ویژگی‌های اشک معرفت‌افزا/ گریه بر مصیبت سیدالشهدا(ع)؛ اشک اخص
مدرس حوزه و دانشگاه در چهارمحال‌وبختیاری گفت: زمانی اشک معرفت‌افزا بر سیدالشهدا(ع) تمام گناهان گذشته و آینده را پاک می‌کند که انسان حق‌الناس و حق‌الله را نیز رعایت کرده باشد و فرد در تمامی ساحت‌های زندگی حقوق دیگران را رعایت کرده باشد و حق‌الناسی به گردنش نباشد.
گریستن بر مصیبت سید الشهدا(ع) به‌معنی همدردی با ایشان و پیوند عاطفی و درونی به آن حضرت است و به همان اندازه، حس نفرت نسبت به آمران، قاتلان و عاملان این جنایت بزرگ تاریخ را در فرد تقویت می‌کند. امام حسین(ع) در حدیثی اشاره دارند که «أنَا قَتیلُ العَبَرَةِ لایذکُرُنی مُؤمنٌ الا استَعبَرَ» یعنی من کشته اشکم، هیچ مؤمنی مرا یاد نمی‌کند مگر آنکه اشک در چشمانش می‌آید؛ پیداست که ایشان شهیدی هستند که هم یادشان گریه‌آور است و هم اشک ریختن در سوگشان ثواب دارد. گریه دارای آثار روانشناختی است و محبان از طریق گریه یک احساس عاطفی قوی را به اهل بیت پیامبر(ص) به‌ویژه حضرت سیدالشهدا(ع) تقدیم می‌کنند، لذا گریه بر آن بزرگواران دارای آثار و برکاتی چون تعظیم شعائر دینی، حفظ بهداشت روانی و کسب ثواب و اجر اخروی می‌شود.
حجت‌الاسلام محمدحسین صغیرا، رئیس دفتر نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه علوم پزشکی شهرکرد در گفت‌وگو با ایکنا از چهارمحال‌وبختیاری با اشاره به اینکه از منظر قرآن و احادیث بکاء یا گریه ممکن است صورت‌های متفاوتی داشته باشد، اظهار کرد: گریه اگر از روی معرفت انسان نسبت به حقیقت یا مفهومی باشد دارای ارزش و فضیلت است و باعث تقرب می‌شود؛ در قرآن کریم در آیه ۸۳ سوره مبارکه مائده وصفی درمورد مؤمنان و خاشعین وجود دارد و می‌فرماید «تَفِيضُ مِنَ الدَّمْعِ مِمَّا عَرَفُوا مِنَ الْحَقِّ»، یعنی مؤمنان پس از شناخت و معرفت و ارتباط با خداوند از چشمانشان اشک جاری می‌شود، پیداست که چنین اشکی در پیشگاه خداوند دارای ارج و قرب است.
وی ادامه داد: خداوند در آیه شریفه «وَأَنَّهُ هُوَ أَضْحَكَ وَأَبْكَىٰ» (نجم/۴۳) به این موضوع اشاره دارد که اگر خنده یا گریه خدایی و منتسب به خدا باشد ارزشمند است، انسان زمانی که از موضوعی متاثر شود عکس‌العملی از خود در قالب خنده یا گریه بروز می‌دهد. روانشناسی دینی نیز قائل به این نکته است که انسان‌هایی که در زمان متاثر شدن از موضوعی هیچ واکنشی اعم از خنده یا گریه از خود بروز نمی‌دهند، افراد سالمی به‌لحاظ روانشناختی نیستند.
این مدرس حوزه و دانشگاه در استان با تصریح اینکه حزن و اندوه ممکن است ممدوح یا مذموم باشد، افزود: حزن و اندوهی که منسوب به خداوند باشد و سبب معرفت‌افزایی شود ممدوح است، این حزن و گریه باعث می‌شود که انسان خود را در برابر خداوند ضعیف و خاشع ببیند و بندگی او را به جا آورد. در بسیاری از روایات به این موضوع اشاره شده است و امامان معصوم(ع) در همه حالات خاضع و خاشع بودند و در هنگام عبادت اشک معرفت و خداشناسی از دیدگان جاری می‌کردند.
