تلاش پژوهشگاه حوزه و دانشگاه برای پیوند میان دو نهاد آموزشی

به گزارش ایکنا، وبینار «بررسی آثار و دستاوردهای علمی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه در حوزه فلسفه اسلامی» چهارشنبه سوم آذر با حضور حجت‌الاسلام والمسلمین علی شیروانی، عضو هیئت علمی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه؛ محمد فتحعلی‌خانی، عضو هیئت علمی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه و طاهر اولوچ، استادتمام گروه فلسفه و علوم دینی دانشگاه نجم‌الدین اربکان، به میزبانی گروه فلسفه و کلام پژوهشگاه حوزه و دانشگاه برگزار شد.

در ابتدای نشست حجت‌الاسلام شیروانی با بیان اینکه انگیزه برگزاری این وبینار کمک به آشنایی دکتر اولوچ با منابع فلسفی و عرفانی‌ای است که در ایران منتشر می‌شود، گفت: گاهی مواقع ممکن است در فلسفه اشراق اثری را دیده و علاقه‌مند شده باشید و دست به ترجمه آن بزنید، در حالی که در زبان فارسی منبعی که متقن‌تر و قوی‌تر باشد وجود داشته است. به همین دلیل می‌خواهیم در انتخاب بهینه و مناسبت‌تر آثار برای ترجمه به زبان ترکی کمک کنیم. 

هدف از تأسیس پژوهشگاه حوزه و دانشگاه

وی افزود: در ابتدا مختصری درباره پژوهشگاه و آثاری که در گروه فلسفه منتشر کرده‌ایم صحبت می‌کنم. هدف اصلی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، که حدود سی سال از تأسیسش می‌گذرد، برقراری ارتباط بین حوزه علمیه به عنوان یک نهاد آموزشی سنتی و با پیشینه هزار ساله و دانشگاه به عنوان نهادی مدرن است. بدین ترتیب تلاش می‌شود که در عرصه علوم انسانی ارتباطی بین دو این دو حوزه برقرار شود. علوم انسانی حوزه‌ای از دانش است که در دانشگاه مفصل به آن می‌پردازند. در حوزه علمیه هم بعضی از رشته‌های علوم انسانی از قدیم مورد توجه بوده، ولی بعضی رشته‌ها جدید است و ایجاد پیوند بین میراث فکری سنتی اسلامی و مباحث جدید می‌تواند به رشد و بالندگی این رشته‌ها کمک کند. ما قصد داشتیم که گفت‌وگویی بین حوزه علمیه و دانشگاه برقرار شود.

شیروانی اظهار کرد: مجموعه‌ای از اساتید در پژوهشگاه در رشته‌های مختلف در حال فعالیت هستند. ویژگی مشترکشان این است که علاوه بر تحصیلات سنتی در حوزه علمیه و آشنایی با معارف دینی و اسلامی به شیوه طلبگی، تحصیلات دانشگاهی نیز دارند. پژوهشگاه می‌کوشد که آثاری را با رویکرد اسلامی تألیف کند. مثلاً ما در روانشناسی یا جامعه‌شناسی آثار مختلفی داریم که سعی کردیم از آموزه‌های دینی برای رشد و توسعه این علوم استفاده کنیم. فکر می‌کنم آشنایی با این منابع برای اساتید ترکیه جالب باشد و چه‌بسا علاقه‌مند شوند و با این رویکرد به مطالعه حوزه تخصصی‌شان بپردازند. طبیعتاً ارتباط و گفت‌وگو بین کشورهای مسلمان، که ریشه‌های مشترک فرهنگی دارند، می‌تواند به رشد و ارتقای کشورها کمک کند تا هویت و جایگاه شایسته امت اسلامی را به دست بیاورند.

تداوم سنت فلسفی در ایران

طاهر اولوچ پس از شیروانی سخن گفت و ضمن معرفی خود اظهار کرد: مشکلی که با آن مواجه هستیم زبان است. زبان فارسی در ترکیه رایج نیست و زبان ترکی استانبولی در ایران رواج ندارد و در هر دو کشور فقط زبان عربی و انگلیسی رایج است. در مقدمه یکی از آثارم نوشته‌ام که فارسی برای من مهمتر از عربی و انگلیسی است. این حرف تعارف نیست و من به آن باور دارم، چون در زبان فارسی معلومات زیادی وجود دارد. بعد از اینکه بین دولت عثمانی و ایران تعارض ایجاد شد و در اثر آن علاقه و ارتباط بین ترکیه و ایران قطع شد، ما از عرفان فارسی محروم شدیم، در حالی که این موضوع برای تمدن ترکیه خیلی اهمیت دارد. سه همکار من از قونیه به ایران آمدند و فارسی یاد گرفتند و الان یکی از آنها در دانشکده ما فارسی آموزش می‌دهد. البته درس رسمی نیست. به هر حال دانشجویان ما به فارسی بسیار علاقه دارند.

در ادامه نشست فتحعلی‌خانی به معرفی کتاب خود با عنوان «فلسفه دین دیوید هیوم» پرداخت و گفت: این کتاب رویکرد انتقادی دارد و بعد از معرفی فلسفه دین هیوم، به بررسی آرای او در حوزه فلسفه دین می‌پردازد و از منتقدان اروپایی هیوم نیز کمک گرفته است. این کتاب تلاش می‌کند از بعضی از مواضع فلسفی که در فلسفه سنتی ماست کمک بگیرد تا نقاط ضعف تفکر هیوم را درباره دین نشان دهد.

وی پایان گفت: کاری که شما مشغول به آن هستید، یعنی پرداختن به سنت تفکرات عقلی در جهان اسلام بسیار مهم است. فکر می‌کنم اتصال شما به فضای فکری ایران از این جهت مهم باشد که سنت فلسفی در ایران تداوم داشته و منقطع نشده است و حلقه‌هایی از شارحان و ادامه‌دهندگان تفکر فلسفی در ایران هستند. هنوز بزرگانی در حوزه مسیر استوانه‌های فلسفه را ادامه می‌دهند و به غنی کردن میراث می‌پردازند. هم شارح هستند و آن میراث را معرفی می‌کنند و هم آن را گسترش می‌دهند.