ماجرای وقف قرآن برای امام‌ زمان(عج) از سوی حاکم یزدی

سیدحامد سلیمانی بافقی، کارشناس و پژوهشگر تاریخ شهرستان بافق، در گفت‌وگو با ایکنا از یزد، اظهار کرد: محمدتقی خان بافقی، مؤسس سلسله خوانین و حاکم یزد در سال 1129 هجری قمری در قصبه بافق متولد می‌شود، پدرش میرزامحمدباقر و مادرش فاطمه‌بیگم از سادات بوده است. خانواده مادری وی از شهرت بیشتری برخوردار هستند زیرا میرزا عنایت سلطان بافقی، دایی محدتقی خان حاکم مقتدر یزد در دوران صفویه بوده است و در زمان شاه سلطان حسین صفوی به منصب مین‌باشی منصوب می‌شود.

وی ادامه داد: در سال 1161 هجری قمری مردم یزد از وی به دلیل سابقه خانوادگی در امر حکومت یزد و با توجه به ظلم و ستم حاکم قبلی یزد از وی درخواست می‌کنند، حکومت یزد را در دست گیرد بنابراین محمدتقی خان بافقی در سال 1161 هجری قمری با فرمان حکومتی شاهرخ افشار به عنوان حاکم یزد انتخاب می‌شود و از سال 1161 هجری قمری آغاز تأسیس سلسله خوانین یزد را شاهد هستیم که به عنوان سلسله محلی حکومت می‌کند.

سلیمانی افزود: محمدتقی خان در طول 52 سال حکومت، سه سلسله افشار، زند و قاجار را تجربه و به عنوان حاکم یزد حکومت می‌کند و احداث باغ دولت‌آباد، حمام‌ خان، مدرسه‌ خان، بازار خان را در کارنامه دارد و از جمله اقدام فرهنگی که وی انجام می‌دهد، وقف قرآن برای امام زمان(عج) است.

این پژوهشگر بیان کرد: این قرآن در سال 1122 هجری قمری توسط میرزا احمد نیریزی که کاتب دربار صفوی بوده، کتابت می‌شود و از آثار مهم و شاخص این استاد است، قدمت این قرآن از محمدتقی خان بیشتر بوده به نحوی که هفت سال قبل از اینکه وی متولد شود، در اصفهان کتابت می‌شود و نمی‌توان در این زمینه که چگونه به دست محمدتقی خان می‌رسد، به طور قطع نظری بیان کرد اما آنچه صحیح‌‌تر و منطقی‌تر به نظر می‌رسد این است که این قرآن از میراث دایی محمدتقی خان که حاکم یزد و هم دوره میرزا احمد نیریزی در دربار شاه سلطان حسین صفوی بوده است، بوده و از این طریق به دست محمدتقی خان می‌رسد و وی این قرآن را وقف امام زمان(عج) کرده و بر اساس وقف نامه‌ای که تنظیم می‌کند، آورده است: اولاد ذکور این قرآن را تلاوت کرده و ثواب آن را به امام زمان(عج) تقدیم کنند، اگر اولاد ذکوری نبود، باید تولیت قرائت قرآن به اعلم مجتهدین زمان که نائب عام آن حضرت هستند، بدهند تا دست به دست شده و زمان ظهور به دست صاحب اصلی خود برسد.

وی ادامه داد: در زمان سلطه محمدولی میرزا پسر فتحعلی شاه قاجار، تولیت این قرآن از خانواده محمدتقی خان خارج می‌شود و حتی وقف‌نامه را نابود می‌کند و به تهران می‌برد که با کمک‌های شایانی که پسر خلف محمدتقی خان، یعنی عبدالرضا خان بافقی با کمک حاج رجبعلی که مجتهد زمان فتحعلی شاه قاجار و ساکن تهران بوده است، و با فرمان این مجتهد قرآن از دربار قاجار گرفته شده و به یزد منتقل می‌شود و عبدالرضا خان علاوه بر تنظیم وقف‌نامه پدر، در محرم الحرام سال 1245 هجری قمری یک وقف‌نامه برای تأکید وقف‌نامه پدر نیز تنظیم می‌کند که به مُهر حاج رجبعلی مزین شده است.

سلیمانی بافقی افزود: در دوره‌های بعد این قرآن به دلیل کوتاهی در نگهداری و حفاظت، شکسته و دچار پارگی می‌شود و از سوی آیت‌الله حائری به کتابخانه مجلس تقدیم و کتابخانه مجلس این قرآن را مرمت و از سال 1304 شمسی جز آثار امانتی کتابخانه مجلس می‌شود و اکنون در این کتابخانه به عنوان قرآن امام زمان یا قرآن مجلس یا قرآن محمدتقی خان یاد می‌شود و به لحاظ زیبایی در سطح عالی قرار دارد و حتی افرادی در مورد این قرآن نظراتی ارائه کرده‌اند، از جمله داود نظریان که مقاله‌ای در مورد این قرآن نوشته و یادآور شده است که این قرآن نفیس از آثار شاخص میرزا احمد نیریزی از کاتبان دوره صفوی بوده است.

وی با اشاره به ویژگی‌های این قرآن گفت: میرزا احمد نیریزی این قرآن را با شیوه‌ای منحصر به فرد قلم زده است، قلمی روان و خوانا که با فاصله‌گذاری کلمات انجام شده و همچنین خواننده با دیدن آن به وجد آمده و از آرامش درونی بهره‌مند می‌شود. این قرآن چون جزء آثار منحصر به فرد میرزا احمد نیریزی و وقف امام زمان بوده است، تمامی این عوامل دست به دست هم داده تا کتابخانه مجلس، این قرآن نفیس را چاپ و به میهمانان شاخص و مسلمان خارجی مجلس و همچنین دفتر مقام معظم رهبری این قرآن نفیس را به عنوان هدیه به مهمانان خود تقدیم می‌کنند.

این پژوهشگر بیان کرد: محمدتقی خان بافقی یکی از مفاخر بافق و استان یزد است لذا از مسئولان استان و متولیان فرهنگی درخواست می‌شود این قرآن وقفی محمدتقی خان را خریداری و در جلسات و همایش‌هایی که از افراد شاخص تجلیل می‌شود، اهدا شود تا هم ترویجی برای فرهنگ قرآنی و تلاوت کلام وحی باشد و هم اینکه نام و یاد این خان و حاکم بزرگ یزد گرامی داشته شود.