صغیرا در خصوص گریه برای حضرت سیدالشهدا(ع)، توضیح داد: در روایات فراوان به این موضوع اشاره شده است که گریه بر مصائب اهل‌بیت عصمت و طهارت(ع) گریه معرفت‌افزا و روح‌پرور است؛ به‌عنوان نمونه امام صادق(ع) در روایتی فرمودند «نَفَسُ المَهمومِ لِظُلمِنا تَسبیحٌ وَ هَمُّهُ لَنا عِبادَةٌ » یعنی نفس کسى که به‌خاطر مظلومیت ما اندوهگین شود، تسبیح و اندوه برای ما عبادت است. علت اهمیت اندوه و اشک بر اهل‌بیت(ع) این است که معرفت به این بزرگواران همطراز معرفت حق تعالی است و کسی که ائمه‌هدی(ع) را بشناسد در واقع خدا را شناخته است. کسی هم که پروردگار را شناخته باشد بر اساس آیه ۸۳ سوره مبارکه مائده به‌مدد این معرفت و تقوای الهی اشک می‌ریزد و محزون است.
وی با ذکر اینکه اشک و اندوه برای اهل‌بیت(ع) اشکی ممدوح است، تصریح کرد: این اشک در قرآن و روایات مدح شده است و اجر و پاداش الهی بر آن ثبت می‌شود، اشک اخص گریه بر مصائب سیدالشهدا(ع) است و ائمه معصومین(ع) در روایات پرشماری بر اهمیت و فضیلت این اشک تأکید کرده‌اند.
صغیرا با نقل روایتی از ثامن‌الائمه امام رضا(ع) در بیان سیره آن حضرت با آغاز محرم الحرام، توضیح داد: آن حضرت در سخنانی مفصل در خصوص فضیلت اشک و عزا بر امام حسین(ع) به ریان بن شبیب فرمودند: «اى فرزند شبيب! اگر مي‌خواهى در بهشت جاى‌گيرى و با محمد و آل محمد(ص) همنشين گردى، قاتلان حسين را لعنت كن. اى فرزند شبيب! اگر مي‌خواهى ثواب شهداى كربلا را داشته باشى، هر گاه ياد آنها را كردى بگو: «يا لَيْتَنِي كُنْتُ مَعَهُمْ فَأَفُوزَ فَوْزاً عَظِيماً»؛ اى فرزند شبيب! اگر مي‌خواهى با ما در درجات بلند قرار گيرى، در هنگام اندوه ما اندوهگين باش، و در وقت خوشحالى ما خوشحالى كن، به ولايت اهل بیت تمسک بجو و بدان اگر كسى سنگى را دوست داشته باشد، خداوند روز قيامت او را با همان سنگ، محشور مي‌كند». در فرازی دیگر از این روایت امام رضا(ع) بر این مضمون تأکید دارند که اگر انسان می‌خواهد بر چیزی گریه کند چه بهتر که بر حسین(ع) گریه کند و در هر قطره اشکی که از چشمانش جاری می‌شود و بر گونه‌اش می‌ریزد، ثواب بهشت برای انسان نوشته می‌شود.
این مدرس حوزه و دانشگاه بیان کرد: مصیبت وارده بر حضرت سیدالشهدا(ع)، شهادت مظلومانه خود و خانواده و یارانشان در راه خدا بود و اشک بر این مصیبت همان اشکی است که برای حق معرفت پروردگار جاری می‌شود. قیام آن حضرت انسان‌ها را به نجات و رستگاری و حقیقت رهنمون کرد و برای دریافتن حقیقت باید پیرو راه ایشان باشیم و اشکی که برای آن حضرت می‌ریزیم در امتداد پیروی از این مسیر است.
صغیرا با اشاره به اینکه امام حسین(ع) خودشان را کشته اشک‌ها معرفی کرده‌اند، افزود: ایشان به این نکته می‌پردازند که هیچکس مرا یاد نمی‌کند جز آنکه برایم اشک بریزد. لذا مومن و محب امام حسین(ع) که به شناخت و معرفت از آن حضرت رسیده است اشک معرفت بر مصیبت ایشان می‌ریزد.
