به چه کسانی باید احترام بگذاریم؟

به گزارش خبرنگار افتخاری ایکنا، حجت‌الاسلام والمسلمین حسین تهرانی، از اساتید حوزه علمیه تهران، ۲۲ دی‌ماه در جلسه هفتگی درس اخلاق خود که در مدرسه نور برگزار شد، با اشاره به فضیلت احترام به دیگران در اسلام، گفت: یکی از رذایل اخلاقی اذیت و آزار رساندن به دیگران به‌ویژه مؤمنان است و صف مقابل آن هم در فضایل اخلاقی احترام و آزار نرساندن به دیگران و مؤمنان است.

وی با توصیه به احترام به دیگران، اظهار کرد: یکی از اموری که به آن خیلی سفارش شده است این است که انسان مسلمان به برادر مؤمن خود احترام بگذارد. احترام و اکرام مؤمن به دو صورت است که اولا به‌طور عموم نسبت به همه مؤمنان احترام قائل باشد و نسبت به آن‌ها این احترام را داشته باشد و دوم اینکه یک وقت هست که به افراد خاص دستور احترام و اکرام را داده‌اند که باید طبق دستور شارع مقدس به این افراد خاص هم احترام گذاشت.

احترام گذاشتن به دیگران طبق دستور شارع مقدس

این استاد اخلاق ادامه داد: این افراد خاص به چند دسته تقسیم می‌شوند. دسته اول کسانی هستند که دارای یک سری از فضیلت‌های اکتسابی هستند که شارع مقدس دستور داده که به آن‌ها احترام بگذارید. مانند علما و دانشمندان و اهل علم که اینها دارای فضیلت علم و دانش هستند یا کسانی که اهل تقوا هستند که یک فضیلت معنوی دارند که توصیه شده به این دسته خاص احترام گذاشته و آن‌ها را اکرام کنید.

فرزند ارشد مرحوم آیت‌الله حاج‌آقا مجتبی تهرانی بیان کرد: دسته دوم یک سری افرادی هستند که دارای فضیلت هستند اما این فضیلت آن‌ها اکتسابی نیست، اما شارع مقدس دستور داده که به این افراد نیز در جامعه احترام بگذارید. این افراد در جامعه افراد مسن و پیر هستند که فضیلت اکتسابی ندارند اما شارع دستور احترام گذاشتن به آن‌ها را داده است.

وی با اشاره به سیره عملی اهل‌ بیت(ع) در احترام گذاشتن به بزرگترها، گفت: سیره عملی ائمه اطهار(ع) نیز احترام گذاشتن به بزرگترها و سالخوردگان بوده است. امام حسین(ع) هیچ‌گاه در راه رفتن از برادر بزرگترشان امام حسن(ع) جلوتر نمی‌رفتند؛ هر چند هر دو امام بودند و فاصله سنی کمی هم داشتند، اما امام حسین(ع) احترام برادر بزرگتر را داشتند و این یک دستورالعمل از سیره عملی ائمه(ع) به ماست.

این استاد حوزوی بیان کرد: حالا اگر عامل به این عمل باشید، شارع مقدس آثار فراوان دنیوی و اخروی برای عامل آن در نظر گرفته است که در روایات هم به آن اشاره شده است. شاید افرادی باشند که فضیلت کمتری نسبت به ما داشته باشند، اما باید تکریم شوند. مثلا علم و معنویت ما از شخصی بیشتر است، اما شارع مقدس دستور داده که به خاطر پا به سن بودن او، به این فرد احترام بگذارید.

وی به تکریم افراد با شرافت و دارای اصالت خانوادگی اشاره کرد و گفت: اما دسته سوم که دستور احترام به آن‌ها را به ما داده‌اند کسانی هستند که دارای شرافت و اصالت خانوادگی هستند. کسانی که نسبت به ایمان و تقوا از ما سبقت گرفته‌اند و یا اینکه قبل از ما ایمان آورده‌اند. در مجلسی پسر حاتم طایی وارد شد و پیامبر(ص) او را احترام کرد و فرمودند او از خانواده شریفی است و این احترام هم به خاطر ثروت پدرش نبود بلکه فرمودند به خاطر فضیلتش است.

حجت‌الاسلام تهرانی با اشاره به ملاک و معیار ارزش‌ها در اسلام، تصریح کرد: ملاک و معیار ارزش‌ها در اسلام ثروت و فقر نیست بلکه ملاک در اسلام مسائل معنوی است. مثلا کسی مسلمان است ولی فقیر است و مرتکب معاصی می‌شود، اما در مقابل کسی مسلمان است و از راه مشروع پولدار شده اما با تقواست، حالا اگر بگوییم این فقیر ارزش بیشتری از این پولدار دارد، درست نیست، چون ملاک فقر و ثروت نیست بلکه تقوا و معنویت است.

احترام و تکریم سادات

استاد درس اخلاق با تأکید بر احترام گذاشتن به سادات، بیان کرد: دسته چهارم سادات است که توصیه شده به سادات احترام بگذارید. از نظر فقهی دایره سادات وسیع است و سید با سادات که ما می‌گوییم متفاوت است؛ دایره سادات از طرف پدر به جد پیامبر(ص)، هاشم می‌رسد، اما سادات در اصطلاح ما کسانی هستند که از طرف حضرت زهرا(س) منتسب به پیامبر(ص) هستند و این گروه مورد احترام هستند. هر چند امیرالمؤمنین‌(ع) فرزندانی جز حضرت زهرا(س) داشتند ولی غرض ما در این بحث کسانی هستند که از طرف حضرت زهرا(س) به پیامبر(ص) می‌رسند. این سادات را اگر از نظر معنوی فضیلت داشته باشند باید تکریم کرد نه اینکه چون انتساب دارند.

این استاد حوزوی با بیان اینکه در شرایط مساوی معنوی احترام سید باید بیشتر از دیگران باشد، افزود: این را در نظر بگیرید که فردی اهل تقوا و معنویت در کنار یک سید که او نیز اهل تقوا و معنویت است قرار دارد، گرچه اینجا تقریبا هر دو از نظر فضایل یکی هستند، اما احترام بیشتر سید لازم است.

حجت‌الاسلام تهرانی با بیان اینکه احکام اسلامی برای همه جاری است، اظهار کرد: اسلام کسی را در گناه کردن مستثنی نکرده؛ حتی اگر از سادات است. اگر کسی منتسب به پیامبر(ص) و از سادات است، اگر خطا کرده و مرتکب خلافی شود که از نظر احکام اسلامی حد و قصاص دارد او نیز استثنا نیست، چراکه احکام اسلامی برای همه جاری است، چه فرد سید باشد یا نباشد.

وی در پایان یادآور شد: هر چقدر انسان به دیگران بیشتر احترام بگذارد، این احترام از نظر روحی بر روی انسان تأثیر مثبتی می‌گذارد و در مقابل بی‌احترامی هم آثار بد خود را بر روی روح انسان می‌گذارد.

امیرمحسن سلطان‌احمدی