انکار نسل‌کشی مسلمانان در سربرنیتسا ادامه دارد
نیوِن آنجلیچ، کارشناس مسائل بالکان گفت: با مجازات «قصاب سربرنیتسا» که در قتل هزاران مسلمان بوسنی نقش داشته است هیچ چیز تغییر نخواهد کرد. بسیاری از ملی‌گرایان در طرف صرب‌ها به انکار نسل‌کشی در سربرنیتسا ادامه خواهند داد. جامعه از نظر سیاسی عمیقاً تقسیم شده است.
به گزارش ایکنا، رد شدن درخواست تجدید نظر در حکم حبس ابد راتکو ملادیچ، فرمانده سابق ارتش صربستان در جنگ بالکان از سوی دادگاه سازمان ملل متحد باعث شد که این فرمانده سابق ارتش که به دلیل جنایت‌هایش مشهور شده بود، به گذراندن باقی عمر خود در زندان محکوم شود.
ملادیچ که معروف به قصاب بوسنی بود، یکی از اصلی‌ترین افراد مسئول جنایات جنگی و نسل‌کشی در طول جنگ در بوسنی است که طی آن حدود ۱۰۰ هزار نفر کشته و دو میلیون و ۲۰۰ هزار نفر متواری و آواره شدند.
کشتار سربرنیتسا در قلمرویی به وقوع پیوست که قرار بود تحت محافظت سازمان ملل باشد و این فاجعه بدترین جنایت در اروپا از جنگ جهانی دوم تاکنون محسوب می‌شود.
نیوِن آنجلیچ(Neven Andjelic)، از کارشناسان مسائل بالکان عقیده دارد که با مجازات ملادیچ هیچ تغییر خاصی در منطقه بالکان رخ نخواهد داد زیرا بسیاری از ملی‌گرایان صرب به انکار نسل‌کشی در سربرنیتسا ادامه خواهند داد.
نیوِن آنجلیچ، استاد روابط بین‌الملل و حقوق بشر در دانشگاه ریجِنتس لندن(Regent's London) است. وی از سال ۲۰۱۴ تا ۲۰۱۸ عضو کمیته مشورتی نظام حمایت از حقوق اقلیت‌ها در اتحادیه اروپا بود. از آثار او می‌توان به کتاب «بوسنی و هرزگوین: پایان یک میراث» (Bosnia-Herzegovina: The end of a Legacy) اشاره کرد که در مورد تحولات منطقه بالکان به خصوص بوسنی و هرزگوین است. وی در گفتوگو با ایکنا در مورد رأی اخیر دادگاه ملادیچ و تأثیرات آن صحبت کرد.
ایکنا ـ رأی دادگاه بین‌المللی راتکو ملادیچ نشان از چه تغییراتی در سطح بین‌المللی دارد؟
دادگاه فعلی نوع جدید دادگاه بین‌المللی کیفری یوگسلاوی سابق بود که هنگامی که جنگ (بالکان) در اوج بود، توسط شورای امنیت سازمان ملل تأسیس شد. زیرا جامعه بین‌المللی به کشورهای پس از یوگسلاوی و نظام دادگستری ملی آنها هیچ اعتمادی نداشت.
جنایات انجام شده (در جنگ بوسنی) واضح بود، اما از جنایتکاران در جوامع ملی‌گرایانه آنها تجلیل می‌شد. از این رو این دادگاه توسط سازمان ملل متحد ایجاد شد. در گذشته تلاش‌های ناموفقی (برای مجازات عاملان جنایات جنگی) صورت گرفته بود.
دادگاه‌های لایپزیگ و استانبول پس از جنگ جهانی اول عدالت را برقرار نکردند. در نتیجه از دادگاه‌های نورنبرگ و توکیو پس از جنگ جهانی دوم به عنوان «پیروزی عدالت» توصیف شد، اما ICTY (دادگاه بین‌المللی کیفری یوگسلاوی سابق) اولین تلاش برای برقراری عدالت در دادگاهی بین‌المللی بود.
این تلاش‌ها با تشکیل دادگاه موسوم به «دوقلو» برای رواندا دنبال شد و جامعه فعالان حقوقی، کارشناسان و سیاستمداران در سال 1998 در رم گرد هم آمدند تا با شرایط تشکیل دادگاه بین‌المللی موافقت کنند.
