عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی در پایان تصریح کرد: همچنین در این راستا نشست‌های علمی مغتنم و متنوعی در حوزه‌های مختلف علوم انسانی و الهیات معنوی برگزار شد که می‌تواند دست‌مایه‌ای برای محققان باشد. محورهای این همایش شامل «چیستی، چرایی و چگونگی معنویت‌پژوهی»، «مصداق‌یابی معنویت‌پژوهی در اسلام»، «معنویت به مثابه دانش، گرایش یا رشته»، «نسبت‌سنجی معنویت با علوم اسلامی» هستند.

 

 

در این نشست حجت‌الاسلام والمسلمین مجتبی الهی خراسانی، رئیس میز توسعه و توانمندسازی علوم اسلامی، نیز در سخنانی در این مراسم اظهار کرد: مطالعات مختلف معنویت در رشته‌های علوم انسانی در دنیا در حال انجام است و اقدام پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی اقدامی بسیار مهم است. در دو سه سال اخیر مطالعه ظرفیت‌های علوم اسلامی مختلف برای بررسی معنویت در دستور کار پژوهشکده اخلاق و معنویت قرار گرفته و با توجه به نو بودن موضوع، امیدواریم با همت و پشت‌کار و دقت علمی اعضای پژوهشکده به سامان برسد.

 

وی اظهار کرد: از سوی دیگر چون تربیت پژوهشگر در این زمینه دغدغه و از اولویت‌های علوم اسلامی است؛ لذا طرح واره‌ای در چارچوب تربیت پژوهشگر اسلامی با نام «مشق اخلاق پژوهشی» طراحی شد و ترکیب تازه‌ای با نام همایش معنویت ایجاد کرد و امیدواریم این همایش هم در برگزاری نشست‌های تخصصی و هم پنل‌های ارتقای دانش و مهارت‌های حرفه‌ای پژوهشگران و هم گفتمان‌سازی در این زمینه در اخلاق، فلسفه و عرفان قدم‌های جدی بردارد.

 

 

در ادامه حجت‌الاسلام مهدی علیزاده، رئیس همایش، به ایراد سخنرانی پرداخت و ضمن تبریک فرا رسیدن ماه مبارک رمضان، اظهار کرد: همراهی و همدلی خوبی از سوی قطب علوم انسانی اسلامی و مشخصاً میز توانمندسازی در پژوهشکده از این کار صورت گرفت و ریل‌گذاری‌های لازم انجام شد. در بیانیه گام دوم انقلاب، در بخش فرهنگ، یکی از دال‌های مرکزی، بحث معنویت است و دوگانه معنویت و اخلاق به خوبی توسط مقام معظم رهبری برجسته شده است. اگر نگاه جدی به دین و لایه‌های دین‌ورزی داشته باشیم، یقیناً امر معنویت در سطوح بنیادین و محوری قرار می‌گیرد و جزیی از غایات اصیل دین است و بسیاری دیگر از آداب دینی به این بخش گوهرین و اصیل متصل می‌شوند.

 

وی گفت: امروزه بحث دینداری در دنیای سرمایه‌داری که دارای هژمونی است با یک بازار مصرف گسترده و متنوع روبرو شده که به جهت ویژگی‌هایی که انسان مدرن از آن برخوردار است و از جمله اینکه روحیه تعبد کاهش یافته و انسان‌مداری رواج پیدا کرده است، انسان به دنبال گم‌شده‌ای به نام معناست که زندگی خود را معنا ببخشد و از حضیض مادیت و بحران‌هایی که در پی داشته خودش را خلاص کند، اما در این فضا، یک بازار مکاره شکل گرفته و هر کسی متاع خود را عرضه می‌کند و انسانی که دنبال معنویت است، درگیر این سوپرمارکت بسیار بزرگ و رنگارنگ است که اینها عرضه می‌کنند.

 

 

رئیس همایش «معنویت و علوم اسلامی» یادآور شد: از سوی دیگر انسان دیندار اصیل با این موضوع روبروست که در بسیاری از عرصه‌های زندگی مدل کاربردی معنویت را جست‌وجو می‌کند که در حوزه‌های مختلف کاری و اجتماعی از آن استفاده و آن را حفظ کند. دغدغه کاربردی کردن و انضمامی دین و معنویت در عرصه‌های زندگی مدرن با اقتضائات آن، چالش‌ها و ابهاماتی را پیش روی انسان دیندار قرار داده است.

 

وی گفت: اگر قرار باشد مطالعات چندرشته‌ای انجام شود یک ریل‌گذاری خاص را می‌طلبد و طبیعتاً پیش از آنکه نسخه‌های علمی برای جامعه بپیچیم لازم است فرهیختگان در باب چیستی، چرایی و چگونگی معنویت به یک دیدگاه کم و بیش مشترک و پخته برسند که قابل به اشتراک گذاشتن باشد و بر اساس آن نقشه راه اجتماعی و گفتمان‌سازی آن را متناسب با دریافت دانشی پی‌ریزی و طراحی کنیم؛ بنابراین به عنوان یک پیش‌نیاز مهم ضروری بود درباره نسبت معنویت با علوم اسلامی پرسش جدی کرده و محملی برای تضارب اندیشه‌ها را فراهم کنیم که بحمدالله با همکاری پژوهشکده اخلاق و معنویت در پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی انجام خواهیم داد.

 

در پایان این مراسم از پوستر همایش ملی «معنویت و علوم اسلامی» رونمایی به عمل آمد.