تفسیر معاصرانه باعث سوءتفاهم نسبت به قرآن در غرب می‌شود / کوتاهی در تفسیر قرآن به زبان‌های دیگر
استاد جامعةالمصطفی العالمیه گفت: این تفسیر هیچ پاسخگویی از قرآن برای جامعه امروز معاصر بشر غربی و غیرغربی ندارد و خطاست که این تفسیر در دانشگاه‌ها تدریس شود، زیرا قرآن را کتابی کاملاً سنتی و بدون فایده برای نیازهای مردم تصویر می‌کند.
به گزارش ایکنا؛ نشست علمی «نقد کتاب تفسیر معاصرانه قرآن کریم»، امروز سوم خردادماه در دانشگاه قم و با حضور حجج اسلام والمسلمین محمدحسن زمانی، استاد جامعةالمصطفی، براتی، استاد جامعةالمصطفی، سیدرضا مؤدب، رئیس دانشکده الهیات دانشگاه قم و محمدکاظم شاکر، استاد دانشگاه علامه طباطبایی برگزار شد.
حجت‌الاسلام زمانی در این نشست، گفت: اولین نقطه قوت این تفسیر، تألیف تفسیر به زبان انگلیسی در آمریکاست؛ چیزی که امت اسلامی در این عرصه کوتاهی کرده است؛ بنابراین چنین گامی از سوی مفسر مسلمان و شیعه مانند آقای نصر بسیار گرانقدر است. بنده حدود ده سال قبل در مکه دیداری با ایشان داشتم و معتقدم از ویژگی‌های او این است که شیعه است.
وی با بیان اینکه انگیزه دکتر نصر، مقدس و الهی بوده است، افزود: این انگیزه برخلاف مستشرقانی است که عمدتاً در غرب به دنبال انگیزه‌های غیرالهی و نقد برون‌دینی و زیر سؤال بردن قرآن بوده و هستند. نقطه قوت دیگر، تواضع ایشان است، زیرا گفته بنده نقص و انتقادات وارد بر این اثر را می‌پذیرم و این تواضع خیلی خوب است.
زمانی بیان کرد: ایشان از 40 تفسیر استفاده کرده. همچنین مقدمه خوبی بر این اثر نوشته شده است که جزء نقاط قوت است؛ همچنین پرهیز از غرب‌زدگی از نقاط قوت این اثر است، آن هم از سوی کسی که 40 سال در غرب زندگی کرده است، ولی متأثر از آن فضا نیست، بنابراین باید از نصر تقدیر شود.
استاد جامعةالمصطفی با بیان اینکه نقد این اثر به معنای مچ‌گیری و تنقیض نیست، افزود: امام صادق(ع) فرمودند بهترین دوستان من کسانی هستند که عیب‌های مرا به من بگویند و نقد ما هم با این نگاه است.
وی افزود: آیت‌الله مکارم می‌فرمود که یک شخصیت سنی 500 جلد تفسیر نمونه را از ما خریدند و وقتی پرسیدم برای چه می‌خرد، گفت که چون علیه اهل تسنن مطالبی نگفته است؛ بنابراین می‌توان این طور تفسیر نوشت که اهل تسنن هم استفاده کنند؛ بنابراین از نصر که در محضر علامه طباطبایی بوده، انتظار می‌رفت تا در کنار تفاسیر اهل تسنن، از تفاسیر شیعه هم بیشتر استفاده می‌کرد تا بیشتر مورد توجه قرار بگیرد.
وی به برخی نقاط ضعف اشاره و اضافه کرد: او در نوشتن نام ائمه(ع) کوتاهی کرده است؛ مثلا گفته جعفر صادق و هیچ لقبی نیاورده، در حالی که باید آداب آن رعایت شود؛ حتی اهل تسنن هم برای ائمه(ع) ارزش قائل هستند.
زمانی بیان کرد: نکته دیگر اینکه ایشان تخصص تفسیری ندارد و شاگردانش هم همینطور، لذا باید از متخصصان تفسیر بهره می‌بردند. نقد دیگری هم که دارم، این است که دو مبنا برای تفسیر مطرح شده است؛ یکی تفسیر سنتی و دیگری معاصر؛ سنت‌گرایی شش معنا دارد و وی مشخص نکرده کدام معنا را مدنظر دارد.
