امیرمؤمنان(ع) اصلاح داخل را بر فتوحات ترجیح داد

به گزارش ایکنا، نشست گرامیداشت سالروز شهادت شهید مطهری، شب گذشته، 11 اردیبهشت‌ماه، به صورت مجازی با حضور علی مطهری، عضو هیئت علمی دانشکده الهیات دانشگاه تهران و نماینده اسبق مجلس شورای اسلامی، به همت دانشکده الهیات و معارف اسلامی دانشگاه تهران برگزار شد. 

مطهری در این نشست بیان کرد: حضرت امیر(ع) را یک انسان کامل می‌دانیم. معتقدیم که زمین هیچ وقت از حجت خدا و انسان کامل خالی نیست و اگر حجت خدا روی زمین نباشد، زمین با اهلش از بین می‌رود. حتی اولین انسانی که آفریده شد انسان کامل بود؛ لذا زمین از انسان کامل خالی نیست و انسان کامل نیز از همه ارزش‌های انسانی برخوردار است و این ارزش‌ها را در حد اعلی رشد می‌دهد و ما باید تلاش کنیم که انسان متعادل باشیم و همه ارزش‌ها را به صورت هماهنگ در خود ایجاد کنیم و اگر نمی‌توانیم در حد اعلی چنین کاری را بکنیم، باید این حداقل را محقق کنیم. انسان نباید تک‌بعدی باشد؛ مثلاً فقط در فعالیت‌های اجتماعی رشد کرده باشد، بلکه باید همه این ارزش‌ها را توأمان ایجاد کرده باشیم. بنابراین امام علی(ع) الگویی برای ما و انسانی مافوق است. البته مراد این نیست که مافوق انسان باشد، چون در این صورت از الگو بودن انسان خارج می‌شود.

وی افزود: در اینجا باید به روش حکومت‌داری حضرت امیر(ع) اشاره کنم. یکی از ویژگی‌های حکومت‌داری ایشان، اصلاح داخل است و معتقد بودند که اصلاح داخل مقدم بر توسعه مرزهای اسلامی است. خلفای قبل از ایشان دست به فتوحات زدند و سرزمین اسلامی را توسعه دادند، اما امام(ع) مخالف بودند و فرمودند که کشورگشایی‌ها موجب شد افراد زیادی وارد اسلام شدند اما شناخت درستی از اسلام نداشتند و بسیاری از حوادث تلخ به همین دلیل رخ داد. مثلاً علت جنگ صفین مردم تازه‌مسلمانی بودند که امام(ع) را نمی‌شناختند و معاویه به راحتی آنها را علیه امام بسیج کرد.

مطهری گفت: از این‌ رو حضرت(ع) بنا را بر اصلاح داخل گذاشتند و پرداختن ایشان به عدالت نیز از همین زاویه بوده است. امام(ع) فرمودند عدل بر جود تقدم دارد و برای اداره جامعه، باید عدالت را برقرار کنیم و جود نمی‌تواند جامعه را اداره کند. حضرت امیر(ع) قربانی و شهید عدالت شدند و همان طور که گفته شده به دلیل شدت عدالت‌خواهی در محراب به شهادت رسید. نکته دیگر دموکراسی ایشان است. بزرگترین دشمنان امام(ع)، خوارج بودند اما هیچ وقت اینها زندانی نشدند و حتی سهمیه‌شان نیز از بیت‌المال قطع نشد. آنها در سخنرانی امام(ع) مزاحمت ایجاد می‌کردند و امام(ع) را کافر می‌دانستند، اما ایشان به هیچ وجه اجازه تعرض به آنها را نمی‌داد. در بیان عقاید خود آزاد بودند تا زمانی که قیام مسلحانه نکرده بودند یا در مسائل اجتماعی، اصالت را به اجتماع می‌دادند و فرمودند که کسی عدل بر او سخت بیاید، جور بر او سخت‌تر است یا فرمودند عدالت نباید فدای مصلحت شود؛ زیرا به ایشان می‌گفتند با معاویه کاری نداشته باشید و اجازه دهید او برقرار باشد، اما ایشان می‌گفت چنین چیزی امکان ندارد.

وی بیان کرد: اینها اصول‌گرایانی است که در حضرت امیر(ع) می‌بینیم. در مورد مردم می‌بینیم که ایشان چطور برخورد می‌کند که حاکم را امانت‌دار مردم می‌داند و نه مالک آنها. نگاه حکومت به مردم نگاه مالک به مملوک نیست، بلکه نگاه وکیل است و حاکم، خود را امین مردم می‌داند. برای نمونه فرمود که من به عنوان حاکم حقی بر شما دارم و در مقابل شما نیز حقی دارد. یا در جایی فرمود :«فَلاَ تُکَلِّمُونِي بِمَا تُکَلَّمُ بِهِ الْجَبَابِرَةُ وَ لاَ تَتَحَفَّظُوا مِنِّي بِمَا يُتَحَفَّظُ بِهِ عِنْدَ أَهْلِ الْبَادِرَةِ وَ لاَ تُخَالِطُونِي بِالْمُصَانَعَةِ»، یا امام(ع) می‌گویند از من انتقاد کنید. امام معصومی که دو کشور تحت حکمرانی او بود، می‌گوید از من در خفا و آشکار انتقاد کنید.

مطهری در انتها تصریح کرد: خانواده الهیات توجه بیشتری به آثار و اندیشه‌های استاد مطهری داشته باشد و نباید طوری باشد که یک دانشجوی الهیات پس از چند سال که در این دانشکده است، با آثار استاد مطهری نسبتی نداشته باشد و باید هر دانشجویی یک دور آثار ایشان را مطالعه کند. چه اینکه امام و رهبر انقلاب درباره این امر توصیه‌های بسیار زیادی داشته‌اند.

در ادامه احمد باقری، رئیس دانشکده الهیات و معارف اسلامی، طی سخنان کوتاهی بیان کرد: 42 سال قبل، بدخواهان اسلام و ایران که شهید مطهری را می‌شناختند و می‌دانستند که او می‌تواند نقش بی‌بدیلی برای انقلاب اسلامی داشته باشد، او را ترور کردند و ایشان را جسماً از ما گرفتند. با این همه قصد تروری که داشتند، از باب اینکه خدا خیر‌الماکرین است و مکر را به خودشان برمی‌گرداند، امروز آثار او که چندین جلد کتاب است می‌تواند چراغ راه آینده این مرز و بوم باشد و حتی آثار ایشان بیشتر و مؤثرتر از زمان حیاتش جلوه‌گر است.

وی افزود: در شرایط کنونی بیشتر از همیشه به مطهری و افکار ایشان نیازمند هستیم. از این‌ رو، توصیه می‌کنم آثار ایشان از سوی جوانان و دانشجویان به ویژه در خانواده الهیات مطالعه شود، زیرا معارف ناب را آن چنانکه باید و شاید دریافت می‌کنند و این معارف سد محکمی را در برابر انحراف از اسلام ایجاد می‌کند. مطالعه آثار شهید مطهری خرافه‌گرایی را می‌زداید و آنچه را به غلط اسلام نسبت داده شده است نفی می‌کند و آثار و برکتی به دنبال خواهد داشت و امیدوارم دانشجویان این توصیه را جدی بگیرند.