در سال 2002، دادگاه کیفری بین‌المللی در لاهه تأسیس شد. این تغییری است که در روند دادگاه و محاکمات جنایتکاران جنگی یوگسلاوی به وجود آمده است. صدور حکم برای ملادیچ احتمالاً آخرین تصمیم IRMCT (مکانیسم دادگاه‌های بین‌المللی جنایی) است. این دادگاه در ابتدا به این دلیل تأسیس شد که ICTY باید بسته می‌شد.
ایکنا ـ راتکو ملادیچ در میان ملی‌گرایان افراطی صربستان چه جایگاهی داشت؟
راتکو ملادیچ شخصاً درگیر سیاست نبود و وقت آن را نداشت. قبل از جنگ، او یک افسر ارتش با شغلی مبهم بود. انتقال به کرواسی این وضعیت را تغییر داد. ملادیچ زمانی مورد توجه عموم قرار گرفت که نیروهایش طرف‌های متخاصم را از هم جدا كردند اما در واقع از طرف صرب وقتی که در آستانه شکست بود محافظت می‌كردند.
ملادیچ در آن زمان هنوز یک افسر ارتش خلق یوگسلاوی بود که ادعا می‌کرد با ملی‌گرایان ارتباطی ندارد. با این حال، آنها طرف صرب‌های محلی در کرواسی را گرفتند. با آغاز درگیری در بوسنی و هرزگوین، وی به سارایوو منتقل شد. ملادیچ هنگامی که ارتش خلق یوگسلاوی رسماً به ارتش صرب‌های بوسنی تبدیل شد، فرماندهی ارتش صرب‌های بوسنی را بر عهده گرفت.
برتری نظامی آنها در برابر ارتش بوسنیایی‌ها که غالباً بدون آمادگی و بدون تجهیزات مجهز بودند، تصویری از برتری نظامی وی ایجاد کرد که بدیهی بود از آن لذت می‌برد. به همین ترتیب، بسیاری از ملی‌گرایان صرب ادعا می‌کردند که وی قهرمان است. پس او از این عنوان قهرمان ـ که بیش از 15 سال در حال فرار از عدالت بود ـ بهره‌برداری کرد.
ایکنا ـ نقش راتکو ملادیچ در کشتار مسلمانان بوسنی چه بود؟
وی به خاطر 10 مورد از 11 جنایتی که دادستان وی را به ارتکاب آنها متهم کرد، مقصر شناخته شد. مقیاس قتل عام مردان سربرنیتسا ـ که به عنوان یک نسل‌کشی ارزیابی شد ـ به حدی است که انجام آن توسط برخی افسران رده پایین و واحدهای کوچکتر غیرممکن بود. این اقدام مستلزم تدارکات عظیم و همکاری واحدهای بزرگ مختلف بود.
بنابراین، باید توسط گروه بزرگی از واحدهای نظامی تحت فرماندهی عالی‌ترین ژنرال‌ها برنامه‌ریزی، تجهیز و جابه‌جا می‌شد. حتی اگر این کار ایده او نبود، حتی اگر او شخصاً ماشه را نمی‌کشید، ملادیچ قبلاً شهرت خود را ثابت کرده و در موقعیتی قرار داشت که بدون دستور او هیچ اتفاقی در چنین مقیاسی نمی‌توانست رخ دهد.
ایکنا ـ با توجه به سرنوشت راتکو ملادیچ، فکر می‌کنید بالکان چه آینده‌ای خواهد داشت؟
با مجازات وی هیچ چیز تغییر نخواهد کرد. بسیاری از ملی‌گرایان در طرف صرب‌ها به انکار نسل‌کشی در سربرنیتسا ادامه خواهند داد. جامعه از نظر سیاسی عمیقاً تقسیم شده است. به خاطر داشته باشید صربستان کشوری نسبتاً امن شده است و سخنان خشن هرگز به اقدامات واقعی تبدیل نمی‌شود.
خانواده‌های قربانیان با این حکم تا حدی احساس تمام شدن ماجرا را دارند، اما افراد کشته شده دیگر زنده نمی‌شوند. تا زمانی که این سه مجموعه ملی‌گرایان ـ صرب‌ها، کروات‌ها و بوسنیایی‌ها ـ بر بوسنی و هرزگوین حاکم باشند هیچ اتفاقی نمی‌تواند چیزی را در این کشور تغییر دهد.
گفتوگو از محمدحسن گودرزی
انتهای پیام