وجود گرایشات اخباریگری در تفسیر معاصرانه
استاد حوزه علمیه گفت: یک معنای سنت، حدیث است؛ یعنی آیا ایشان حدیث‌گرا و اخباری است؟ مقصود وی حدیث‌گرایی نیست، ولی عملاً در این تفسیر، این روش را اعمال کرده و آن هم نقل حدیث بدون اجتهاد و این کار در حقیقت همان اخباریگری است.
زمانی بیان کرد: یک مفهوم دیگر سنت‌گرایی یعنی درآمدن به مسلک اهل تسنن است که باز مراد وی این نیست؛ ایشان این معنا را مراد نکرده، ولی در عمل سنی‌زده است؛ لذا محتمل است که شاگردان وی اهل تسنن بوده و عملاً تفسیر را به سمت سنی‌زدگی پیش برده‌اند. همچنین مفهوم دیگر سنت‌گرایی یعنی تمرکز بر اقوال تفسیری مفسران صدر اسلام تا تابعین؛ وی مقداری به این سمت آمده، ولی پررنگ نیست. برداشت دیگر از سنت‌گرایی هم تابع قشر متحجر صدر اسلام بودن است.
حذف اقوال تفاسیر 300 سال اخیر مزیت نیست
استاد المصطفی اضافه کرد: معنای دیگر برای سنت‌گرایی که مراد ایشان بوده، توجه بر فهم و اقوال مفسران غیرمعاصر است؛ ولی این مایه افتخار نیست که کسی دیدگاه مفسران دو سه قرن اخیر را حذف کند، زیرا چه مزیتی مفسران قدیم بر جدید دارند. بنده معتقدم بشر هر قدر جلو می‌رود، علم بیشتری کسب می‌کند.
وی افزود: معنای ششم از سنت‌گرایی یعنی من اصول‌گرا و ملتزم به نقد آراء مفسران بزرگی هستم که گرفتار شذوذات نباشند. وی در عمل ملتزم به این مسئله نیست؛ در یک صفحه چهار بار از ابن عجیبه نقل قول کرده که به نظر می‌آید شاگردان وی این کار را کرده‌اند، ولی به هر حال بازتاب آن به خود نصر می‌رسد، زیرا ابن عجیبه با ذکر ذوقیات، گرفتار شذوذات است.
زمانی با بیان اینکه وی باید موضع خود را در تفسیر سنت‌گرایانه روشن کند، تصریح کرد: مسئله دیگر واژه تفسیر معاصرانه است که یعنی چه؟ آیا تمرکز بر آراء تفسیری مفسران معاصر است؟ یا تمرکز بر ارائه دانش تفسیری جدید بر مبنای علوم انسانی و علوم جدید که باز وی اصلاً سراغ فهم جدید از آیات نرفته است.
تفسیر کم‌فایده برای غرب
زمانی تأکید کرد: استخراج آموزه‌های قرآن برای پاسخگویی به پرسش‌های جدید جامعه، مفهوم دیگر تفسیر معاصرانه است؛ اینکه آیا نظام تربیتی و مدیریتی و فلسفی و عرفان قرآنی و اقتصاد قرآنی و ... داریم؟ نظر قرآن در مورد روابط بین‌الملل چیست و اینکه آیا لیبرالیسم را قبول دارد؟ ولی نصر قدمی در این تفسیر بر نداشته است و اقوالی که آورده، چه فایده‌ای برای جامعه معاصر آمریکا و غرب دارد؟
زمانی اظهار کرد: این تفسیری که هیچ پاسخگویی از قرآن برای جامعه امروز معاصر بشر غربی و غیرغربی ندارد، پس‌زدن و خیانت به قرآن است؛ خطاست که این تفسیر در دانشگاه‌ها تدریس شود، زیرا قرآن کاملاً کتابی سنتی و بدون فایده برای نیازهای مردم تصویر می‌شود. این تفسیر صرفاً به اقوال تاریخی تفسیری تا سه قرن قبل توجه دارد که عملاً برای محیط‌های علمی امروز مناسب نیست و سوءتفاهمات را نسبت به قرآن در غرب بیشتر می‌کند.
انتهای پیام
