دستاورد معراج پیامبر(ص)؛ الگویی اخلاقی برای جهان بشریت

در تقویم اسلامی 17رمضان‌‌المبارک مصادف با سالروز معراج پیامبر اکرم (ص)، است و به‌همین مناسبت اسما بحرانی، طلبه سطح سه رشته تفسیر و علوم قرآن حوزه علمیه طی یادداشتی که در اختیار خبرگزاری ایکنای بوشهر قرار داده است، به بررسی ابعاد مختلف معراج پیامبر اکرم(ص) پرداخته است.

معراج، از جمله معجزات علمی و عملی پیامبر اکرم( ص) است که به تصریح قرآن‌کریم در سایه عبودیت آن حضرت رخ داده‌ است که خداوند متعال در اولین آیه سوره اسرا و آیات هشتم الی هجدهم سوره نجم به آن اشاره کرده‌است.

سوره اسرا از هفدهمین سوره بر اساس ترتیب مصحف و در مکه نازل شده‌است و یکصد و یازده آیه دارد. از دیگر نام‌های این سوره، بنی‌اسرائیل و سبحان می‌باشد.

خداوند می‌فرماید: «سُبْحَانَ الَّذِی أَسْرَی بِعَبْدِهِ لَیْلًا مِنَ الْمَسْجِدِ الْحَرَامِ إِلَی الْمَسْجِدِ الْأَقْصَی الَّذِی بَارَکْنَا حَوْلَهُ لِنُرِیَهُ مِنْ آیَاتِنَا إِنَّهُ هُوَ السَّمِیعُ الْبَصِیرُ[اسراء/۱] پاک و منزّه است خدایی که بنده‌اش را در یک شب، از مسجد الحرام به مسجد الاقصی -که گرداگردش را پربرکت ساخته‌ایم- برد، تا برخی از آیات خود را به او نشان دهیم؛ چرا که او شنوا و بیناست.»، علاوه بر این آیه، آیاتی از سوره نجم نیز به این واقعه اشاره دارد.

حال این سوال پیش می‌آید که اسرا به چه معناست؟ اسرا به معنای سفر شبانه است و از آنجا که این سوره درباره سفر شبانه پیامبر اکرم(ص) از مسجد الحرام به مسجد الاقصی می‌باشد، این سوره را اسرا نامیدند.

در اینکه معراج رسول خدا(ص) در چه سالی اتفاق افتاده‌است، اختلاف وجود دارد. ولی بر اساس روایات متعدد، واقعه معراج پیامبر گرامی اسلام(ص) یک سال قبل از هجرت و در شب هفدهم ماه مبارک رمضان رخ داده‌است.

آنچه مهم است، این است که معراج چه هدفی را به دنبال داشته است؟ از آیات قرآن کریم این‌گونه به‌دست می‌آید که عروج آن حضرت برای این بود که خداوند متعال آیات و نشانه‌های خویش را به ایشان نشان دهد، «لِنُرِیَهُ مِنْ آیَاتِنَا[اسراء/۱] و همچنین در آیه هجدهم از سوره نجم که به آیات کبری می‌باشد، یاد می‌کند«به راستی که بخشی از نشانه‌های بسیار بزرگ پروردگارش را دید».

در باب فلسفه وجودی معراج، دست یافتن به تمام وقایع و جوانب جز برای خداوند متعال، رسول اکرم(ص) و اهل‌بیت(ع) برای کسی  میسر نیست، منتهی از طریق کتاب و سنت می‌توان به بخش‌هایی از حکمت‌های معراج اشاره کرد:

۱) روئیت عظمت خداوند در پهنه آسمان‌ها با چشم ظاهری

۲) رسیدن پیامبر به شهود باطنی

۳) کسب و تحصیل درک مراتب بالاتر برای هدایت و رهبری بشریت توسط پیامبر اعظم(ص)

حضرت محمد(ص) در شب معراج به مسائل زیاد و مهمی از دنیای فرشتگان، احوالات بهشتیان و دوزخیان و ارواح مطهر انبیاء آگاهی یافت که الهام‌بخش تعلیم و تربیت انسان‌هاست.

بدون شک این نشانه‌های پرودگار اموری نیستند که با چشم سر و ظاهری دیده شوند.

لفظ« بعبده» که در آیه یک سوره اسرا آمده است به معنای عبودیت خالص آن حضرت بوده است و عبودیتی که در این آیه به آن اشاره شده‌است، عبودیت محض خالق یکتاست به گونه که رسول اکرم(ص) تمام هستی خویش را متصل و متعلق به خداوند متعال می‌داند.
پس با توجه به آیه فوق، به هر میزان عبادت بنده به درگاه خداوند خالص‌تر باشد به همان میزان می‌تواند از آیات الهی که هدف معراج است، بهره‌مند گردد.

اسما بحرانی