ادبیات عامه پایداری مورد غفلت قرار گرفته است

به گزارش ایکنا به نقل از روابط عمومی حوزه هنری، چهارمین نشست اندیشکده ادبیات پایداری با موضوع «هویت ملی، زبان و ادبیات فارسی» عصر روز گذشته 25 مهر با سخنرانی محمدرضا ترکی و مهدی کاموس و جمعی از کارشناسان و صاحب‌نظران برگزار شد.

در ابتدای این نشست محمدرضا سنگری مدیر اندیشکده ادبیات پایداری به ارائه گزارشی از نشست‌های پیشین این سلسله جلسات پرداخت و شرکت‌کنندگان را از جمع‌بندی‌های مباحث قبل مطلع کرد.

محمدرضا ترکی که با ارتباط تصویری در این نشست حضور داشت، گفت: چیستی ادبیات پایداری اهمیت بسیاری در بررسی و ساختن و پرداختن آن دارد، زیرا تا زمانی که ندانیم در مورد چه مطلب و مبحثی حرف می‌زنیم اقدام درست و سازنده‌ای نخواهیم داشت.

وی افزود: برای تعریف جامع و مانع از ادبیات پایداری به تعیین مسیر اصلی و اساسی برای آن نیاز داریم که محور و شاخصه اصلی برای این کار «هویت» است، یعنی ادبیاتی که بر محور یک هویت شکل بگیرد می‌تواند ادبیات پایداری باشد. در حقیقت ادبیات پایداری می‌تواند ادبیات حماسی، اعتراضی، سیاسی و… باشد. اما این‌ها یعنی ادبیات حماسی، اعتراضی و… لزوماً ادبیات پایداری نیستند و فقط زمانی ادبیات پایداری محسوب می‌شود که بر محور هویت مشروع در معرض خطر شکل گرفته باشد.

این استاد دانشگاه در ادامه بیان کرد: ادبیات پایداری مجموعه‌ای از آثار ادبی است که برای دفاع از یک هویت ساخته شده و می‌تواند ادبیات پایداری باشد. حال این هویت می‌تواند فردی یا جمعی باشد. هویت جمعی انواع اقسام گوناگونی دارد که اولین و ساده‌ترین شکل آن «خانواده» و در نهایت پیچیده‌ترین آن «هویت ملی» است. همچنین یکی از شاخه‌های مهم ادبیات پایداری «ادبیات عامه» است که کمی از آن غافل هستیم. نمونه آن همان مداحی‌هایی است که در ایام هشت سال دفاع مقدس انجام می‌شد.

ادبیات انقلاب اسلامی هویت‌ساز است

در ادامه این نشست مهدی کاموس نیز گفت: ادبیات، انقلاب اسلامی را به موضوع ساده تبدیل کرده است. اهمیت ادبیات در دنیا هم به همین دلیل است که می‌تواند موضوعات پیچیده را ساده بیان و قابل فهم کند. آنچه در ادبیات اهمیت دارد حس، معنا و محتوایی است که منتقل می‌شود و این حس همان هویتی است که از آن حرف می‌زنیم.

کاموس در ادامه با مهم شمردن رابطه ادبیات، هویت و زبان ادامه داد: ادبیات می‌تواند انقلاب اسلامی و چنین موضوع پیچیده‌ای را که عموماً سیاسی است به امر فرهنگی تبدیل کند. امر فرهنگی هم امری است که معنا می‌سازد.

کاموس ادامه داد: ادبیات و به طور کلی اسطوره‌ها، افسانه‌ها و روایت‌های مهم از یک کشور شناسنامه آن است. یعنی برای شناخت یک کشور و ملت آن به ادبیات آن مراجعه می‌کنیم. به عنوان مثال برای شناخت مردم آمریکا به سینمای آن مراجعه می‌کنیم. همانطور که مقام معظم رهبری هنگامی که می‌خواهد از نژادپرستی سخن بگوید، فیلم سینمایی «کلبه عمو تام» را مثال می‌زند. یعنی وقتی می‌خواهیم در مورد ملت‌ها صحبت کنیم پیش از ملت‌ها، آثار ادبی آن‌ها شناسنامه‌شان است. ایران هم از این قاعده مستثنی نیست و باید ببینیم که ادبیات انقلاب اسلامی چگونه خود را معرفی کرده و چگونه شناسنامه ایران است.