اشک بر امام حسین(ع)؛ پاک کننده گناهان گذشته و آینده
رئیس نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه علوم پزشکی شهرکرد بیان کرد: هر ثواب و پاداش که خداوند برای اعمال انسان‌ها مقدر می‌فرماید قطعا به نیت اعمال مربوط است و ثواب گریه معرفت‌افزا و برخاسته از معرفت بر مصائب سیدالشهدا(ع) نیز در روایات گوناگون برابر با بخشیده شدن تمام گناهان و بهشت برین است؛ ممکن است این شبهه ایجاد شود که چنین اجری برای گریه بر امام حسین(ع) شاید مبالغه و اغراق باشد. باید گفت زمانی اشک بر آن حضرت تمام گناهان گذشته و آینده را پاک می‌کند که انسان حق‌الناس و حق‌الله را نیز رعایت کرده باشد و تنها زمانی اشک انسان بر امام حسین(ع) تمام گناهان را پاک می‌کند که فرد در تمامی ساحت‌های زندگی حقوق دیگران را رعایت کرده باشد و حق‌الناسی به گردنش نباشد.
صغیرا با اشاره به اینکه این نکته در رساله حقوق حضرت سجاد(ع) نیز ذکر شده است، گفت: بر اساس این رساله، حقوق متعددی در قبال اعضای خانواده و جامعه و ... بر گردن هر انسان است که باید پرسید آیا زمانی که اشکی بر امام حسین(ع) ریخته می‌شود این حقوق ادا شده‌اند یا نادیده گرفته شده‌اند؟ انسان‌ها وظایفی بر دوش دارند و از طریقی خاص که خداوند به‌عنوان تشویق و جایزه برای انسان‌ها قرار داده است نمی‌توان به نتیجه‌ای تمام و کمال رسید چرا که پیش از هر چیز باید شرایط بهره‌مندی از آن طریق ویژه را کسب کرده باشیم.
وی توضیح داد: اگر به‌عنوان محبان امام حسین(ع) انتظار داریم که اشکمان مقبول باشد و ثواب بهشت بر آن نوشته شود طبعا قبل از هر چیز باید توانسته باشیم به وظایفمان به‌خوبی عمل کنیم و نمی‌توان با نادیده گرفتن وظایف انتظار پاداش داشت؛ انسانیت از دیدگاه اسلام شامل یک بسته کامل از تمام موارد اخلاقی و اجتماعی است لذا اشکی مقبول است و ثواب بهشت را دارد که گریه‌کننده تمام شرایط و موارد بسته اخلاقی را در بستر جامعه و خانواده فراهم کرده باشد.
صغیرا تأکید کرد: اگر محب امام حسین(ع) اشکی از روی معرفت و شناخت جاری سازد و تمام حقوق و وظایف خود را ادا کرده باشد، همین اشک راه صحیح و مسیر کمال را برای او باز می‌کند و چنین اشکی انسان را نسبت به خطاها و اشتباهات خود آگاه می‌کند. چنین اشکی ما را به معرفت حسینی نائل می‌کند و گریه‌کننده بر آن حضرت به مدد همین اشک معرفت‌افزا مسیر و سیره امام حسین(ع) را در پیش می‌گیرد و با تقویت اخلاق نیکو و دوری از رذایل اخلاقی تلاش می‌کند مانند آن حضرت مزین به صفات پسندیده و نیکو می‌شود.
این مدرس حوزه و دانشگاه بیان کرد: محب و مومنی که به معرفت حقیقی رسیده باشد و اشک معرفت بر آن حضرت می‌ریزد، تقاضا و انتظار خارج از ضوابط و بیجایی نیز از این گریه ندارد. این فرهنگ باید نهادینه شود که اشک و اندوه بر مصائب سیدالشهدا(ع) و واقعه عاشورا از روی شناخت و معرفت صورت گیرد و این دلسوزی قلبی باید بتواند انسان را به سطحی برساند که به سیره آن حضرت و ائمه معصومین(ع) تمسک جوید و از گناه و خطا دوری کند و انسان به صفات نیکو مزین شود.
انتهای پیام
